Als N-VA blijft dwarsliggen over het VN-migratiepact, komt Michel in de problemen

De goedkeuring van een internationaal akkoord is een beslissing die weinig compromissen toelaat. Ofwel doe je mee, ofwel niet. Tussenwegen zijn er niet. N-VA heeft vorige week, ruim laat, laten verstaan toch liever niet mee te doen met het zogenaamde Pact van Marrakech.

De coalitiepartners kijken uit naar het partijbureau van N-VA vanochtend. “Dat ze daar meer klare wijn schenken wat hun standpunt is”, klinkt het bij een regeringstopper.

Over dat standpunt ontstond vorige week enige verwarring. Staatssecretaris Theo Francken (N-VA) liet eerst optekenen dat het verdrag niet ondertekend kan worden.

N-VA-vicepremier Jan Jambon verklaarde daarop meteen “dat er nog niets beslist is binnen de regering”.

De Vlaams-nationalisten laten zich niet opjagen. Hun standpunt is al lang duidelijk, stellen ze: het verdrag zit niet goed in elkaar. Het zou volgens hen het huidige Belgische migratiebeleid niet in gevaar brengen, maar wel een mogelijk strenger beleid in de toekomst. “En iedereen weet welke kant wij uit willen.”

Twee jaar onderhandelen

Tot voor kort lag niemand echt wakker van het verdrag, dat op een VN-top in Marrakech op 10 en 11 december wordt goedgekeurd. Het doel van die bundel afspraken is beter vat te krijgen op de internationale migratiestromen. Volgens tegenstanders zet het de deur open voor een ‘opengrenzenbeleid’.

Over de tekst werd bijna twee jaar onderhandeld, maar pas de laatste weken kreeg hij echt weerklank. Toen de Oostenrijkse premier Sebastian Kurz eind oktober besloot zijn land terug te trekken uit het verdrag, brak het debat plots los. Ook staatssecretaris Francken liet zich dan pas horen, ondanks het feit dat zijn kabinet de voorbije maanden op verschillende vergaderingen de kans had laten liggen om protest aan te tekenen.

Met het protest brengt N-VA premier Charles Michel in het nauw. Hij verdedigde het verdrag in september nog in New York bij de Verenigde Naties. Zijn woorden alsnog inslikken zou internationaal gezichtsverlies zijn. En in eigen land zal de Franstalige oppositie hem nog maar eens kunnen afschilderen als het schoothondje van de N-VA. De voorbije gemeenteraadsverkiezingen heeft hen dat stemmen gekost, weten ze bij de MR.

Overleg met buurlanden

De regering laat de tekst nu verder juridisch onderzoeken. Het verdrag is niet bindend, maar zijn er toch wettelijke implicaties mogelijk? En wat betekenen de verschillende passages individueel?

Tegelijk overlegt premier Michel met de buurlanden, om te kijken welke positie zij gaan innemen. Onder meer in Nederland en Duitsland woedt een gelijkaardige discussie. Bij de N-VA hopen ze stilletjes dat die landen zich terugtrekken uit het verdrag, wat een bocht voor Michel draaglijk zou maken.

Een andere optie is dat samen met die landen een ‘interpretatienota’ wordt toegevoegd aan het verdrag. Zo’n begeleidende tekst moet nog eens extra duidelijk maken dat het verdrag niet zo maar extra rechten verleent aan migranten. Door met verschillenden landen samen eenzelfde tekst aan te nemen, wint die aan gewicht.

De vraag is hoe hard de N-VA het gaat spelen. Desnoods tot aan een val van de regering? “Dat is zeker onze ambitie niet”, klinkt het binnen de partij.

“De timing, zo dicht tegen de finish, zou vreemd zijn”, zegt ook politicoloog Carl Devos (UGent). “Bovendien zou het de ultieme vernedering zijn voor Michel. Net de enige Franstalige partij die met de N-VA wil besturen, wordt vlak voor de meet nog in de rug gepakt.”