Wat ik níét leerde door die "pedagogische" tikken...

Volgens de huidige criteria ben ik als kind emotioneel en fysiek mishandeld. Ik ben nooit in een ziekenhuis terechtgekomen, en aangezien mijn ouders maatschappelijk zorgende functies hadden, werd de “toestand” in huis niet herkend, laat staan erkend. Dát verhaal ga ik hier niet uit de doeken doen, het doet er hier verder niet toe.

Maar, ik weet dus wel wat “tikken krijgen” is. En vind ook dat dit debat moet gevoerd worden. Echter, in mijn ogen zijn we eenzijdig bezig.

De meeste ouders die hun kind tikken geven en/of psychologisch mishandelen, doen dat niet omdat ze hun kind niet graag zien of sadistische trekken hebben. Sommige ouders, waaronder de mijne, hebben wél narcistische trekken, maar ook dat is niet de meerderheid. De meeste ouders “tikken” omdat ze de controle over zichzelf verliezen, onmachtig zijn, of geen woorden hebben om iets op een andere manier uit te drukken.

De andere kant van het verhaal, het kind, leert als gevolg van de tik dezelfde dingen niet:  woorden vinden om emoties uit te drukken, dialoog aan te gaan, iets te wensen of te willen, om onmacht uit te drukken op een minder destructieve manier, en zelfs niet om op een normale manier in boosheid te functioneren. Het is een gekend verhaal, een geslagen kind slaat als volwassene. Ik zie dat in mijn familie.

Willen we dit debat voeren, moeten we in mijn ogen de discussie ombuigen naar iets positiefs, en belichten wat goéde alternatieven zijn voor een tik. Laten we – desnoods dan maar een beetje belerend – iemand aan het woord laten die letterlijk met een voorbeeld een alternatief toont voor een tik, en dat liefst met een aantal varianten, en ja, waarom niet in “Thuis”? 

Zodat de ‘geslagen’ (ex-)kinderen een voorbeeld hebben hóe het anders kan. Zónder dat het confronterend hoeft te zijn. Duidelijk, dat wel. Want zó heb ik het geleerd:  2x in mijn leven heb ik enkele jaren psychotherapie gevolgd om van mijn verleden los te komen en te begrijpen hoe ik mijn leven anders kon laten zijn, en 1x in mijn leven, toen ik 20 was, heb ik het ongelooflijke geluk gehad om 1 maand te kunnen studeren bij een familie met 4 kinderen.

Ik ben die mensen eeuwig dankbaar. Met vier pubers/adolescenten in huis daar (ik was een maand hun vijde kind), waren er zéker regels, er waren afspraken, er was vrijheid, er was consequentie, er was openheid.

Bij binnenkomst in het gezin, ik weet het nog goed, het was half in de nacht, werd ik door moeder en vader ontvangen, werd me uitgelegd dat ik de volgende maand deel zou zijn van het gezin, en werd me uitgelegd dat er verwachtingen waren: ik zou me moeten houden aan de regels binnen het gezin.

Het was een zegen. Ik mocht er álles meemaken, dus ook de ruzies die in elk normaal gezin voorkomen. Ik mocht meemaken hoe dingen uitgesproken werden, hoe kinderen het oneens waren met hun ouders (het kan niet anders met pubers die hun eigen weg zoeken), en ook, hoe je als ouder kunt proberen veilige grenzen te stellen.

Het was de béste en meest tekenende maand van mijn leven. Waarom? Ik heb er geleerd dat emoties woorden kunnen krijgen, of wát een dialoog is. Ik heb gezien hoe je iets kunt vragen, hoe dit geweigerd kan worden en hoe je het daar niet mee eens kunt zijn op een constructieve manier. Ik heb er geobserveerd dát je het, veilig, koppig oneens kunt zijn met “je meerdere”, dát je dat kunt uiten en hóe je dat zou kunnen uiten.

Daar heb ik ook gezien dat het oneens zijn, níet betekent dat je gelijk hebt, laat staan dat je het krijgt, maar wél dat een andere mening of gedrag gerespecteerd kan worden, ook als dat fout is, en gecorrigeerd kan worden. Dat het bestáát.

Voorbeelden helpen, en nodigen uit om te experimenteren.

Niet ieder persoon heeft het geluk zulke voorbeelden op zijn pad te krijgen. Ik wil er daarom voor pleiten het debat niet te focussen op “een paar” tikken, maar op wat er níet gebeurt als er “getikt” wordt en hoe we de lacunes die ontstaan zijn op een positieve manier kunnen invullen. Een voorbeeld stellen dus. Op tv of in theater, dus publiek en niet bedreigend.

Vanzelfsprekend.