Positie Marslander wordt mee bepaald door Belgisch team: "We zullen twee jaar rekenen"

Vandaag deel 2 in de reeks over Mars: wat gaan de Belgische teams van de Koninklijke Sterrenwacht van België (KSB) precies doen? Morgen brengen we u deel 3, in de laatste uren voor de landing: hoe zal die landing in zijn werk gaan, en waar komt InSight terecht? 

De hele wereld kijkt uit naar de aankomst van de nieuwe Marslander InSight op de rode planeet - morgen rond 20.54 uur als alles goed gaat -  en na een reis van ruim 6,5 maanden en 485 miljoen kilometer. Maar op sommige plaatsen wordt er met nog wat extra aandacht gekeken, zoals op de Koninklijke Sterrenwacht van België (KSB) in Ukkel. Een team daar zal deelnemen aan verschillende onderzoeken. (lees door onder de tweet)

InSight is niet de eerste Marslander (er waren onder meer al Opportunity en Curiosity, in 2012) maar deze missie is toch weer baanbrekend, om meer dan één reden, zo kon u gisteren lezen: er zal worden geboord in het oppervlak én InSight zal alle trillingen nauwkeurig registreren dankzij een seismometer. 

Een team van de de KSB zal helpen bij het bepalen van de positie waar InSight precies is geland, maar zal ook het landingstraject reconstrueren, zegt Bart Van Hove van de Sterrenwacht. "We gaan dat reconstrueren om meer te weten te komen over de atmosfeer op Mars. We gebruiken daarvoor de vluchtmetingen en andere data: wat is onze hoogte, onze snelheid, hoe vliegen we door de atmosfeer?" Op die manier worden de dichtheid, de temperatuur en druk bepaald. "Het zijn unieke obervaties van de atmosfeer van Mars." 

Eens de Marslander op Mars staat, gaat het team in Ukkel, drie à vier man sterk, de verdere positiegegevens interpreteren. Dat gebeurt twee jaar lang, zolang de missie duurt. Het team zal dus twee jaar rekenen, zegt Tim Van Hoolst van de KSB. Dat heeft te maken met het bepalen van de kern van de planeet. Belgische wetenschappers gaan ook meehelpen bij het seismisch analysewerk.

Hoe zit het precies met dat rekenwerk? InSight heeft onder meer een radioinstrument mee voor het Rotation and Interior Structure Experiment (RISE): "Aan de hand van het uitwisselen van radiosignalen tussen de Marslander en grote radiotelescopen op aarde, zullen we de exacte positie van de lander bepalen", zegt Van Hoolst.  Al na de eerste minuten van radiocommunicatie zal een team van de KSB meehelpen om de precieze positie van de Marslander te bepalen. Die gegevens zijn in de eerste plaats nodig om satellieten rond Mars de juiste foto's te laten nemen. 

Maar er is meer. Via de radiosignalen kan ook voortdurend de positie van de lander bepaald worden, en dus ook hoe Mars om zijn as draait. In het RISE-experiment zullen onderzoekers nagaan hoe de planeet precies roteert, om te achterhalen of die een vloeibare of vaste kern heeft. Vergelijk het met een hardgekookt ei tegenover een rauw ei: die gaan telkens ook anders roteren. En dus hopen we op een antwoord op een tweede vraag: heeft Mars net zoals de aarde een vloeibare kern of niet? 

Aan deze laatste oefening gaat heel wat rekenwerk vooraf. "De echte opbrengst zullen we pas na twee jaar hebben, aan het einde van de missie", zegt Van Hoolst. Uiteindelijk zullen de resultaten van de Sterrenwacht worden samengelegd met die van het hoofdteam uit de Verenigde Staten, om tot een zo correct mogelijk eindresultaat te komen. (lees door onder de tweet)

Een seismometer zal voor de eerste keer ooit aardbevingen op een andere planeet bestuderen. Professor Véronique Dehant van de KSB maakt deel uit van het Franse team dat het SEIS (Seismic Experiment for Interior Structure) mee in goede banen moet leiden. 

Tot slot is de huidige missie ook een goede test voor de Europese Marsmissie ExoMars over twee jaar. Bart Van Hove van de Sterrenwacht: "Daar heeft het Observatorium een instrument aan boord, dat heet LARA. Het lijkt op RISE, wat nu met InSight naar Mars gaat. We gaan oefenen en werken met het instrument op InSight, om ons voor te bereiden op de ExoMars-missie, waar wij een eigen instrument aan boord zullen hebben."