Videospeler inladen...

"Deze situatie kan nog heel lang duren": 5 vragen en 5 antwoorden over de val van de regering

Komen er vervroegde verkiezingen? Welke beslissingen kan de regering nog nemen? En wat met het VN-migratiepact? U stelde een hele reeks vragen aan politiek journalist Pieterjan De Smedt. We lijsten hier de belangrijkste antwoorden op. 

1. Hoe zal de koning beslissen wat hij moet doen?

Sinds de premier het ontslag van de regering heeft gevraagd bij de koning, houdt de koning dat ontslag in beraad. Hij voert nu gesprekken met de partijvoorzitters. Koning Filip kan dat nog even zo houden, of het ontslag aanvaarden. Tot vervroegde verkiezingen komt het hoogstwaarschijnlijk niet, want daarover kan enkel het parlement beslissen. Momenteel neigen enkel N-VA en Vlaams Belang naar extra verkiezingen, maar dat is niet voldoende om voor vervroegde verkiezingen te stemmen. 

De koning mag N-VA als grootste partij van Vlaanderen niet tegen de borst stuiten.

Politiek journalist Pieterjan De Smedt

Hoe beslist de koning wat hij nu moet doen? Het is een eerste grote politieke test voor koning Filip. "Maar koning Filip is altijd heel voorzichtig geweest. Dit is nu een bijzondere situatie. Het is uitkijken hoe hij hiermee omgaat", zegt politiek journalist Pieterjan De Smedt. "Hij wordt goed geadviseerd. Koning Filip heeft een entourage, onder anderen met zijn kabinetschef Vincent Houssiau. Die staan hem bij om ervoor te zorgen dat het land niet in chaos belandt. Natuurlijk moet hij ook voorzichtig communiceren. Vlaams Belang en N-VA willen verkiezingen, dat is een belangrijke groep om rekening mee te houden. De koning mag N-VA als grootste partij van Vlaanderen bijvoorbeeld niet tegen de borst stuiten."

2. Wat kan deze regering nog doen?

Aangezien er waarschijnlijk geen vervroegde verkiezingen komen, gaat de regering vermoedelijk verder in "lopende zaken". Wat kan de regering dan nog doen? "Wat al beslist is, kunnen ze voort uitvoeren. En als er noodsituaties zijn, kan de regering bepaalde maatregelen treffen", zegt De Smedt. "Ze kunnen ook altijd met het parlement tot een akkoord komen. Er zijn nog wel wat mogelijkheden." De regering-Leterme was bijvoorbeeld 541 dagen in lopende zaken, en kon toch nog heel wat beslissen. "Een glansrijk stukje politieke geschiedenis wordt het waarschijnlijk niet", zegt De Smedt er wel bij.

"Het valt niet uit te sluiten dat onder druk van bijvoorbeeld de werkgevers of wat er rond de brexit moet gebeuren, bepaalde zaken worden beslist in het parlement", zegt De Smedt. Ook het derde deel van de taxshift zal doorgaan. "Mensen zullen meer netto-inkomen krijgen. Maar normaal gezien kwam er ook een “arbeidsdeal”. Dat zou inkomsten opbrengen om de taxshift te betalen. Het wordt dus een dure operatie. Het gat in de begroting zal er dan ook niet op beteren." En hoelang kan dat zo doorgaan, een regering in lopende zaken? "Er wordt gezegd dat deze regering zou kunnen doorgaan tot 2020. Dat zal allemaal afhangen van wat er bij de volgende verkiezingen gebeurt. Maar dit kan nog lang doorgaan", gelooft De Smedt. 

3. Wat met het migratiepact?

Wie hoopt dat het er niet komt, is te laat. Het pact zal er zijn

Politiek journalist Pieterjan De Smedt

Wat met het VN-migratiepact, de tekst van de Verenigde Naties over een globale aanpak van migratie waar de hele regeringscrisis mee is begonnen? "Vandaag in New York wordt dat pact nog eens bekrachtigd", zegt De Smedt duidelijk. "Onze premier is daar niet zelf, maar voor België zijn er ambassadeurs. Zelfs als België het niet had goedgekeurd, kwam het er toch." We maken namelijk deel uit van de Verenigde Naties, en als een meerderheid van de VN-leden het pact goedkeurt, werkt dat bijna zeker door in België. "Wie hoopt dat het er niet komt, is te laat. Het pact zal er zijn", besluit De Smedt. 

4. Welke partijen verliezen en welke partijen winnen bij de val van de regering?

Eerst kijkt De Smedt even naar het standpunt van Open VLD. Voor Open VLD was het belangrijk dat de regering niet te veel naar links begon te hellen op economisch vlak. Daarom heeft de premier ook nooit voorgesteld om de socialisten of de groenen op te nemen in de regering, zegt De Smedt. "Als men nu in zee zou gaan met links, zou dat de indruk wekken dat het sociaal-economisch beleid bij N-VA zit. Dan gaat Open VLD verzwakt naar hun campagne. Zoiets kan Open VLD zich niet permitteren", zegt hij.

Als men nu in zee zou gaan met links, zou dat de indruk wekken dat het sociaal-economisch beleid bij N-VA zit. Zoiets kan Open VLD zich niet permitteren.

Politiek journalist Pieterjan De Smedt

Door uit de regering te stappen, zorgde N-VA ervoor dat er nu geen volwaardige begroting kan worden goedgekeurd. Ook zij moeten op hun kiezers letten die om economische redenen voor hen stemmen. "Als we naar een moeilijke economische periode gaan, kunnen sommige kiezers zich wel afkeren", zegt De Smedt. "Maar N-VA zal ook via peilingen onderzocht hebben of hun ontslag een slimme zet was. Ze zullen daar niet grandioos aan verliezen", gelooft hij. 

Op communautair vlak is dat een ander verhaal voor N-VA. Het is erg onwaarschijnlijk dat de komende regering nog een staatshervorming kan doorvoeren, want daarvoor moet de grondwet worden herzien. Een meerderheid van het parlement lijkt daar niet voor te vinden. Opnieuw vijf jaar geen staatshervorming kan sommige N-VA-kiezers afschrikken. "De traditionele partijen zijn duidelijk dat ze niet naar een staatshervorming willen gaan", zegt De Smedt. "Maar Bart De Wever zei een tijdje geleden in “Terzake” dat grote hervormingen ook buiten de grondwet kunnen gebeuren."

5. Waarom heeft de premier zo veel op het spel gezet?

Premier Charles Michel (MR) heeft er enkele zware weken opzitten. Gisteren ging hij zo ver om zijn regering te redden dat hij voorstellen deed die vooral de socialisten en de groenen genegen zijn, maar helemaal ingingen tegen het programma van zijn regering. Een wanhoopsdaad?

We kennen de laatste peiling, die was zeer slecht voor premier Michel in Franstalig België.

Politiek journalist Pieterjan De Smedt

De Smedt ziet eerder een strategie om de Franstalige kiezer te tonen dat hij niet "de handpop" is van N-VA. "Dat de premier niet wou toegeven aan N-VA, heeft te maken met de Franstalige publieke opinie", schat De Smedt in. "Charles Michel moet niet in Vlaanderen de verkiezingen winnen, maar in Franstalig België. We kennen de laatste peiling, die was zeer slecht voor premier Michel daar."

Volg de laatste politieke ontwikkelingen in onze liveblog

Volg je ons al op Instagram?

Meest gelezen