Wat mag een regering ‘in lopende zaken’ nog doen?
Nadat premier Michel het ontslag van zijn regering aanbood aan de koning, is een regering in lopende zaken tot de federale verkiezingen van 26 mei voorlopig de meest realistische optie. Maar welke macht heeft zo’n regering nog?
In tegenstelling tot met een minderheidsregering, heeft de Belgische politiek heel wat ervaring met regeringen in lopende zaken. Zodra de koning het ontslag van de regering-Michel aanvaard heeft, is het opnieuw zover. Wat kan er daarna nog gebeuren?
Heel wat, leert de geschiedenis. De 541 dagen die de regering-Leterme II in lopende zaken doorbracht na de verkiezingen van 2010 liggen nog vers in het geheugen. Die regering worstelde zich door de nadagen van de economische crisis, stuurde een militaire missie naar Libië en het parlement nam op eigen kracht wetgevende initiatieven waarvoor wisselende meerderheden gezocht werden. Menig parlementair kijkt vandaag nog steeds met weemoed terug naar wat weleens “de hoogdagen van het parlement” genoemd wordt.
Wat mag de regering doen in lopende zaken?
Dat kon allemaal, want volgens de letter van de wet bestaat lopende zaken uit:
• Het dagelijkse bestuur uitvoeren waarvoor geen belangrijke politieke nieuwe besluitvorming voor nodig is.
• Het reeds besliste beleid voortzetten. Alle initiatieven die voortvloeien uit de beslissingen die de regering al goedkeurde voor de val, kunnen gewoon verder uitgevoerd worden.
• Dringende ingrepen doen die ingegeven worden door een uitzonderlijke omstandigheden. Hieronder vallen belangrijke politieke beslissingen die niet uitgesteld kunnen worden omdat ze anders schade kunnen toebrengen aan het land. Denk aan beslissingen in het kader van de economische crisis of een terreuraanslag.
Parlement krijgt grote rol
De macht van de regering wordt dus ingeperkt, aangezien het parlement - dat de regering moet controleren - de regering niet meer tot ontslag kan dwingen. Die is immers al ontslagnemend.
Het parlement zelf daarentegen kan bij een regering in lopende zaken net een belangrijkere rol spelen. Het halfrond kan op eigen initiatief resoluties aandragen en wetten aannemen, zolang het daar een meerderheid voor vindt. Nu de partijen zich niet meer gebonden voelen aan een meerderheid, geeft dat de oppositie veel meer kans om te wegen op het beleid. In dit geval nog meer dan in het verleden, aangezien de regering in lopende zaken een minderheidskabinet is.
Maar dat is de theorie. Of er de komende maanden ook echt nog veel zal gebeuren, is nog de vraag. Want het grote verschil met de lopende zaken van 2010-2011 is dat er toen net een verkiezing achter de rug was. Nu zit er eentje aan te komen. Met partijen die binnen de kortste keren in campagnemodus zullen draaien is de kans op een performant beleid bijgevolg eerder klein.