In Kinshasa was het enthousiasme voor de verkiezingen van zondag enorm groot, stelde 11.11.11-medewerker Pieter-Jan Hamels vast in de straten van de Congolese hoofdstad.
‘Dat grote enthousiasme slaat soms wel om in frustratie, als de bevolking toch niet haar democratisch recht kan uitoefenen’, zegt Hamels.
Hij roept de internationale gemeenschap dan ook op om de Congolezen niet teleur te stellen, mocht blijken dat de verkiezingen onregelmatig zijn verlopen. In 2011, bij de vorige verkiezingen, meldden waarnemers massale fraude, maar gaf het Westen toch snel zijn zegen.
Afgesloten
Maandag is de situatie in Kinshasa vrij rustig, al hebben de telecomoperatoren rond de middag op vraag van de autoriteiten het mobiel internet afgesloten.
‘We hadden al veel vroeger verwacht dat het mobiel internet zou worden afgesloten’, zegt Hamels. ‘Ik vermoed dat het te maken heeft met de vele foto’s die de ronde doen op sociale media, waaruit moet blijken dat oppositiekandidaat Martin Fayulu alvast in Kinshasa sterk scoort. Er worden ook berichten gedeeld over fraude, zowel echte als vermeende, en kritiek op het verloop van de verkiezingen.’
Zondag al meldden de goed 40.000 waarnemers van de bisschoppenconferentie Cenco vanuit alle hoeken van het land onregelmatigheden bij de stembusgang. Ze wezen onder meer op problemen met de kiezerslijsten en de controversiële stemcomputers, het omkopen van kiezers en leden van de kiescommissie en fraude door ‘fictieve’ kiezers. Hamels benadrukt maandag dat het nog te vroeg is om een algemeen beeld te hebben van de verkiezingen, maar 11.11.11 zegt, op basis van die eerste vaststellingen, wel al ongerust te zijn.
Enthousiasme
Ondanks die incidenten zag Hamels in de hoofdstad dus een groot enthousiasme. ‘Toen ik om 10 uur zondagavond terugkeerde, zag ik op verschillende plaatsen Congolezen nog altijd aanschuiven om te stemmen. Dat is inspirerend. De Congolezen snakken duidelijk naar verandering, en willen zelf hun leider kiezen. Deze verkiezingen leven echt.’
De afgelopen uren waren er al verschillende kandidaten, of hun vertegenwoordigers, die de overwinning uitriepen. ‘Natuurlijk moeten de stemmen nog geteld en gepubliceerd worden, maar die aankondigingen wijzen er al op dat verliezers de uitslag zullen contesteren.’
Opkomst
Op 6 januari zal de kiescommissie de eerste voorlopige resultaten publiceren. Maar ook de opkomst zal in de gaten gehouden moeten worden, meent Hamels, want ook die zal tot discussie leiden.
Er doen nu al geruchten de ronde over een hoge opkomst in de provincie Maniema, waarvan Kabila’s kandidaat Emmanuel Ramazani afkomstig is, en een lagere opkomst in oppositiebolwerk Kinshasa. Fayulu zou daar sterk scoren, maar wat vaak vergeten wordt is dat het Congolese platteland nog altijd goed is voor drie kwart van alle stemmen.
