2019, het jaar van de waarheid voor het Lam Gods in Gent
2019 wordt een belangrijk jaar voor de restaurateurs van het Lam Gods, het meesterwerk van Van Eyck. Het centrale paneel, de zijpanelen én de houten lijsten die op dit moment gerestaureerd worden, moeten tegen het einde van dit jaar klaar zijn. Dan verhuizen ze terug naar de Sint-Baafskathedraal.
Sinds het najaar van 2016 werken de restaurateurs van het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium (KIK) aan fase 2 van de restauratie van het Lam Gods: het centrale paneel “De aanbidding van het Lam Gods” en de onderste zijpanelen. Eigenlijk zou de restauratie maar anderhalf jaar duren, maar omdat er grote overschilderingen werden gevonden, kregen de restaurateurs meer tijd om de originele Van Eyck bloot te leggen.
Eind 2019 moeten de panelen zéker klaar zijn. 2020 is namelijk het Van Eyckjaar en dan moet het volledige Lam Gods schitteren in de Sint-Baafskathedraal. De restaurateurs zullen nog flink moeten doorwerken. Eenmaal alle overschilderingen verwijderd zijn, moeten ze de originele verflagen consolideren (goed vastzetten), oneffenheden in de panelen vullen en retouches aanbrengen waar de originele verf ontbreekt.
Bekijk de stand van zaken van het centrale paneel:
Met nog een jaar te gaan zijn de meeste overschilderingen op het centrale paneel nu stilaan verwijderd. We zien opnieuw het originele lam van Van Eyck, donkere mantels zijn weer lichter van kleur en ook de lucht en de groene heuvels kregen een complete make-over. “Het is zeker de moeite”, zegt Hélène Dubois, hoofd van het restauratieteam. “Er is zoveel meer nuance. Het is zo’n fijn origineel dat bedekt was en dat opnieuw zichtbaar wordt. Het is heel spannend en een heel fijn project.”
Op dit moment zien we hier en daar plaatsen waar het centrale paneel beschadigd is. Dat zijn plekken waar onder de overschildering géén originele Van Eyck meer aanwezig is. Die schade zal in de loop van het volgende jaar geretoucheerd worden. De moderne restaurateur is een wetenschapper die de originele Van Eyck niet overschildert en alleen de lacunes opvult op een manier dat ze de originele Van Eyck niet storen, maar een harmonieus geheel vormen.
Bekijk de stand van zaken van de zijpanelen:
De zijpanelen waren veel minder overschilderd dan het centrale paneel, maar ook daar moet nog een jaar hard aan gewerkt worden. De restaurateurs en wetenschappers van het KIK gebruiken alle moderne technologieën – met hulp van de universiteiten van Gent en Antwerpen – om te onderzoeken waar nog overschilderingen zitten. Ze onderzoeken de kleinste details in bomen, vegetatie tot zelfs de piepkleine vogels in de lucht.
Ondertussen werken Marta Darowska en Isabel Bedos aan de restauratie van de houten lijsten. Onder de donkerbruine verflaag troffen ze een originele goudlaag aan in niet al te beste toestand. Ze verwijderden de donkerbruine verf, werkten alle schade aan het hout bij en leggen momenteel de laatste hand aan de lijsten: waar geen vergulding meer aanwezig is, daar vullen zij aan. Ze komen niet aan de originele goudlaag en zorgen ervoor dat de lijsten weer een mooi geheel vormen. Veel helderder dan de voorbije eeuwen.
Bekijk de stand van zaken van de lijsten:
