Het succes van de spijbelacties: “Dit is een nieuwe vorm van politiek”

“Dit is enorm geslaagd.” Anuna De Wever, de initiatiefneemster achter het klimaatprotest van de jongeren, reageert opgetogen op de opkomst. Die lag een pak hoger dan vorige week. Toen trokken zowat 3.000 jongeren naar Brussel. “Ik wou een boodschap geven aan de politici. Maar nu heeft de jeugd ook een boodschap gegeven aan mij. Echt ongelooflijk. Ik ben een beetje ontroerd.”

Luc Huyse, emeritus professor sociologie aan de KU Leuven, begrijpt de ontroering. Volgens hem hebben de spijbelende jongeren een signaal gestuurd dat niet te negeren valt. “Dit heeft veel meer effect dan wanneer je met een minister gaat praten”, verwijst hij naar het bezoek dat een delegatie van de jongeren woensdag bracht aan de Vlaamse regering.

Die regering heeft de boodschap begrepen, klinkt het bij Vlaams klimaatminister Joke Schauvliege (CD&V). Ze erkent dat politici meer ambitie voor het klimaat aan de dag moeten leggen. Volgens haar kunnen de jongeren daar een rol bij spelen. “De Vlaamse regering is ervan overtuigd dat geëngageerde scholieren een voortrekkersrol kunnen spelen en leeftijdsgenoten kunnen inspireren om onze klimaatdoelstellingen 2030 te halen.” Federaal klimaatminister Marie Christine Marghem (MR) belooft de ontwikkeling van offshore windenergie voort te zetten en verder te zullen overleggen met haar regionale collega’s om de Belgische klimaatambities te verhogen.

Over de timing van de actie – een donderdagvoormiddag – is Schauvliege minder te spreken. “Ik geloof zeker dat spijbelen voor sommige jongeren geen invloed heeft, maar dat geldt niet voor elke leerling.”

Maar volgens Anuna De Wever was wegblijven van school een noodzakelijke voorwaarde om van de actie een succes te maken. Begin december kwamen zo’n 75.000 mensen op straat voor de Klimaatmars. Toch ging ons land enkele dagen na die mars op de VN-klimaattop van Katowice niet akkoord met ambitieuzere klimaatdoelstellingen. Zo’n scenario wilde De Wever vermijden. “Als we het zonder spijbelen zouden doen, dan zouden we niet zoveel aandacht krijgen. Naar die 75.000 betogers heeft geen haan gekraaid. Dan moet je een beetje de regels breken om iets te veranderen.”

Volgende verkiezingen

Huyse is het daarmee eens. Volgens hem hebben de jongeren wel degelijk iets in gang gezet. “Ik zie dit als de prelude van veel gelijkaardige betogingen. Als ze dit nog twee weken aanhouden, is het geslaagd. Dan zullen anderen dit overnemen en wordt dit de regel.” De jongeren vormen volgens hem een burgerbeweging, maar dan niet op de klassieke manier. “Dit is een nieuwe vorm van politiek. Invloed uitoefenen via een politieke partij is voor jongeren een doodlopend spoor. Burgerlijke ongehoorzaamheid wordt nieuw leven ingeblazen.”

De Wever en co zijn van plan om volgende week opnieuw naar Brussel te trekken. De jongeren willen blijven betogen tot er een klimaatplan voor 2050 ligt. Of die ‘spijbelbetogingen’ politici ook echt tot actie zullen aanzetten, durft Huyse niet voorspellen. “Dit soort acties schudt politici wakker, maar uiteindelijk slagen ze er niet in om los te komen van de lichtbak van de volgende verkiezingen.