Het debat: moeten vliegtickets duurder worden om het milieu te redden?

“Een vliegtaks kan alleen impact hebben als we het op wereldniveau toepassen”, zegt Luk De Wilde. “Want wat voor nut heeft het als wij in Europa onze CO2-uitstoot terugdringen, terwijl ze ergens anders in de wereld nog volop vervuilen? Op deze manier kunnen we trouwens een groter bedrag innen om het milieu een handje toe te steken. Denk er maar eens over na: wereldwijd zijn er jaarlijks ongeveer 3,5 miljard vliegtuigreizigers, en naar verwachting zal dit getal zich binnen 25 tot 30 jaar verdubbelen. Als we aan elke passagier één euro vragen, dan hebben we al een aanzienlijk bedrag.”

De Wilde deelt ook mee dat de vliegtuigsector al langer bezig is met klimaatmaatregelen. “Zo produceerden vliegtuigbouwers enkele nieuwe modellen die 10 tot 15 procent minder CO2 uitstoten dan de vorige generatie vliegtuigen”, zegt de expert. “Bovendien moeten we ook naar oplossingen zoeken om andere vervuilende sectoren aan te pakken, want de luchtvaart is slechts verantwoordelijk voor iets meer dan 2,5 procent van de CO2-uitstoot”, besluit hij.

Ook Eddy Van de Voorde is van mening dat we niet alleen de luchtvaart moeten belasten, maar ook alle andere vervuilende sectoren, zoals bijvoorbeeld de zeevaart en het openbaar vervoer. “En we moeten investeren in minder vervuilende vliegtuigen. En wie weet, ooit wel in elektrische vliegtuigen. Het enige wat we daarvoor moeten doen, is technologie voldoende stimuleren.”

Tenslotte vindt hij de timing van het voorstel van minister Schauvliege wel heel toevallig. “Dit is puur paniekvoetbal. Met deze maatregel probeert ze de jonge klimaatspijbelaars voor zich te winnen. In de realiteit heeft ze echter weinig te zeggen over deze vliegtaks, omdat ze het op Europees vlak wil doorvoeren. Overigens zie ik de kans klein dat zoveel landen het eens zullen geraken over een dergelijke heffing.”

“Het is naïef te denken dat dát het probleem zou oplossen”, meent klimatoloog Van Ypersele. “Vliegtuigen zijn erg vervuilend, ja. Maar een taks op een vliegticket zal de mensen niet minder doen vliegen, of ervoor zorgen dat er minder toestellen rondvliegen. Daar zijn andere maatregelen voor nodig. Treinreizen goedkoper maken, bijvoorbeeld. Maar daar ontbreekt het dan weer volledig aan een plan - laat staan een ambitieus plan. En eerlijk gezegd, er moet in álle sectoren minder CO2 worden uitgestoten. Maar daarvoor ontbreekt het al jaren aan politieke moed en visie.” (SSL)

“De toeslag zal een positief effect hebben op het milieu”, zegt Andreas Tirez. “Er zal een direct gevolg zijn, doordat er als reactie op de prijsstijging minder vliegtickets verkocht zullen worden en er dus minder CO2 zal worden uitgestoten, maar ook indirect zal de maatregel een effect hebben op het milieu. De extra inkomsten uit deze toeslag kunnen bijvoorbeeld benut worden om sociale woningen energiezuinig te maken.”

Of de vliegtaks vooral mensen met een laag inkomen zal treffen? “We mogen dit onderwerp niet te zwart-wit bekijken”, zegt de econoom. “Het is niet dat bij een prijsstijging alle rijke mensen deze extra kost zullen betalen en even vaak zullen blijven vliegen. En dat mensen met een lager inkomen plots allemaal zullen stoppen met het boeken van vliegreizen. In de realiteit zal het effect gradueel zijn. Ook in de hogere middenklasse zal er een gedragsverandering zijn.”

Tirez verwijst ook naar een recente studie van de denktank Bruegel. Daarin wordt vastgesteld dat alle klimaatbeleid eerder regressief is (dat wil zeggen dat deze taksen zwaarder te dragen zijn voor lagere inkomens), behalve een vliegtaks. Deze treft vooral de hogere inkomens. “Ik vind het dus een vreemde redenering dat een vliegtaks vooral de lagere inkomens zou treffen”, aldus Tirez. “Het is in mijn opinie net omgekeerd: het zijn net de hogere inkomens die meer uitgeven aan vliegen en belastingvrij mogen vervuilen. Een vliegtaks zal net hen meer treffen.”