Tips voor meer balans als je hoogsensitief bent

Eerst en vooral: wat is hooggevoeligheid eigenlijk? Er werd voor het eerst over gesproken in 1913 door de Oostenrijkse psychiater Carl Gustav Jung. Recenter bracht psycholoog Elaine Aron het begrip opnieuw ter sprake, en in eigen land werd het boek van Fleur van Groningen, die pagina’s vol pende over haar hoogsensitiviteit, een heuse bestseller. Volgens hen is hooggevoeligheid, oftwel HSP een persoonlijkheidskenmerk. Hoogsensitieven verwerken zintuiglijke informatie dieper. Dat uit zich bij sommigen door een overgevoeligheid voor licht, geluid en drukte. Anderen zijn dan weer heel empathisch of hebben de neiging om veel te piekeren. 

Een bewijs dat het wel degelijk bestaat, zijn studies van Elke van Hoof. De Belgische klinisch psycholoog van de Vrije Universiteit Brussel heeft hersenscans van ruim 1.500 volwassenen tot in de puntjes geanalyseerd. Ze kwam tot de conclusie dat er bij hoogsensitieve mensen meer hersengebieden actief worden als ze bepaalde taken uitvoeren. Gebieden die gelinkt zijn aan creativiteit, empathie en het filteren van prikkels.

Desondanks wordt nog al te vaak gezegd dat HSP een excuuslabel is voor mensen met lange tenen. Een hype of modegril, als het ware. Dat maakt het er niet makkelijker op voor mensen die wel degelijk met dit persoonlijkheidskenmerk rondlopen. In haar nieuwste boek ‘The Handbook for Highly Sensitive People’ geeft psychotherapeut Mel Collins daarom enkele tips om op een goede manier om te gaan met hoogsensitiviteit.

“Stel je toch niet zo aan”. De kans is groot dat kinderen met HSP dit zinnetje regelmatig gehoord hebben. Het gevolg: ze lopen vaak rond met het gevoel ‘niet goed genoeg’ te zijn. 

Tip van Collins: Probeer jezelf niet te veel te vergelijken met anderen. En al zeker niet met mensen die niet hoogsensitief zijn. Iedereen zit anders in elkaar, en daar mag je gerust trots op zijn. Jezelf elke dag trakteren op een compliment of bemoedigend zinnetje zou al veel helpen, stelt Collins. In plaats van jezelf te onderschatten, zou je beter luidop zeggen: “Ik ben uniek en ik omarm mijn gevoelige kantjes”. 

HSP kan voor extra uitdagingen in je liefdesleven zorgen. Denk aan een partner die niet altijd begrijpt dat je af en toe me-time nodig hebt, of je soms anders voordoen dan je echt bent, uit schrik dat de andere je té emotioneel vindt. 

Tip van Collins: Ga eens na of er een goed evenwicht is in je relatie. Is er één iemand die altijd praat, terwijl de andere het luisterend oor is? Of is dat goed verdeeld tussen jullie twee? Als dat evenwicht ver te zoeken is, is het misschien tijd om je romance te herevalueren.

Mensen die zeer empathisch zijn, hebben de neiging om mensen aan te trekken die af en toe in de put zitten. Nogal wiedes, want zij voelen zich achteraf steevast opgebeurd. En de hooggevoelige persoon? De kans is groot dat die na een afspraakje met de andere uitgeput is. 

Tip van Collins: Heb je de indruk dat jij je veel zorgen maakt over sommige mensen? Dan kan het zijn dat ze te veel en te zwaar emotioneel op jou leunen. De enige oplossing: afstand nemen. Niet van je vrienden an sich, maar wel van hun problemen en zorgen. 

Volgens Collins vinden hoogsensitieven het niet simpel om hun negatieve emoties een plaats te geven, zoals kwaad zijn. En wat gebeurt er als je dingen opkropt? Juist ja, die komen - vaak op een explosieve manier - tot uiting. 

Tip van Collins: Zoek een manier om je frustraties en ergernissen te uiten. Een tip die Collins aan haar patiënten geeft als ze boos zijn: brul eens in een kussen. Dat kan in eerste instantie onnozel lijken, maar geeft je achteraf wel een opgelucht gevoel. Een private ruimte opzoeken en eventjes luidop tekeergaan, kan hetzelfde effect teweegbrengen. 

Hoogsensitieven moeten naar hun lichaam luisteren. En dat is zeker het geval wanneer ze overladen worden door prikkels. 

Tip van Collins: Indien mogelijk doe je er goed aan om zo’n situaties te vermijden. Heb je geen fut om naar een feestje of familiediner te gaan? Zeg het dan een keertje af. Als je toch gaat, kan het deugd doen om af en toe een adempauze te nemen. Daarnaast raadt Collins ook aan om naar buiten te gaan om een frisse neus te halen.

Wie hoogsensitief is, is vaak ook ontzettend streng voor zichzelf. Je kan proberen om het te negeren of om geregeld positief te denken, maar die strenge stem en dat intern, wijzend vingertje duikt gegarandeerd opnieuw op.

Tip van Collins: De beste manier om met je innerlijke criticus om te gaan, is om die te omarmen. Geef hem of haar desnoods een naam, zoals Zagende Zora of Strenge Sarah. En ga eens na waar die strenge stem vandaan komt. Heb je soms het gevoel dat je niet slim genoeg bent? Wie is de eerste die dit ooit gezegd heeft? Was het misschien een leerkracht? Richt de pijlen van Strenge Sarah dan op die leerkracht: want was die opmerking wel terecht? Kans is groot van niet. En anders is de kans groot dat de situatie ondertussen volledig veranderd is.