Groen-fractieleider Björn Rzoska legt klimaatwet op tafel: “Hoezo, wij komen niet met maatregelen?”

Waar blijft Groen met zijn voorstellen? Terwijl afgelopen weekend 70.000 mensen door de straat marcheerden om aandacht te vragen voor het klimaat, kregen de ecologisten kritiek. Wat zijn hun plannen eigenlijk om de opwarming van de aarde tegen te gaan? Vandaag legt fractieleider Björn Rzoska een voorstel tot decreet neer in het Vlaams Parlement, de klimaatwet van Groen. Eerst en vooral wordt de lat een stuk hoger gelegd. Zo moet de CO₂-uitstoot tegen 2030 dalen met 55 procent, tegenover de huidige ambitie van 40 procent. De bedoeling is dat de regering daar elke vijf jaar een concrete invulling aan geeft.

U bent zelfs ambitieuzer dan het groene voorbeeldland Nederland, dat naar 49 procent minder uitstoot wil tegen 2030.

Rzoska: “Nederland is lang niet het enige land dat een klimaatwet heeft, ook Finland, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk toonden de weg. Zo’n wet is de enige manier om klimaatbeleid ook echt afdwingbaar te maken. Nu worden er wel plannen in het Vlaams Parlement gestemd, terwijl de regering haar zin doet. Dit decreet zet een duidelijk doel. Op basis daarvan moet de regering op langere termijn een beleid uitzetten over de verschillende legislaturen heen. Daarom wil ik uitdrukkelijk de hand uitsteken naar de andere partijen. Dit moet breed gedragen zijn. Ook in de andere parlementen gaan we een gelijkaardig voorstel indienen.”

U wil werken met een klimaatbegroting. Hoe ziet u dat?

“Als de regering onderhandelt over de begroting, wordt naast de financiële cijfers ook de impact op het klimaat doorgelicht. Voor elke maatregel wordt de CO₂-uitstoot berekend. Als die afwijkt van de vooropgestelde norm, moet de regering bijsturen. Net zoals er bij de begrotingsgesprekken het monitoringcomité (een groep topambtenaren, RW) een rapport met de financiële cijfers maakt, moet een expertenpanel telkens een evaluatie over klimaatimpact. Dat moet gebeuren per sector. Zo kunnen we heel precies nagaan wie achterblijft en waar er bijgestuurd moet worden.”

Er is nu toch ook een tweejaarlijkse evaluatie voorzien van het klimaatbeleid?

“Dat klopt, maar telkens is er discussie over de cijfers. Vaak worden ze lang achter de hand gehouden, daarna is weer discussie over de berekeningswijze. Op basis van de rapporten van het expertenpanel kunnen we in alle transparantie het debat inhoudelijk voeren. Door dit decreet wordt de regering verplicht de doelstellingen te halen. Wie in dat panel moet zitten? Ik denk in eerste plaats aan mensen met renommee als klimatoloog Jean-Pascal van Ypersele. Maar ook mensen van Voka, de milieubeweging of de vakbond zijn welkom. We moeten echt iedereen meekrijgen.”

Is dit geen voorstel voor de bühne? De tijd ontbreekt om dit uit te werken, over twee maanden is het parlement ontbonden.

“Ik besef dat zo’n idee moet rijpen. Maar ik heb geen zin om de komende weken niets te zitten doen. We moeten alles uit de kast halen om hier werk van te maken. Al hou ik er rekening mee dat het voorstel pas na de verkiezingen voltooid wordt.”

Het blijft een institutioneel voorstel. Waar blijven de concrete maatregelen?

(licht geërgerd) “Hoezo, we komen niet met voorstellen? Die kritiek klinkt erg hol. We hebben de voorbije jaren niet anders gedaan dan alternatieven aandragen. We hebben een eigen, becijferde ‘zuurstofbegroting’ opgesteld. Daarin pleitten we onder meer voor de invoering van een kilometerheffing voor auto’s. Als het gaat over de landbouw – toch goed voor 20 procent van de CO₂-uitstoot – trokken we aan de kar voor minder vleesexport, door de sector verstandig af te slanken. We zullen tijdens de campagne ook met een doorgerekend programma komen.”

Die concrete maatregelen kunnen de burger pijn doen. Denk aan de afbouw van het aantal bedrijfswagens of hogere brandstoftaksen.

“Kan je nu nog verdedigen dat er jaarlijks 4,2 miljard euro naar salariswagens gaat? Je financiert de files. En wij staan lang niet alleen om daar iets aan te doen. Het is een boutade, maar niets doen zal veel meer geld kosten. In Nederland is berekend dat de omslag naar een CO₂-arme samenleving op termijn 300.000 extra jobs zal opleveren.”

Op termijn, maar een duurdere vlucht zal de Belg meteen moeten betalen. Knaagt dat niet aan het draagvlak?

“Laat me duidelijk zijn: de grote vermogens en de grote vervuilers zullen in eerste plaats moeten opdraaien voor de extra kosten. Maar de burger zal inderdaad gedwongen worden om scherpere keuzes te maken. Daar zijn ze klaar voor.”

U wil vermogens extra belasten. Daar gaat de blauw-groene as?

“In mijn hoofd bestaat die niet. Wat we gemeenschappelijk hebben met de liberalen is onze zoektocht naar technologische vernieuwing. Maar we moeten de steun veel breder zoeken dan dat. Het debat mag nu intens gevoerd worden, over alle partijgrenzen heen. Maar het is eerst kwestie van de neuzen in dezelfde richting te krijgen over de doelstelling en de werkwijze. En dat kan met onze klimaatwet.”