Gigantische holte ontdekt op Antarctica onder “gevaarlijkste gletsjer ter wereld”

De gigantische leegte onderaan de Thwaites-gletsjer is bijna 300 meter hoog en meet 10 op 4 km. Met een oppervlakte van zo’n 40 km² is de holte groter dan de stad Oostende en beslaat ze twee derde van heel Manhattan. De opening is zó groot dat het een duidelijke brok is van de zowat 252 miljard ton ijs die Antarctica elk jaar kwijtspeelt. Volgens een nieuwe studie verschenen in Science Advances zou er ooit 14 miljard ton ijs hebben ingepast, maar alleen al in de laatste drie jaren  ging het grootste gedeelte van dat volume verloren.

Pietro Milillo, hoofdauteur van het artikel, zegt dat zo’n holte onder een gletsjer een aanzienlijke rol kan spelen in het wegsmelten van het ijs. “Als er meer warmte en water onder de gletsjer geraken, smelt die sneller.” Niet onbelangrijk, omdat de Thwaites-gletsjer op dit moment een aandeel van ongeveer 4 procent heeft in de stijging van het globale zeeniveau. Mocht de hele gletsjer zo groot als de staat Florida wegsmelten, dan stijgt de zeespiegel naar schatting met 65 centimeter.

En dat is niet eens het slechtst denkbare scenario. De Thwaites houdt ook aangrenzende gletsjers en ijsmassa’s meer landinwaarts in bedwang. Als die ondersteuning zou wegvallen, zijn de gevolgen niet te overzien. Dan zou het zeepeil nog eens met een extra 2,4 meter stijgen. Vandaar dat de Thwaites-gletsjer beschouwd wordt als cruciaal in de natuurlijke structuur van het Antarctische gebied.

Hoelang de Thwaites-gletsjer het nog zal volhouden, is moeilijk in te schatten. Wetenschappers zijn onlangs letterlijk van wal gestoken voor een expeditie in het kader van een van de belangrijkste onderzoeken wereldwijd in het huidige tijdperk.

Ter illustratie, de woorden van David Holland, geoloog aan de New York University, vorig jaar aan The Washington Post: “Voor de globale wijziging van de zeespiegel in de volgende eeuw kan zowat alles herleid worden tot de Thwaites-gletsjer”.

Over de ontdekking van de serieuze holte zegt glacioloog en co-auteur Eric Rignot, verbonden aan de University of California in Irvine en aan NASA’s Jet Propulsion Laboratory (JPL) in Pasadena: “We vermoeden al jaren dat Thwaites niet stevig vasthangt aan het grondgesteente eronder. Dankzij de nieuwe generatie van satellieten kunnen we nu eindelijk ook de details zien.” 

Volgens de studie is de verborgen leegte slechts één geval van het “complexe patroon van terugtrekking en van smeltijs” op de Thwaites-gletsjer.  In sommige delen ervan trekt de gletsjer elk jaar met wel 800 meter terug en smelt het driftijs er aan een tempo van 200 meter per jaar. In andere delen is dat minder. Het patroon past niet in de huidige modellen over de verhouding tussen ijskap en oceaan en vereist verder onderzoek naar de interactie tussen water en ijs in de ijskoude maar opwarmende omgeving van Antarctica. Dat onderzoek zit in de pijplijn: de  U.S. National Science Foundation en de British National Environmental Research Council hebben samen een grootschalig veldproject van vijf jaar opgezet om meer te weten te komen over de Thwaites-gletsjer, overigens een van de moeilijkst bereikbare plaatsen ter wereld.