Waarom vertellen we leugentjes om bestwil om een gesprek aan de gang te houden?

Er is eigenlijk een heel logische verklaring: we voelen ons onzeker en willen erbij horen. “De mens is eigenlijk een kuddedier, we streven ernaar om leuk gevonden te worden en willen erbij horen. Een leugentje om bestwil is een natuurlijke reactie dat een gevoel van veiligheid verzekert”, stelt klinisch psycholoog Carla Marie Manly. “Het gaat uit van een instinct dat een gevoel voor betrokkenheid beantwoordt, al is het niet ideaal.”

We gaan het vaakst doen alsof onze neus bloedt wanneer we praten met iemand die we niet heel goed kennen, zoals een date of een vriend van een vriend. Een kleinschalige studie uit 2002 toont aan dat 60% van de mensen niet eens een gesprek van 10 minuten kan aanhouden zonder te liegen. ‘Niet waar!’ Hoor ik je al protesteren, maar denk even na, hoe vaak heb je al ‘goed’ geantwoord op de vraag ‘hoe gaat het met jou?’ als het eigenlijk helemaal niet zo goed met je ging? 

Maar waarom doen we dat? We willen aangenaam overkomen, zeker bij vreemden. Het maakt een connectie gewoon zo veel gemakkelijker. Bijvoorbeeld: als iemand je vraagt of je een bepaalde muziekgroep kent, is ‘ja, ik heb er al van gehoord’ een simpele uitweg. Zeg je ‘neen’, dan heb je meer kans dat het gesprek meteen stilvalt. “Wanneer we het gevoel hebben dat we deel uitmaken van een groep, voelen we ons minder angstig en hebben we minder stress”, meent Dr. Manly. “Leugentjes om bestwil komen het vaakst voor wanneer iemand onvoldoende weet over een onderwerp." 

Al is zo’n leugentje maar een tijdelijke uitweg. Val je door de mand? Dan twijfelen mensen aan hoe oprecht je bent. Probeer die automatische ‘ja, ik weet waar je het over hebt’, dus even in te slikken. Dr. Manly raadt aan een pauze in te lassen voor je je uitspreekt en te accepteren dat het alleen maar menselijk is om niet alles te weten.