“Dries zei letterlijk: ‘Ik beveilig liever Theo Francken, de populairste politicus van Vlaanderen, dan Tom Van Grieken’”

Op een zes jaar oude foto op Instagram zit Theo Francken, omringd door vijf met pet en lint getooide studenten, op de bank voor een grote vlag van hun club, het Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond (KVHV) van Gent. Hij heeft een glimlach van oor tot oor. Ook de studenten stralen, trots dat ze deze grote vis hebben kunnen vangen. In ruil voor hun verzamelde spaarcenten, die naar een Leuvens buurthuis zijn gegaan, heeft de aankomende ster van de N-VA voor hen gekookt. “Het was de eerste keer”, zegt Theo Francken, “dat ik Dries Van Langenhove ontmoette.”

Van Langenhove is de tweede van rechts. Hij is pas 20, zijn gelaatstrekken zijn nog jongensachtig, hij draagt voor de gelegenheid een jeans onder zijn hemd. Wie het fenomeen Dries Van Langenhove wil begrijpen, moet die foto goed bekijken. Op dat beeld staan de drie mensen die hem gemaakt hebben tot wie hij nu is.

Tussen Van Langenhove en Francken zit Bo De Geyndt, de jongeman die de foto heeft gepost. De Geyndt is in 2013 een Jong N-VA'er uit Ternat. Hij heeft het jaar daarvoor zijn eerste zomer bij Génération Identitaire doorgebracht, van oorsprong een Franse jeugdbeweging die zich met radicale acties verzet tegen 'de vervanging van Europa', zeg maar: de islamisering. De Geyndt zal Van Langenhove in de Europese identitaire beweging introduceren.

Rechts van Van Langenhove, enigszins op de achtergrond, staat Michiel Vantongerloo, een Jong N-VA'er uit Geel en de huisideoloog van KVHV Gent. Hij heeft nauwe banden met traditionele Duitse studentenclubs en is vertrouwd met Tradition, Family and Property (TFP), een internationale lobby voor het herstel van het gezag van de kerk en de adel. Vantongerloo zal Van Langenhove wegwijs maken in ultraconservatieve kringen.

En dan is er natuurlijk Theo Francken, toen de grofst gebekte politicus uit de oppositie. Als staatssecretaris van Asiel en Migratie zal Francken later bewijzen dat je, zelfs als lid van de federale regering, de rol van rebel kunt vertolken. Voor radicaal-rechts in Vlaanderen is hij wat Donald Trump in Amerika is: een onaantastbaar idool. Van Langenhove zal zich jarenlang tegen Francken aanschurken. En hij zal zich dat laten welgevallen. 

Geen modelleerling

Dries Van Langenhove groeit op in een gezin met drie kinderen in het Brabantse Opwijk, een dorp op de grens met de Denderstreek – intussen het demografische overstromingsgebied van Brussel, de plek die op de politieke landkaart almaar bruiner kleurt. Zijn vader is kok, zijn moeder werkt in het buitengewoon onderwijs. Ze hebben geen uitgesproken politieke overtuigingen. Dries is een levendige en sociale jongen: op school heeft hij behoorlijk wat vrienden, thuis is hij verslingerd aan het computerspel RuneScape. In het derde middelbaar kleeft hij een Vlaamse Leeuw op zijn agenda, het eerste teken van zijn Vlaamse bewustzijn. Zijn medeleerlingen hebben het raden naar zijn beweegredenen. Veel medestanders voor de Vlaamse zaak vindt hij overigens niet aan het VKO in Opwijk. Die passiviteit ontgoochelt hem, zal hij later verklaren in een interview met 't Pallieterke. Met het oog op de toekomst neemt hij, als scholier, al een lidkaart van het Jongeren-KVHV. Hij is ook lid van de leerlingenraad, noemt zichzelf 'geen modelleerling', en switcht van wetenschappen naar economie-talen.

Van Langenhove wordt leider van de Chiro Heilig Kruis in Opwijk. Op zijn 18de gaat hij aan de Universiteit Gent politieke en sociale wetenschappen studeren. Maar dat is minder belangrijk, bij KVHV Gent komt hij eindelijk op zijn bestemming aan: hij treft er andere mensen die, net als hij, bereid zijn te strijden voor Vlaanderen. “Hij vloog er meteen in”, zegt een oud-KVHV'er. “Alle acties voor de splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde konden op zijn aanwezigheid rekenen.”

Het KVHV is de oudste studentenclub van het land en een kweekvijver voor young potentials met een robuuste Vlaamse ruggengraat. Het heeft al menige vooraanstaande politicus en industrieel voortgebracht, van Wilfried Martens tot Fernand Huts. Jonas Naeyaert, voormalige preses van KVHV Gent, zei daarover enkele jaren geleden in Humo: “We willen studenten klaarstomen om in het professionele leven bepaalde agendapunten te bewerkstelligen. We proberen onze leden te vormen tot mensen met een coherente ideologie.”

“Maar de verschillen tussen de afdelingen van het KVHV in Antwerpen, Leuven en Gent zijn groot”, zegt een Gentse student. “De Leuvenaars zijn pussies, de Antwerpenaars ultrakatholieken, de Gentenaars snobs. Ze beschouwen zichzelf als de nieuwe elite en zo gaan ze ook gekleed: zonder hemd kom je er niet in. In politiek opzicht zijn ze het radicaalst. Op het Vlaams Nationaal Zangfeest draaien ze hun rug als het Catalaanse volkslied wordt gespeeld: veel te links.”

Na één jaar maakt de rumoerige schacht Dries Van Langenhove al deel uit van het presidium van KVHV Gent. Decibel is zijn bijnaam ('Ik heb tinnitus,' zegt Van Langenhove, 'daarom spreek ik luid'). Decibel is sportleider. In het herfstnummer van Ons Verbond, het blaadje van de beweging, stellen de leden van het presidium zichzelf voor aan de hand van een korte vraagstaart. Van Langenhove: 'Hobby's: geld verdienen, uitgaan, KVHV. Vurigste wens: een vrij Vlaanderen. Voornaamste politieke bekommernis: de onwetendheid en de onverschilligheid van het kiesvee. Abortus: ik ben voor het leven, maar niet volledig tegen abortus.' En opmerkelijk: 'Beste film: 'Leg Affair 7'', een pornoprent – de kruistocht tegen porno is voor later.

Van Langenhove schrijft veel stukken voor het herfstnummer van 2012. Naar aanleiding van een door Vlaams Belang georganiseerd colloquium met als titel 'Desinformatie in de media' noteert hij een citaat van ex-professor Frank Thevissen: 'Hij had het onder anderen over Kathleen Cools, 'de journaliste die neutraliteit en objectiviteit blijkbaar niet in haar woordenboek heeft staan'.'

Over de door hemzelf georganiseerde sportactiviteiten van KVHV Gent is hij behoorlijk enthousiast: “Niet zomaar sporten, dankzij een shinkendo-initiatie kan menige Verbonder zich nu verdedigen met een samoeraizwaard.”

In het winternummer van dat jaar komen de geestelijke leidsmannen van Van Langenhove aan bod: Bo De Geyndt vertelt uitvoerig over zijn eerste zomer bij Génération Identitaire, Michiel Vantongerloo pleit voor wapenbezit naar Amerikaans model, en helemaal achterin staat een lijstje van de steunende ereleden van KVHV Gent. Er zijn vijf volksvertegenwoordigers bij, of liever: vier. Eén van hen is geschorst na een veroordeling wegens de ontkenning van de Holocaust: Roeland Raes. De anderen – Francis Van den Eynde, Bruno Valkeniers, Christian Verougstraete – zijn allemaal (ex-)politici van Vlaams Belang, op één na: Theo Francken (N-VA).

Theo Francken: “Ik steun het KVHV, maar ik ben er zelf nooit lid van geweest.”

In het lentenummer staat Dries Van Langenhove op de cover van Ons Verbond met pet, lint, codex, bier en voor zich een grijnzend doodshoofd op tafel: een Vlaams-nationale Hamlet. Van Langenhove is in geen tijd deel gaan uitmaken van de inner circle van de studentenclub. Enkele maanden later is hij ook één van de vijf die met Francken aan tafel én op de foto gaat.

Van Langenhove wordt quaestor, penningmeester, in plaats van sportleider. In de zomer van 2013 vertrekt hij met preses Jan De Backer naar een Pools landgoed voor een vierdaagse van Tradition, Family and Property. In Ons Verbond noemt De Backer het “een wereldwijde organisatie met als doel de katholieke, conservatieve waarden te bewaren en te herstellen”. Ze logeren er in een imposant gebouw, “een enorm Romeins legerkamp”, waar ze worden gewekt met het geluid van doedelzakken en tromgeroffel. Een honderdtwintigtal mensen is uitgenodigd: “Nederlanders, Duitsers, Oostenrijkers, Kroaten, Polen, Amerikanen, Vlamingen en zelfs een Afrikaan, de prins van Kameroen.”

Vier dagen lang luisteren ze naar lezingen over de decadentie van de 21ste-eeuwse samenleving en discussiëren ze over ethische thema's: abortus, euthanasie, homohuwelijk. Het is nog niet te laat, noteert De Backer, de wetgeving kan nog altijd teruggedraaid worden. “In tegenstelling tot wat sommige Vlaamse politici vertellen, zijn die vraagstukken nog absoluut niet afgesloten.”

Het gaat hard voor Van Langenhove: de jongen die een half jaar eerder nog zijn liefde voor porno beleed, bevindt zich nu plotseling tussen ultramontaanse katholieken die dromen van een contrarevolutie.

Dries Van Langenhove: “Ik kom niet uit een welgesteld gezin. Voor mij was het een buitenkans enkele dagen gratis op vakantie naar Polen te gaan, all-in. De ideeën van TFP zijn niet de mijne. Ik herinner me dat ik ginds heftig heb gediscussieerd met mensen van oerconservatieve strekking.”

Burgeroorlog

In 2014 stopt Dries Van Langenhove, met een bachelordiploma op zak, met politieke en sociale wetenschappen. De richting is hem te links. Hij gaat rechten studeren. Dat komt hem ook beter uit: hij koestert plannen als ondernemer. In Opwijk richt hij met twee oude schoolvrienden Winfri op, een freecycle-platform waarop mensen gratis oude spullen weggeven en krijgen. In ruil voor advertenties verloten bedrijven ook dingen. Tenminste, dat is het plan, maar de start-up raakt niet verder dan de testfase. Half 2016 trekken de twee andere vennoten er de stekker uit. Winfri stopt met zijn activiteit, de bvba blijft wel bestaan.

Van Langenhove: “Winfri was oorspronkelijk een succes: in geen tijd hadden we vijfduizend gebruikers op ons platform. Maar we hebben tegenslag gehad.”

Dat laatste is een verwijzing naar een zwaar auto-ongeval van één van de vennoten. In Gent maakt Van Langenhove zich op voor wat hij zijn “lange mars door de instellingen” noemt. In het voorjaar van 2016 slaagt hij erin zich voor een eerste keer te laten verkiezen als studentenvertegenwoordiger voor de raad van bestuur van de Universiteit Gent. En in de zomer van 2016 gaan zijn ogen helemaal open. Bo De Geyndt neemt hem mee naar de zomeruniversiteit van Génération Identitaire in de buurt van Grenoble, met deelnemers uit alle hoeken van Europa. Van Langenhove is vooral getroffen door het organisatorische vernuft van de Fransen: met strakke schema's slagen ze erin jongeren te mobiliseren. 'Weerbaarheid' is het centrale thema van het kamp: witte jongeren in hemelsblauwe T-shirts, waarop een Griekse lambda prijkt, leren 'hun plaats weer op te eisen'. Ze krijgen lessen in vechtsporten, worden onderwezen in geschiedenis en ideologie en volgen een snelcursus digitale skills. Van Langenhove en De Geyndt vatten het plan op in Vlaanderen met Generatie Identiteit te beginnen.

De Geyndt troont Van Langenhove ook mee naar Organisation Citadelle, het filiaal van Génération Identitaire in Rijsel, waar Frans-Vlamingen de ambitie uitspreken een 'remigratie' uit te voeren. Wat dat precies betekent, legt hun jonge en charismatische leider Aurélien Verhassel uit in een video op de site van de beweging: niet-Europeanen op een boot naar hun land van oorsprong zetten. “Dat is helemaal niet extreem”, zegt hij. “Wat in de Bataclan is gebeurd, dát is extreem. Als de islam zich nog ontwikkelt op dit continent, in dit land, zal er een burgeroorlog komen.”

Generatie Identiteit krijgt uiteindelijk geen voet aan de grond in Vlaanderen. Van Langenhove gaat solo, zonder De Geyndt. Hij overweegt een Vlaamse variant op Génération Identitaire. Op zijn zomeruniversiteit, waar vechtsporten, ideologie en media skills worden onderwezen, zullen de deelnemers ook hemelsblauwe T-shirts dragen met een motief dat vaagweg herinnert aan een Griekse letter, maar op de achterkant staat wel het cijfer 1302, het jaar van de Guldensporenslag. De naam van zijn beweging is ook aan die slag ontleend: ‘Schild en vriende’ verwijst naar de uitspraak waarmee de Vlamingen indertijd van de Fransen te onderscheiden waren.

Anoniem lid van Schild & Vrienden (1): “Het concept van Schild & Vrienden zit goed in elkaar. Het is klassiek Vlaams en tegelijk alt-right. Dries is te slim om zich met geel-zwarte T-shirts in te schrijven in de lange geschiedenis van de Vlaamse Beweging. Hij wil anders zijn.”

Bo De Geyndt weigert met ons te spreken, maar een voormalige betrokkene bij het geflopte project van Generatie Identiteit zegt: “Dries is koppig en hardvochtig, niet bereid de macht met anderen te delen. Daarom is Generatie Identiteit bij ons mislukt: het ging om zijn beweging.”

Scoops van Theo

In het najaar van 2016 komt alles in een stroomversnelling. In Amerika wordt Donald Trump verkozen tot president, met dank aan het populistische mediakanaal Breitbart News van Steve Bannon. In België menen enkele niet nader genoemde financiers rond 't Pallieterke dat het tijd is voor een Vlaamse Breitbart. Ze stellen 100.000 euro ter beschikking voor een rechtse website die, zoals dat heet, de problemen werkelijk durft te benoemen. Jonas Naeyaert, de voormalige preses van KVHV Gent, wordt hoofdredacteur van de nieuwe website Sceptr. Dries Van Langenhove is als redacteur bevoegd voor migratie.

Een half jaar lang is hij aan de slag voor Sceptr: hij schrijft hoofdzakelijk over staatssecretaris Theo Francken en, in mindere mate, de Dienst Vreemdelingenzaken. Het is opvallend hoe goed hij geïnformeerd is: vaak heeft hij als eerste de nieuwste cijfers beet. En omgekeerd is Theo Francken vaak de eerste die een stuk van Sceptr retweet. Francken en Van Langenhove hadden een deal, vernemen wij. Twee mensen binnen Schild & Vrienden bevestigen dat Van Langenhove een rechtstreekse lijn met het kabinet-Francken had: “Hij kreeg de scoops.”

Van Langenhove ontkent dat niet. Hij lacht en zegt: “Wie weet?” Francken zelf barst in luid lachen uit: “Sceptr was echt wel te klein voor grote scoops.”

In de artikelenstroom van Van Langenhove over Francken valt geen onvertogen woord. Slechts één keer krijgt Francken een tik op de vingers, als Van Langenhove een interview afneemt van Barbara Pas (Vlaams Belang) – 'Terugkeercampagne Francken grandioze flop'. Zij verwijt de staatssecretaris wat radicaal-rechts al lang een doorn in het oog is: er komen nog altijd te veel migranten ons land binnen.

In januari 2017 richt Dries Van Langenhove Schild & Vrienden op. Eerst creëert hij een community op sociale media. In geheime Facebook-groepen (en later op het Discord-platform) laat hij de leden van zijn club aangebrande grappen uitwisselen: memes, harde cartoons die uit Amerika naar Europa zijn overgewaaid en op de rand van de welvoeglijkheid en de wettelijkheid balanceren. In de handen van alt-right zijn ze een wapen: onder de vlag van de humor kun je ongeveer alles beweren wat je wilt. En als je onder gelijkgezinden in een geheime groep bent, hoef je helemaal niet meer op je woorden te letten.

Op Facebook post Van Langenhove wat de regels van Schild & Vrienden zijn. '1. Geen sossen. 2. Geen sossen. 3. Voeg gerust mensen toe, zolang het geen sossen zijn. (...) 8. Wie iemand wil toevoegen, stuurt me een bericht met de naam van de persoon die hij wil toevoegen en enkele zinnen uitleg (Bvb. 'Jan Janssen: rechtse vriend van mij uit het middelbaar') Je voegt enkel mensen toe die je persoonlijk kent. Als je een vals profiel toevoegt, wil ik ook de echte naam ontvangen.'

Anoniem lid van Schild & Vrienden (2): “Wat je in de uitzending van Pano hebt gezien, klopt. In die geheime groepen wemelde het van de racistische, seksistische en antisemitische grappen. Dries greep niet in. Af en toe maakte hij zelf een grap.”

In maart 2017 worden de geheime groepen een activistische kliek. In een Gents auditorium van politieke en sociale wetenschappen roepen studenten van het radicaal-linkse Comac, de jongerenvleugel van de Partij van de Arbeid, op tot deelname aan een betoging voor vluchtelingen. Ze proberen de aanwezige studenten de slogan 'Vluchtelingen zijn ook mensen!' te laten scanderen. Dat valt slecht bij enkele leden van Schild & Vrienden. Een auditorium hoort neutraal terrein te zijn, vinden ze. En het is zeker niet de geschikte plek voor kritiek op het beleid van Theo Francken.

Ze besluiten in het geweer te komen: in geen tijd belanden honderd negatieve recensies op de Facebook-accounts van Comac. Maar daar houdt het niet op. De boze studenten verwijzen in hun posts naar de voormalige Chileense dictator Augusto Pinochet, die linkse opposanten vanuit helikopters in zee liet gooien. Dat lijkt hun wel een geschikte manier om met radicaal-links om te gaan. Al zijn er praktische problemen. Eentje schrijft: 'Te veel communisten, te weinig helikopters.' En Michiel Vantongerloo vraagt zich af: 'Wie gaat al die helikopters betalen?'

Dries Van Langenhove doet er nog een schepje bovenop. Hij roept alle leden van Schild & Vrienden op om het inschrijvingsformulier van Comac voor hun jaarlijkse collectieve blok te trollen met valse namen en mailadressen. De namen met de meeste likes winnen. Het resultaat: Hitler, Himmler, Goebbels en Trump schrijven zich in voor de collectieve blok. Het studentenblad Schamper ontdekt ook een veelzeggend mailadres: SamenOpKamp@NSDAP.

Het is de eerste keer dat Schild & Vrienden zich als een legertje manifesteert op het internet. Maar algauw stuurt Dries Van Langenhove zijn troepen ook de echte wereld in. Dat gebeurt begin mei, en weer is de aanleiding een actie van Comac tegen Theo Francken. In Brussel verhinderen activisten van Comac een lezing van de staatssecretaris aan de Vrije Universiteit. Een paar dagen later krijgen twee activisten die Francken het spreken hebben belet doodsbedreigingen. Twee nachten achter elkaar hangen op de gangdeur van hun studentenverblijf niet mis te verstane affiches. Naomi Stocker is één van de twee belaagden: “Eén affiche verwees naar de vluchten van Pinochet, op een andere stond de beeltenis van Theo Francken: 'Pas op, hier waak ik!’”

Eén week later komt Theo Francken aan de Gentse universiteit spreken. Dries Van Langenhove neemt het recht in eigen handen: hij zal met zijn Schild & Vrienden instaan voor de veiligheid van de staatssecretaris. Zij zullen hem wél zijn toespraak laten houden.

De samenwerking tussen Schild & Vrienden en de Gentse politie is een succes: Theo Francken kan de studenten ongestoord toespreken. Nu ja, zijn betoog wordt verscheidene keren onderbroken door linkse activisten die vervelende vragen stellen. Zo verwoordt Dries Van Langenhove het in zijn verslag in Sceptr: “'U hebt geen enkel respect voor de democratie’, zei Theo Francken tegen één van de verstoorders van de lezing. De staatssecretaris kreeg een overtuigend applaus, maar de linkse actievoerders weken niet af van hun schema en bleven de lezing tot het einde verstoren. 'Dit zouden extreemrechtse of rechtse studenten maar eens moeten proberen te doen. Maar extreemlinks mag alles!' zei de staatssecretaris tegen één van de demonstranten. Het werd onthaald op luid applaus.”

Van Langenhove: “Met onze actie wilden wij het recht op vrije meningsuiting van een democratisch verkozen politicus laten gelden. Dat recht was in het gedrang. We hadden desnoods hetzelfde gedaan voor een verkozene van de sp.a.”

Achteraf noemt Dries Van Langenhove die avond de geboorte van Schild & Vrienden. Hij had naar eigen zeggen nooit verwacht dat hij zoveel vrijwilligers zou kunnen mobiliseren. In werkelijkheid had hij natuurlijk al op het internet gemobiliseerd. Voortaan zullen Schild & Vrienden overal te lande de lezingen van Theo Francken beveiligen.

Francken: “Ik heb me daar altijd tegen verzet. Beveiliging is de taak van de politiediensten. Dat komt een studenten- of burgerwacht niet toe.”

Als Naomi Stocker op Facebook haar beklag doet over de doodsbedreigingen die ze heeft ontvangen, reageert Dylan Vandersnickt, een lid van Schild & Vrienden, prompt: hij post een meme van Pepe the Frog als moslimvluchteling, die Stocker verkracht en de andere activist afknalt. Pepe, een Amerikaans stripfiguurtje dat is gekaapt door alt-right, is een hit op het internet. De meme van de verkrachting gaat ook meteen viraal, zeker als bekend raakt wie Dylan Vandersnickt is: de ondervoorzitter van Jong N-VA. Het wordt een grote rel en Vandersnickt mag het komen uitleggen in De afspraak op Canvas. Daar heeft hij het over humor en weigert hij zich te verontschuldigen.

De N-VA zet Vandersnickt op non-actief, maar hij weigert zich in de luwte op te houden tot de storm weer overwaait. Hij heeft niets verkeerds gedaan, vindt hij. Uiteindelijk wordt hij uit de partij gezet.

Anoniem lid van Schild & Vrienden (1: ) “Het ergst is: hij had die meme niet eens zelf gemaakt, maar hij had 'm wel gepost in een zatte bui.”

Anoniem lid van Jong N-VA: “Hij kon het niet verkroppen dat de partij niet achter hem bleef staan. De partij was zijn leven, daarnaast had hij niet zoveel. En nu viel ook dat weg door wat in zijn ogen een stommiteit was. Hij voelde zich verraden.”

In oktober 2017 maakt Dylan Vandersnickt een einde aan zijn leven. Dries Van Langenhove bericht erover in Sceptr en wijst, in een interview met 't Pallieterke met een beschuldigende vinger naar “de hyena's van de linkse media” en de traditionele politiek: 'Dat in de partijpolitiek de grootste vijanden in je eigen partij zitten, werd eens te meer bewezen.”

Anoniem lid van Jong N-VA: “Wij apprecieerden niet dat Dries Van Langenhove de dood van Dylan politiek recupereerde, terwijl hij op het einde van zijn leven helemaal niet meer zo gelukkig was bij Schild & Vrienden. Het beste bewijs: Schild & Vrienden was niet uitgenodigd op Dylans begrafenis, ook Dries niet.”

Van Langenhove: “Larie, het was een begrafenis in intieme kring. Dat was de wens van zijn moeder, en die heb ik gerespecteerd. Ik heb tot het laatst een goed contact met Dylan gehad.”

Anoniem lid van Schild & Vrienden (2): “Er waren wel een paar intieme vrienden van Schild & Vrienden.”

Anoniem lid van Schild & Vrienden (1): “En er was een krans van Theo Francken.”

Francken: “Het verhaal van Dylan had me geraakt.”

Trollenleger

De dood van Dylan Vandersnickt veroorzaakt geen breuk tussen Van Langenhove en Francken. Integendeel, eind oktober beschermt Schild & Vrienden als vanouds een lezing van de staatssecretaris aan de Universiteit Antwerpen. In de buik van Schild & Vrienden en Jong N-VA gaat het wel rommelen. Op Twitter breekt een discussie uit of het wel de taak van Schild & Vrienden is om een soort privémilitie van Theo Francken te zijn. Thomas Villa, van Jong N-VA Sint-Agatha-Berchem, schrijft: 'Ik vraag me af of we dat normaal moeten vinden dat 'een studentenclub' instaat voor de beveiliging.' Waarop Jan Vanhove, lid van Schild & Vrienden en Jong N-VA Dendermonde: 'Let op met wat je zegt. In S&V zitten heel wat Jong N-VA'ers. Plus Theo Francken is heel tevreden met onze werking.’

Als we contact opnemen met Jan Vanhove, ontkent die het bestaan van de tweet. Hij noemt het 'een vervalsing'. Verder wil hij niets kwijt. De kans dat het een vervalsing is, is klein: we hebben  twee schermafbeeldingen waarop een aanzienlijk deel van de discussie te volgen is. Thomas Villa bevestigt de discussie ook.

Op het internet staat Schild & Vrienden immer paraat om uit te rukken als staatssecretaris Theo Francken een haar wordt gekrenkt. In mei 2017, enkele maanden vóór de dood van Dylan Vandersnickt, publiceert DeWereldMorgen een artikel onder de kop: 'Blootgelegd: het trollenleger achter Theo Francken'. In het stuk wordt uitgelegd wat het doel van zo'n leger is volgens Milo Yiannopoulos, een voormalige medewerker van Breitbart News, het mediakanaal dat Donald Trump in de Amerikaanse presidentsverkiezingen aan de overwinning heeft geholpen. “Je maakt”, zegt Yiannopoulos, “het leven van journalisten, professoren, politici, feministen, Black Lives Mattter-activisten en andere professionele slachtoffers tot een hel.”

Dat hebben de leden van Schild & Vrienden goed in hun oren geknoopt. Eén voorbeeld is wat de jonge VRT-medewerker Jihad Van Puymbroeck overkomt. Begin 2018 krijgt ze bij de nationale omroep een baan als redacteur sociale media. Van Puymbroeck is twee jaar eerder op Twitter hard aangepakt door Theo Francken wegens haar voornaam. Toen Van Puymbroeck liet weten dat Jihad voor haar 'streven' betekent en niet 'heilige oorlog', bood de staatssecretaris zijn excuses aan. Maar Schild & Vrienden is Jihad niet vergeten, ook omdat ze als minderjarige Bart De Wever met Hitler heeft vergeleken en stage heeft gelopen op het kabinet van Kristof Calvo. Het trollenleger maakt korte metten met de nieuwe redacteur: een venijnig stuk op Sceptr wordt massaal gedeeld, oude tweets van haar duiken weer op en zwaargewichten als Kamervoorzitter Siegfried Bracke doen ook hun duit in het zakje. In twaalf uur tijd is de reputatie van Jihad Van Puymbroeck aan flarden geschoten. In De Standaard bevestigt Dries Van Langenhove het bestaan van een rechts trollenleger dat anti-Vlaams gedrag bestraft. “Op het moment dat het de spuigaten uitloopt, besluiten we tot actie over te gaan.”

Opofferingsbereidheid

Dries Van Langenhove koestert niet louter blinde adoratie voor Theo Francken, zeggen de leden van Schild & Vrienden, er is ook berekening mee gemoeid.

Anoniem lid van Schild & Vrienden (3): “Het was een wisselwerking: Theo gebruikte Dries, Dries gebruikte Theo. Veel jongeren kwamen naar Schild & Vrienden omdat ze fans van Francken waren. Hij was de populairste politicus van Vlaanderen. Hij was een middel om nieuwe leden te werven.”

Anoniem lid van Schild & Vrienden (1): “Dries wilde op geen enkele manier met Vlaams Belang geassocieerd worden. Onder de radar blijven, dat was het motto. Weg van het cordon sanitaire.”

Opmerkelijk: kort na Theo Francken komt ook Tom Van Grieken, de voorzitter van Vlaams Belang, spreken aan de Gentse universiteit. Linkse activisten dreigen met een tussenkomst. Schild & Vrienden is nergens te bekennen.

Anoniem lid van Schild & Vrienden (2): “Dries zei letterlijk: 'Ik beveilig liever Theo Francken, de populairste politicus van Vlaanderen, dan Tom Van Grieken.' Dat leek hypocriet, maar het was wel realistisch. Wie zich in dit land met Vlaams Belang inlaat, is besmet.”

Van Langenhove: “Dat heb ik níét gezegd.”

In het najaar van 2017 maakt Dries Van Langenhove schoon schip: hij zet Bart Claes, de voorzitter van de Vlaams Belang-jongeren, aan de deur.

Anoniem lid van Schild & Vrienden (1): “Dries beschouwde Bart als een concurrent voor Schild & Vrienden. Je moet weten: Bart is een expert in sociale media. Hij heeft Pepe the Frog omgebouwd naar het beeld en de gelijkenis van Tom Van Grieken. Hij heeft ook, net als Dries, onwaarschijnlijk veel stickers ontworpen. Bart was succesvol: hij leidde veel leden van Schild & Vrienden naar Vlaams Belang.”

Bart Claes: “In november 2017 zijn wij uit elkaar gegaan. Dries wilde partijonafhankelijk zijn.”

Van Langenhove: “Schild & Vrienden was stilaan een professionele belangenorganisatie en Bart Claes had een te duidelijk partijpolitiek profiel. Dat ging niet samen.”

Anoniem lid van Schild & Vrienden (3): “Dries noemde Bart een opportunist.”

Bart Claes heeft samen met Van Langenhove op kot gezeten in het Verbondshuis van KVHV Gent. Claes heeft nog het plan bedacht om Van Langenhove in de uitmonstering van een reuzenpanda vooraan plaats te laten nemen in het gastcollege van toenmalig premier Elio Di Rupo aan het begin van het academiejaar 2013-2014. De panda was voor de KVHV het symbool van het Waalse profitariaat. Het populaire dier was vanuit China naar de dierentuin van Bergen verkast, niet naar die van Antwerpen.

Claes: “Het plan heeft gewerkt: we kwamen op de televisie, de radio en in de kranten. Ze konden niet om ons heen.”

Claes moet gaan omdat hij te partijpolitiek is, anderen moeten opstappen omdat ze zelfs voor Schild & Vrienden te radicaal zijn. Van Langenhove werkt hard aan de perceptie van zijn club als conservatieve maar welwillende Vlaamse jongelui.

Anoniem lid van Schild & Vrienden (2): “Zeker in de eerste maanden van Schild & Vrienden was het een zootje, die posts in de Facebook-groepen. Het was te gevaarlijk, het ging te ver. Dries heeft in die periode een paar zuiveringen doorgevoerd. De liberalen en christendemocraten gingen er als eersten uit.”

Anoniem lid van Schild & Vrienden (1): “Het gevaar dat zij zouden lekken, was te groot.”

Anoniem lid van Schild & Vrienden (2): “Ook de overtuigde nazi's en fascisten moesten weg. Het risico dat zij stommiteiten zouden begaan, was te groot. Ik herinner me een Rus, een groot tekentalent die geweldige cartoons maakte. Maar hij was zo'n jodenhater dat hij vroeg of laat problemen zou veroorzaken. Hij kon niet blijven.”

Van Langenhove: “Ik heb vaak gezuiverd: als mensen te extreme dingen zeiden, kregen ze een waarschuwing. Deden ze het opnieuw, dan zette ik ze buiten. Zonder pardon.”

Met name Jong N-VA'ers dringen aan op een tweede beheerder naast Dries Van Langenhove, een gematigder type waarmee je makkelijk naar buiten kunt treden.

Anoniem lid van Schild & Vrienden (3): “Dries luisterde naar ons voorstel. Hij stemde ermee in, maar als puntje bij paaltje kwam, gebeurde er niets.”

Anoniem lid van Schild & Vrienden (1): “Die tweede man is er niet gekomen.”

Van Langenhove: “Geloof me, ik zou graag een tweede Dries Van Langenhove vinden: het zou mijn leven makkelijker maken. Maar niet iedereen is geschikt als het gezicht van Schild & Vrienden. Dat is een kwestie van talent en opofferingsbereidheid. Je moet heel wat durf hebben om je hoofd zo hoog boven het maaiveld uit te steken.”

Ironie van het lot

In maart 2018 haalt Schild & Vrienden het nieuws met de inname van het Gravensteen in Gent. Daar halen ze een spandoek neer dat linkse betogers hebben opgehangen ter ondersteuning van de vluchtelingen. De actie is copy-paste Génération Identitaire, de identitaire beweging waaraan Van Langenhove zich spiegelt. Génération Identitaire is niet bang om, als het dat nodig acht, zelf de orde te handhaven. In de zomer van 2017 belet de C-Star, een boot van Génération Identitaire waarop Bo De Geyndt meevaart, vluchtelingen in gammele sloepjes aan te meren aan de kusten van de Middellandse Zee. In april 2018 houdt Génération Identitaire met honderdvijftig vrijwilligers en een cirkelende helikopter vluchtelingen buiten de Franse landsgrenzen op de Col de l'Echelle. Dries Van Langenhove noemt het op Twitter “een prachtige actie”. Zo, zegt hij, kun je meer veranderen dan met partijpolitiek. Hij laat ook weten dat hijzelf “drie jongerenstages bij Defensie en de paracommando's” heeft doorlopen. Hij heeft daar “ongelooflijk veel” uit geleerd.

Schild & Vrienden haalt niet alleen een spandoek van het Gravensteen, het strijkt op de Dag van de Arbeid ook de vlag op het hoofdkantoor van de socialistische vakbond. De filmpjes van de acties gaan onmiddellijk viraal, binnen de kortste keren zijn er tal van likes vanuit de Angelsaksische wereld. “Het geeft aan”, zegt Ico Maly, onderzoeker Nieuwe Media aan de Universiteit Tilburg, “dat Schild & Vrienden deel uitmaakt van een internationaal vertakt netwerk van wit-nationalisten.”

In augustus 2018 brengt Europol een rapport uitwaarin het waarschuwt voor de dreiging van toenemend geweld van radicaal-rechts. De verbindende factor is de identitaire beweging, met de Oostenrijker Martin Sellner als spilfiguur. Sellner, een jonge kerel “die eruitziet als een H&M-model” volgens The Huffington Post, stuurde de operaties van de C-Star op de Middellandse Zee aan. Hij is, zegt Ico Maly, een vriend van Van Langenhove.

Van Langenhove: “Een kennis. Ik heb hem ontmoet op de zomeruniversiteit van Génération Identitaire.”

In De Morgen neemt Van Langenhove de verdediging van Sellner op zich. “Het enige waar de identitairen en Sellner een gevaar voor zijn, is de gevestigde orde die open grenzen wil. En gelukkig maar.”

Van Langenhove: “Het is waanzin, die aandacht van internationale politiediensten voor nationalistische activisten. Frankrijk is van plan 130 jihadi's terug te halen. Het land heeft niet eens genoeg mensen en middelen om hen in de gaten te houden. En intussen zijn wij zogezegd het grote gevaar. Komaan zeg.”

Begin september 2018 brengt Pano op Eén in een spraakmakende reportage het dubbele discours van Schild & Vrienden in beeld: conservatief en rechts voor de schermen, racistisch en onverdraagzaam erachter. Het parket van Gent opent een onderzoek naar racisme, inbreuken op de wapenwetgeving en ontkenning van de Holocaust. De Universiteit Gent schrapt Dries Van Langenhove uit haar studentenbestand, maar moet daar snel op terugkomen. Politici struikelen over elkaar in hun haast om Schild & Vrienden te veroordelen, ook die van N-VA en Vlaams Belang.

Van Langenhove zelf ontkent alles. Op Twitter gaat hij, één maand voor de gemeenteraadsverkiezingen, in de tegenaanval. Op het account van Schild & Vrienden: “Vaststelling van de dag: Vlaams Belang en N-VA zijn huichelaars die zich van de echte Vlaamse Beweging distantiëren. Jongens, wij stemmen dit jaar op niemand.” Zelfs Theo Francken krijgt een hoogstpersoonlijke reprimande: “Onze Theo is zo Vlaams en zo rechts als Di Rupo. Huichelaars @FranckenTheo @N-VA.”

Meer heeft Francken niet nodig om een bocht in te zetten. Op de RTBF-radio verklaart hij weliswaar dat racisten idioten zijn, maar tegelijk spreekt hij het vermoeden uit dat veel leden van Schild & Vrienden niet afwisten van de geheime groepen waarop ranzige berichten werden uitgewisseld. Voor hem hoeft Nick Peeters, een lid van Schild & Vrienden uit Lubbeek, het dorp van de staatssecretaris, zich niet terug te trekken voor de gemeenteraadsverkiezingen. Als Peeters dat enkele dagen later toch doet, schiet Francken met scherp op Twitter. Hij heeft het over een aanhoudende hetze die de jonge politicus en zijn familie te veel is geworden: “De (...) bloedhonden mogen trots zijn op de scalp van deze jonge Vlaamsgezinde student.” Eén week na de uitzending van Pano zitten Francken en Van Langenhove weer op dezelfde lijn.

Eind november discussiëren staatssecretaris Francken en Vlaams Belang-voorzitter Van Grieken over migratie in Edegem. Op de eerste rij zit Dries Van Langenhove. De Standaard stelt vast: “De amicale omgang met zowel Van Grieken als Francken was onmiskenbaar. Beiden spraken hem met de voornaam aan, zijn vragen werden op een familiaire toon beantwoord. De Pano-uitzending van dik twee maanden geleden leek helemaal vergeten en vergeven.”

Een paar weken later gaat Theo Francken, die na het vertrek van de N-VA uit de regering niet langer staatssecretaris is, nog verder. In een videoboodschap spreekt hij, tegen het partijstandpunt in, zijn steun uit voor de Mars tegen Marrakech, die mee door Schild & Vrienden wordt georganiseerd.

In een groot eindejaarsinterview met Het Laatste Nieuws laat Dries Van Langenhove uitschijnen dat zowel de N-VA als Vlaams Belang naar zijn hand dingen voor de federale verkiezingen in mei 2019. Maar hij denkt er niet over, zegt hij. Hij haalt zijn neus op voor partijpolitiek.

Begin januari 2019 is hij al om: hij zal “als onafhankelijke kandidaat” de lijst trekken voor Vlaams Belang in Vlaams-Brabant, uitgerekend het kiesdistrict van Theo Francken. De leerling zal plotsklaps tegenover de meester komen te staan. De ironie van het lot? “In het leven”, zegt Francken, “zit veel ironie.”

Op de persvoorstelling van zijn kandidatuur geeft Van Langenhove blijk van inzichten die hem als redacteur van Sceptr waren ontsnapt: “Er is een grote kloof tussen wat Theo Francken zegt en wat hij als staatssecretaris voor Asiel en Migratie heeft gedaan.” Maar als even later het schandaal van de humanitaire visa in het gezicht van Francken ontploft, blijft Van Langenhove stil. In tegenstelling tot de rest van Vlaams Belang hakt hij niet op Francken in.

Van Langenhove: “Dat hebt u goed opgemerkt.”

Anoniem lid van Schild & Vrienden (1): “Dries zal Theo geen pijn doen. Daarvoor mogen ze elkaar te graag.”

Van Langenhove: “Het wordt een clash of the titans.”

Francken: “Elk procent dat hij wint, kan een procent zijn dat ik verlies.”

Van Langenhove: “Ik ben er niet op uit om Francken pijn te doen, integendeel: als we een werkelijke verandering in Vlaanderen willen, moeten Vlaams Belang en de N-VA een rechtse coalitie sluiten. We moeten ons verenigen, niet tegen elkaar strijden.”

©Humo