Belgische subsidies voor diesels uit het buitenland swingen de pan uit
België betaalt 451 miljoen euro per jaar aan bedrijven die bij ons diesel tanken. Daarvan vloeit 165 miljoen euro naar buitenlandse firma’s, waardoor de inkomsten van de kilometerheffing deels worden tenietgedaan.
Truckers, taxi- en buschauffeurs kunnen in België een terugbetaling krijgen van de accijnzen op diesel. Dankzij dat systeem komen bijvoorbeeld heel wat Nederlandse transportfirma’s bij ons tanken. De korting bedraagt vandaag iets minder dan 25 eurocent per liter, ongeveer een vijfde van de prijs aan de pomp.
Het gunsttarief werd in 2004 ingevoerd als een steunmaatregel voor de logistieke sector. “Voor ons maakt dit nog steeds het verschil tussen het hoofd boven water houden of kopje ondergaan in de internationale concurrentie”, zegt Frederic Keymeulen van Transport en Logistiek Vlaanderen (TLV).
Dat de korting enkel geldt voor diesel, en niet voor het minder vervuilende benzine, komt omdat de vrachtsector haast uitsluitend op diesel rijdt. Europa laat ook enkel daarvoor een subsidie toe.
Maar de laatste jaren swingen de kosten de pan uit. De overheidssubsidies stegen van 184 miljoen euro in 2014 naar 451 miljoen euro in 2018. Bovendien zullen ze dit jaar verder oplopen tot 600 miljoen euro. Dat blijkt uit cijfers die Kamerlid Kristof Calvo (Groen) opvroeg bij minister van Financiën Alexander De Croo (Open Vld).
Naar buitenlanders
Wat opvalt is dat 45 procent van de aanvragers niet uit België komt. Vorig jaar vroegen 5.284 buitenlanders een terugbetaling. Ze kregen in totaal 165 miljoen euro aan Belgische subsidies.
‘In plaats van fossiele brandstoffen te subsidiëren, kunnen we het budget beter verschuiven van de weg naar het spoor’
De kloof tussen het aantal Belgen en niet-Belgen dat een korting krijgt, wordt elk jaar kleiner. Daarmee smelt ook het concurrentievoordeel voor de Belgen weg. Dat komt omdat buitenlanders steeds beter geïnformeerd zijn, zegt Keymeulen. “Iedereen in de EU kan een korting aanvragen. Je moet alleen weten dat ze bestaat.”
Het internationale succes ondermijnt ook de impact van de kilometerheffing voor vrachtwagens. Die werd in 2016 ingevoerd om buitenlanders mee te laten betalen voor de schade die ze op Belgische wegen aanrichten. Vorig jaar bracht die heffing 713 miljoen euro op, waarvan 380 miljoen dankzij buitenlanders.
Bijna de helft van de buitenlandse inkomsten uit de kilometerheffing vloeit met andere woorden terug naar het buitenland.
Spoorvervoer
Volgens Groen moet het systeem op de schop. “In plaats van fossiele brandstoffen te subsidiëren, kunnen we het budget beter verschuiven van de weg naar het spoor. Zij die hun wagen dan toch nodig hebben, moeten we aanmoedigen om een minder vervuilend exemplaar te kopen”, zegt Calvo.
De transportsector is niet principieel tegen. Maar dan moet de compensatie wel groot genoeg zijn. “De aankoopsom van een vrachtwagen op LNG of CNG is nog altijd veel hoger”, stelt Keymeulen. Een verschuiving naar het spoorvervoer ligt dan weer moeilijk. “Dat zou veel flexibiliteit wegnemen. En voor de laatste kilometer van een transport heb je sowieso een vrachtwagen nodig.”
‘Voor de laatste kilometer van een transport heb je sowieso een vrachtwagen nodig’
Francis Adyns, de woordvoerder van Financiën, laat weten dat het systeem niet alleen geld kost maar ook opbrengt. De korting zorgt er immers voor dat in ons land meer wordt getankt, en dat geld vloeit naar onze economie. Een afschaffing kan dus beter zijn voor het klimaat, maar niet voor de staatskas. “Het is zeer waarschijnlijk dat er dan meer getankt zal worden in onze buurlanden.”