Voor het eerst laat de CD&V duidelijk in haar communautaire kaarten kijken

“Onze oproep is klaar en duidelijk: laat ons eerst in het Vlaams Parlement zoeken naar een Vlaamse consensus. We kunnen daarmee starten na de volgende verkiezingen. Het zou bovendien een goede zaak zijn als de Franstalige partijen een soortgelijke oefening zouden starten. Met die voorstellen kan de Senaat aan de slag. In een ideaal scenario ligt dan een blauwdruk klaar voor een staatshervorming, die vanaf 2024 uitgevoerd kan worden.”

Dat schrijft de partijleiding van CD&V - voorzitter Wouter Beke, minister Hilde Crevits, vicepremier Kris Peeters en federaal fractieleider Servais Verherstraeten - in een opiniestuk in De Standaard. Hun tekst wordt ondersteund met de handtekeningen van de ‘veteranen staatshervormen’ Luc Van den Brande, Johan Sauwens en Yves Leterme.

Positief model

Voor het eerst laat de CD&V duidelijk in haar communautaire kaarten kijken. Een: de partij wil pas in 2024 voor een nieuwe staatshervorming gaan en niet in de eerstvolgende regeerperiode. In tegenstelling tot de N-VA, die pleit voor een snelle confederale omslag.  Twee: de partij zal wellicht dus geen steun verlenen aan een herzieningsverklaring van de grondwet. Zonder een herzieningsverklaring kan op communautair vlak in principe weinig veranderen de eerste jaren. 

Drie: in tegenstelling tot Groen en Open Vld wil CD&V niet weten van herfederalisering, waarbij een pakket bevoegdheden weer worden overgedragen aan het federale niveau. De partij pleit voor een “positief confederaal model” waarbij het zwaartepunt bij de deelstaten ligt, binnen een Belgisch kader. De prioriteit is de Vlaamse gezondheidszorg verbeteren.

“Het is een beetje een eigenaardige manier voor CD&V om de campagne richting verkiezingen te starten”, zegt politicoloog Nicolas Bouteca. Hij doceert Belgisch federalisme aan de UGent. “De christendemocraten begeven zich hier toch op het domein van de tegenstander, namelijk de N-VA. Daarmee loop je altijd een risico. Volgens mij is het dan ook niet de bedoeling van Beke om de communautaire kwestie nu diep te gaan uitspitten. Het is voor hem vooral zaak om zich in de campagne als een bestuurspartij te tonen, die bereid is tot compromis en die dingen voor elkaar krijgt.”

Nachtmerrie

De CD&V-leiding speelt daar zelf ook op in. “Zonder voorbereiding zal er van het communautaire niets in huis komen, behalve onbestuurbaarheid en chaos. Voor sommigen een droom, voor ons een nachtmerrie”, luidt het in het opiniestuk.

“Tegelijk brengt deze positionering de gewezen kartelpartners CD&V en N-VA straks, na de verkiezingen, dichter bij elkaar in Vlaanderen”, vervolgt Bouteca. “Als Bart De Wever (N-VA minister-president van Vlaanderen zou worden, zal hij de vraag van CD&V om in het Vlaams Parlement een commissie staatshervorming op te richten moeilijk naast zich kunnen neerleggen. Via die commissie kan je opnieuw aandacht krijgen voor een staatshervorming. Want nu is die weg.”

Voormalig N-VA-vicepremier Jan Jambon is alvast niet onder de indruk. “Too little too late. De mankementen van ons staatsbestel moeten onmiddellijk aangepakt worden en niet binnen 10 jaar. Met confederalisme lossen we de onbestuurbaarheid eindelijk op. Waarom nog wachten?”, tweet hij.

 Ook Vlaams minister-president Geert Bourgeois (N-VA) reageert afwijzend via sociale media. “Een nieuwe staatshervorming om het kluwen gezondheidszorg van de zesde te repareren. Vlaanderen verdient beter: we moeten de echte hefbomen voor onze welvaart in handen krijgen.”