RAMPJAAR (BIS)
Vier maanden geleden verdween vlucht MH370 op weg naar Peking. Nu verliest Malaysia Airlines opnieuw een vliegtuig, zonder overlevenden. De imagoschade dreigt onherstelbaar groot te worden. 'Dit lijkt me catastrofaal voor een maatschappij.'
Vlucht MH370 was al een gitzwarte pagina in de geschiedenis van Malaysia Airlines. Met vlucht MH17 komt er nu een zo mogelijk nog zwartere pagina bij. Het eerste toestel verdween begin maart van de radar op weg van Kuala Lumpur naar Peking. Na een maandenlange en fel gemediatiseerde zoektocht is de Boeing nog altijd niet teruggevonden. Vlucht MH370 had in totaal 239 mensen aan boord. Deze keer zijn er 295 mensenlevens te betreuren.
Op het eerste zicht lijkt het vreemd dat een luchtvaartmaatschappij over conflictgebied vloog, ook al vloog MH17 op 10 km hoogte. In theorie is het luchtruim voor iedereen toegankelijk, tenzij de autoriteiten het om een specifieke reden volledig of gedeeltelijk afsluiten. De Internationale Burgerluchtvaartorganisatie ICAO brengt piloten dan op de hoogte van mogelijk gevaar met een Notam of Notice to Airmen.
De voorbije maanden zouden er verschillende waarschuwingen zijn geweest voor mogelijk gevaar boven het Oekraïense luchtruim, maar geen officieel vliegverbod. Na de crash van vlucht MH17 hebben luchtvaartmaatschappijen wel aangekondigd Oekraïne voor onbepaalde tijd te mijden.
Stevig in het rood
Het lot van vlucht MH17, die waarschijnlijk neergehaald werd, staat uiteraard volledig los van de verdwenen lijnvlucht in Azië. Toch is het resultaat voor Malaysia Airlines hetzelfde. Niet alleen zwaar menselijk verlies, maar ook immense imagoschade met de nodige gevolgen voor de financiële gezondheidheid van het bedrijf.
Die was al allesbehalve rooskleurig. Vorig jaar boekte Malaysia Airlines een verlies van 357 miljoen dollar. Ook 2012 en 2011 sloot het bedrijf stevig in het rood af. In de eerste drie maanden van dit jaar keek de luchtvaartmaatschappij sowieso al aan tegen een verlies van 137 miljoen dollar. Dat was dus grotendeels zonder de impact van de spoorloos verdwenen vlucht MH370. Om het verlies te stelpen, schrapte Malaysia Airlines de voorbije jaren al heel wat vluchten.
Nochtans heeft de luchtvaartmaatschappij een uitstekende reputatie. Zowel wat betreft veiligheid, service als stiptheid. Alleen hebben lagekostenluchtvaartmaatschappijen Malaysia Airlines veel passagiers gekost. Tien jaar geleden vlogen ze amper in Zuidoost-Azië, vandaag controleren ze de helft van de markt. Om het verschil met deze concurrenten te maken, heeft Malaysia Airlines grotere vliegtuigen gekocht en de prijs van haar tickets verlaagd. Met succes: in 2013 steeg het aantal passagiers met 28,5 procent. Hoge kosten duwden het bedrijf echter steeds dieper in het rood.
Derde crash
In de eerste weken nadat vlucht MH370 van de radar verdween, daalde het aantal passagiers sterk. Nadien keerden de klanten terug, maar niet in dezelfde mate als vroeger. Met de ramp van gisteren staat het bedrijf voor een gigantische uitdaging.
Luchtvaartspecialist Luk De Wilde vreest het ergste voor Malaysia Airlines. "Dit is gewoon verschrikkelijk. Laat ons eerst afwachten wat de echte oorzaak is, maar het psychologisch effect op passagiers is catastrofaal. Niemand zal nog vertrouwen hebben in de maatschappij, ook al kun je ze vooralsnog in beide gevallen weinig of niets verwijten. Wat er in maart gebeurd is, duurt sowieso jaren om te vergeten. Nu krijgen ze vier maanden later dit op hun bord."
Malaysia Airlines vliegt al sinds 1947. In die 67 jaar heeft de maatschappij nog maar twee dodelijke crashes gekend, in 1977 en 1995. Tot dit jaar.