Ook in België zit er muziek in Streaming

De muziekindustrie zit al langer in de hoek waar de klappen vallen. De digitale revolutie bracht een tsunami van gratis illegale muziek op gang die de traditionele verkoop van cd's zogoed als wegvaagde. Natuurlijk ontstond er een aantal legale alternatieven, met iTunes, de onlinemuziekwinkel van Apple, op kop. Maar die waren niet meer dan een pleister op een houten been. Met de steeds dieper kelderende platenverkoop als een zwaard van Damocles boven hun hoofden moesten de platenbonzen op zoek naar een ander en vooral beter alternatief. En plots was daar streaming, een technologie die al geruime tijd werd gebruikt door bijvoorbeeld YouTube, maar nu ook in het vizier van de muziekindustrie opdook.

Dankzij streaming kun je als gebruiker de filmpjes en muziekbestanden die je wilt bekijken of beluisteren rechtstreeks op de website opstarten zonder dat je ze eerst hoeft te downloaden. Geen wachttijden meer dus, en ook geen gevaar meer om tijdens dat downloaden allerhande virussen op je computer binnen te halen. Niet alleen voor de gebruikers heeft dat streamen voordelen, ook de muziekindustrie zag er wel wat in. Wie muziek streamt, wordt er immers geen eigenaar van en kan de muziekbestanden dus ook niet verder verspreiden. Toen Daniel Ek en Martin Lorentzon er in 2006 met hun Spotifyproject in slaagden een betaalmodel aan hun streamingsite te koppelen, leek het zonneklaar: streaming zou de muziekindustrie redden.

13 miljoen nummers

De ultieme reddingboei is Spotify vijf jaar na datum nog niet, maar het bedrijf kan wel al meer dan behoorlijke cijfers voorleggen. Een catalogus van 13 miljoen nummers en meer dan 10 miljoen gebruikers in de zes landen waar de dienst tot nu beschikbaar is. En dat zouden er wel eens snel veel meer kunnen worden, want Spotify heeft zijn pijlen op de VS gericht en zou daar, volgens diverse Amerikaanse media, deze maand nog lanceren. Als is het niet allemaal rozengeur en maneschijn.

Zo heeft Spotify het moeilijk om klanten tot het betaalmodel te bekeren. Wie bereid is om er reclame bij te nemen kan immers gratis in de immense muziekbibliotheek grasduinen. Reclamevrij luisteren kost 5 euro per maand. Wie ook op zijn telefoon muziek wil beluisteren, betaalt het dubbele maandbedrag. Het zijn vooral die abonnementsformules die bij Spotify voor de winst moeten zorgen, maar omdat slechts een op de tien gebruikers daarvoor koos, zag het bedrijf zich verplicht zijn gratis aanbod bij te sturen. In een poging het aantal abonnees de hoogte in te jagen beperkte Spotify de gratis luisterbeurten tot twintig uur per week en kun je elk nummer nog maar vijf keer per maand beluisteren.

Ook de muziekindustrie blijft wat op haar honger zitten. Artiesten en platenlabels beklagen zich over de voorlopig erg magere streaminginkomsten. Terwijl zij op iTunes 10 eurocent per verkocht nummer doorgestuurd krijgen, is dat bij Spotify slechts een fractie van dat bedrag. Lady Gaga trok vorig jaar aan de alarmbel. Hoewel haar hit 'Pokerface' toen ruim 1 miljoen keer op Spotify was gestreamd, kreeg zij slechts 120 euro op haar bankrekening gestort. En Lady Gaga is niet de enige die aan de klaagmuur staat. Ook Bob Dylan was niet tevreden met de gang van zaken en liet zelfs het grootste deel van zijn back catalogue uit de Spotifybibliotheek verwijderen.

"Kinderziektes", zegt Patrick Busschots, die aan het hoofd staat van Universal Music België. "Ik ben ervan overtuigd dat streamingsites als Spotify de toekomst zijn voor de muziekindustrie. Jongeren willen hun muziek niet meer per se hebben. Ze willen er gewoon naar kunnen luisteren, altijd en overal. Dan is streaming de ideale oplossing. Misschien vallen de inkomsten nu nog wat tegen, maar dat heeft enkel met het aantal gebruikers te maken. Als dat stijgt, zullen ook de inkomsten stijgen. Een nummer verkopen op iTunes levert ons inderdaad meer op dan hetzelfde nummer streamen op Spotify. Maar eenzelfde gebruiker zal een nummer op iTunes maar één keer kopen, terwijl hij het op Spotify makkelijk vijftig keer kan beluisteren. Vijftig luisterbeurten waarbij wij telkens weer langs de kassa passeren."

Ook Olivier Maeterlinck, directeur van de Belgian Entertainment Association (BEA), gelooft in het streamingmodel. "Maar niet als enige en unieke reddingboei voor de muziekindustrie", legt hij uit. "Ik zie streamingsites als Spotify eerder als een aanvullende inkomstenbron, naast de fysieke cd-verkoop en de legale downloads. Er zullen altijd mensen zijn die een cd of lp als meerwaardeproduct beschouwen en daar ook geld voor overhebben, net zoals je altijd mensen zult hebben die hun muziek liever downloaden dan streamen, gewoon omdat ze hun muziek graag bezitten. Maar je kunt het je als platenfirma eigenlijk niet permitteren om afwezig te blijven als het over streaming gaat. Als je dat wel doet, laat je een potentieel belangrijke inkomstenbron links liggen."

Maar hoewel de platenlabels staan te dringen om mee op de kar te springen, blijft een Belgische Spotify-introductie uit. Officieel omdat de Belgische markt te klein is, beweert het bedrijf. Vreemd, zeker aangezien die kleine Belgische markt voor We7, een concurrerende Britse streamingsite, net de reden was om hun diensten deze week in ons land uit te rollen. "België is de ideale testmarkt", laat oprichter Steve Purdham weten. "De tweetaligheid maakt het voor ons tot een interessant project, er is een bloeiende muziekscene en bovendien is Brussel de hoofdstad van Europa."

En dus is België na Groot-Brittannië het tweede land waar We7 wordt gelanceerd. Anders dan Spotify, dat qua look en feel erg op iTunes lijkt, is We7 eerder een internetradio waar je verschillende playlists kunt beluisteren, opgesteld volgens artiest of genre. Als extraatje kun je elke maand vijftig gratis nummers 'aanvragen'. Volbloed concurrenten zijn de twee dus niet, maar toch kan het net de introductie van We7 zijn die de Belgische streamingbal aan het rollen brengt. "De eerste op de markt heeft altijd het voordeel", zegt Maeterlinck. "Het is makkelijker om echt nieuwe klanten te lokken dan dat je die bij de concurrentie moet weghalen. Of de Belgische markt nu een prioriteit is of niet, Spotify voelt hoe dan ook de hete adem van We7 in zijn nek."

Dat België geen prioriteit is voor Spotify blijkt trouwens niet helemaal te kloppen. Meer nog, het bedrijf werkt achter de schermen hard aan een Belgische strategie. Een akkoord met auteursrechtenvereniging Sabam is er al en ook de platenfirma's staan te trappelen. Enkel een akkoord met een grote telecompartner ontbreekt nog. Bij zowel Telenet als Belgacom horen we dat er gepraat wordt met Spotify, maar de Zweden spelen het slim. Het binnenhalen van een partnership met een dienst als Spotify is immers een serieuze troef in de strijd die Belgacom en Telenet momenteel met elkaar uitvechten. Een pakket met daarin niet alleen televisie, internet en telefonie maar ook een muziekaanbod zou heel wat klanten over de streep kunnen trekken. Dat weten ze bij Spotify ook en dus spelen ze de twee concurrenten tegen elkaar uit. Een tactiek die de onderhandelingen niet meteen sneller doet lopen.

Ook de platenfirma's hebben zo hun eisen. "Wij geloven heel hard in Spotify", zegt Busschots. "Als de dienst naar België komt, dan willen we niet dat het aan de man wordt gebracht als een soort gimmick. Het moet een volwaardige launch zijn." Er staat nog meer op het verlanglijstje van de platenfirma's. "De telecomspeler waarmee Spotify in zee gaat, moet ook iets doen aan het illegale muziekaanbod dat hij via zijn netwerk in de huiskamer brengt. Met Spotify is er een voor iedereen betaalbaar alternatief voor die illegale downloads. Hoog tijd dus om paal en perk te stellen aan piraterij."

Dat Spotify er komt, daar lijkt iedereen het over eens. Wanneer, dat is minder duidelijk. De ene bron heeft het over de zomer, de andere denkt eerder aan het najaar. Maar over één ding zijn ze het wel eens. "Alle lichten staan op groen. Er is een concurrent op de markt en de twee dominante telecomspelers staan lijnrecht tegenover elkaar in de strijd om Spotify in te lijven. Het kan nu heel snel gaan."