Vrij na 66 dagen hongerstaken
Precies 66 dagen nadat hij stopte met eten heeft Khader Adnan zijn zin gekregen. De 33-jarige Palestijn, die op 17 december door Israël werd vastgezet, wordt half april vrijgelaten.
De bakker uit het dorp Arraba is lid van de Islamitische Jihad, een beweging die door Israël als terroristisch wordt gekwalificeerd. Hij zat vast zonder dat er een formele aanklacht tegen hem was ingediend.
Gisteren zou het Israëlische Hooggerechtshof zich over de zaak-Adnan buigen, maar voordat het zover was werd door het Israëlische ministerie van Justitie bekendgemaakt dat Adnan in april zal worden vrijgelaten. Voorwaarde is dat hij zijn hongerstaking beëindigt.
Adnan was, zo meldden zijn advocaten en familie, na ruim twee maanden zonder voedsel ernstig verzwakt. Hij is vele kilo's afgevallen, zijn organen functioneren niet langer naar behoren. Vrijdag verklaarde de Israëlische organisatie Physicians for Human Rights dat Adnan op het randje van de dood zweefde.
Dat Adnan zijn hongerstaking 66 dagen volhield is hoogst opmerkelijk. Bij het Palestijnse ministerie van Gevangeniszaken worden statistieken bijgehouden van gevangenen die tijdens een hongerstaking stierven. Volgens woordvoerder Nasser Farawneh was Abdul Kader Abu al-Fahem in 1970 de eerste Palestijnse hongerstaker die in een Israëlische gevangenis overleed, na twintig dagen zonder eten.
Tien jaar later stierven Rasem Halaweh, Anis Dawleh en Ali al-Jaafari, nadat ze ruim vier weken niet gegeten hadden. De laatste Palestijnse gevangene die in een Israëlische gevangenis stierf tijdens een hongerstaking was Hussein Ibeidat, in 1992.
Het is saillant dat Israël juist gisteren, de 66ste dag van de hongerstaking, tegemoet kwam aan de eisen van Adnan. In 1981 stierf de beroemdste hongerstaker uit de geschiedenis, de Ier Bobby Sands, na een hongerstaking van 66 dagen. Sands, lid van het Ierse Republikeinse Leger, wilde door de Britse regering erkend worden als politiek gevangene. De toenmalige Britse premier Thatcher weigerde dat.
In de hele wereld werden na Sands overlijden protestdemonstraties gehouden. Over het leven en de dood van Sands werden nadien boeken geschreven, liedjes gecomponeerd en films gemaakt.
Adnan werd in de nacht van 17 december in zijn dorp op de door Israël bezette Westbank gearresteerd. Dat zou, volgens zijn familie en advocaten, met het nodige geweld gepaard zijn gegaan. Enkele gemaskerde militairen zouden Adnans zwangere echtgenote Randa en zijn twee dochtertjes onder schot hebben gehouden, terwijl de bakker werd afgevoerd.
In de gevangenis is hij volgens zijn advocaten slecht behandeld. Tijdens ondervragingen zou hij zijn geslagen, ook werden 'haren uit zijn baard getrokken', aldus de Israëlische krant Haaretz. Adnan is lid van de Islamitische Jihad, maar of hij zich daar bezighoudt met terroristische activiteiten is onduidelijk. Israël heeft geen officiële aanklacht tegen hem ingediend, buiten de opmerking dat hij een 'gevaar voor de regionale veiligheid' vormt. Volgens zijn advocaten zit Adnan in een commissie die de twee Palestijnse rivaliserende partijen, Hamas en Fatah, probeert te verzoenen.
De bakker werd vastgezet als 'administratief gedetineerde'. Onder deze noemer kunnen personen in Israël (lees: Palestijnen) langdurig worden vastgezet zonder proces. De wet stamt uit de Britse koloniale tijd. De praktijk wordt door mensenrechtenorganisaties gezien als een inbreuk op burgerlijke en politieke rechten. Er zijn momenteel ruim driehonderd Palestijnse gevangenen administratief gedetineerd.
Druk vanuit hele wereld
De laatste weken werd vanuit de gehele wereld de druk op de Israëlische regering opgevoerd om Adnan vrij te laten. Catherine Ashton, de hoge vertegenwoordiger voor Buitenlandse Zaken van de EU, sprak haar bezorgdheid uit over Adnans gezondheidstoestand. De rapporteur mensenrechten van de Verenigde Naties vroeg om zijn vrijlating.
Daarnaast zijn er tientallen Facebookpagina's die Adnan steunen. Het aantal tweets met de trefwoorden 'hongerstaking' en 'Adnan' zijn niet meer te tellen. De laatste weken waren er bovendien vele demonstraties op de Westbank en in Gaza. Ook in de Israëlische steden Tel Aviv, Haifa en Safed gingen mensen de straat op voor de Palestijnse bakker.