Gat van 4,2 miljard euro en nog maar 3 dagen tijd

"Het beloven zware nachten te worden", voorspelt een onderhandelaar. "De gesprekken kunnen nu elk moment in een finale stroomversnelling komen, maar een blokkering kan fataal zijn. Ik denk dat iedereen de ernst van de situatie inziet." De deadline voor de begrotingsonderhandelingen nadert. Dinsdag moet premier Charles Michel (MR) de cijfers op tafel kunnen leggen als hij zijn State of the Union uitspreekt.

Een week lang heeft Michel voornamelijk afgetast, gemeenschappelijke grond gezocht. De topministers zag hij vooral onder vier ogen, nu is de tijd gekomen om met iedereen rond de tafel ook de grote knopen door te hakken. Drie grote dossiers liggen daarbij op tafel: de rekening doen kloppen, de hervorming van de vennootschapsbelasting en de flexibilisering van de arbeidsmarkt. Op de drie vlakken is er in technische werkgroepen vooruitgang geboekt, maar de echt belangrijke beslissingen zijn nog niet genomen.

Buffer

Het is nog altijd niet duidelijk hoeveel de regering juist wil besparen. Zo is er een buffer van 1 miljard om de tegenvallende fiscale inkomsten te compenseren. Als het van CD&V en MR afhangt, wordt die volledig gebruikt om zo het aantal pijnlijke maatregelen te beperken. Financiënminister Johan Van Overtveldt (N-VA) houdt er echter stevig aan vast. Hij wil in de loop van volgend jaar niet voor de zoveelste keer verweten worden dat hij zijn cijfers niet op orde heeft.

Van Overtveldt heeft een voorstel klaar om de vennootschapsbelasting te verlagen van 34 naar 23 procent en zelfs naar 18 procent voor de kmo's. In ruil daarvoor zouden heel wat fiscale gunstregimes sneuvelen. Centraal staat de vraag wat er met de notionele interestaftrek gaat gebeuren: wordt die afgeschaft of blijft die in een afgeslankte vorm overeind? N-VA zet vol druk om de hervorming helemaal rond te krijgen, de coalitiepartners waarschuwen dat het debat "nog lang niet voldragen" is. CD&V zou azen op een vorm van vermogenswinstbelasting om de operatie te betalen.

Daarnaast is er de flexibilisering van de arbeidsmarkt, met onder meer de hervorming van de 38 urenweek. De afgelopen week heeft de regering hier hard op gezwoegd en er is wel degelijk vooruitgang geboekt. Maar ook daar blijft de cruciale vraag onopgelost: moeten werkgevers extra betalen als ze van hun werknemers meer flexibeler eisen?

Het gat in de sociale zekerheid, 673 miljoen euro, zal allicht worden bijgepast. Maar of minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) daarboven nog eens 400 miljoen euro zal besparen, zoals De Tijd meldt, is lang niet zeker. Verschillende regeringsbronnen noemen de extra besparingsoperatie in de sociale zekerheid "onrealistisch". De realiteit is dat De Block op dat vlak op de lijn zit van CD&V: hakken om te hakken in de gezondheidszorg is uit den boze.

Mist spuien

Van Overtveldt van zijn kant wil de speculatietaks afvoeren wegens verlieslatend. Die wordt mogelijk vervangen door een alternatieve belasting. Volgens regeringsbronnen wordt er gekeken naar een algemene taks op geldtransacties. Zo'n 'transactietaks' of een soort van 'Belgische Tobintaks' bestaat onder andere al in Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Net als de speculatietaks ontmoedigt ze risicogedrag op de beurs, maar ze zou wel een pak meer opbrengen.

CD&V is niet bereid om de speculatietaks zomaar te lossen. Het is een van de weinige trofeeën die ze uit de brand sleepte bij de onderhandelingen over de taxshift. Bovendien zouden de inkomsten volgens de christendemocraten niet zo hard tegenvallen als hij doet uitschijnen. Vicepremier Kris Peeters (CD&V) staat wel open voor een aanpassing van de speculatietaks. "Ik blijf achter het idee staan", zegt Peeters in De vrije markt. "De vraag is of dat idee met de speculatietaks op een goede manier is uitgevoerd."

Gisteren vond er een hele dag overleg plaats op topniveau, maar een oplossing zal allicht pas voor maandag(nacht) zijn.