VS zetten levering F-35's aan Turkije stop
De Verenigde Staten hebben de levering van apparatuur voor het gloednieuwe F-35 gevechtstoestel aan Turkije stopgezet. Reden: onvrede over het besluit van de NAVO-partner om voor ruim 2 miljard euro het Russische S-400 luchtdoelsysteem te kopen.
De Amerikanen stoppen met de levering van trainingsapparatuur die nodig is voor het voorbereiden van de komst van de eerste F-35 toestellen in Turkije. Het land heeft honderd van de voor de radar moeilijk zichtbare gevechtstoestellen besteld. Turkse piloten trainden al met de eerste toestellen in Arizona, maar de VS hebben de samenwerking nu op een laag pitje gezet. Formeel zijn de eerste toestellen al aan Turkije overgedragen, maar ze staan voorlopig nog in de VS.
De VS en andere NAVO-landen die de F-35 hebben besteld, waaronder ons land, zijn bang dat de Russen via hun S-400’s in Turkije de gelegenheid krijgen te leren hoe ze kunnen voorkomen dat de F-35’s aan hun radar ontsnappen. Mogelijk zouden de Russen ook stiekem kunnen inbreken in het computersysteem van de gevechtstoestellen. Dat zou de effectiviteit van de stealth-jager drastisch verminderen.
De Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlut Cavusoglu verzekerde dit weekeinde nog dat zijn land aan het contract met Moskou vasthoudt, ondanks de bezwaren van Washington. Verwacht wordt dat de eerste S-400 luchtdoelsystemen deze zomer aan Turkije worden geleverd. De Turkse regering sloot in 2017 een contract met Rusland voor de levering van S-400 luchtdoelbatterijen voor ruim 2 miljard euro.
Uitlevering Fethullah Gülen
De kwestie zal ongetwijfeld spanning opleveren op de NAVO-bijeenkomst in Washington van deze week waar ook minister Cavusoglu zijn opwachting maakt. De betrekkingen tussen Washington en Turkije staan al geruime tijd onder druk, onder meer door de weigering van de VS om de Turkse geestelijk leider Fethullah Gülen uit te leveren. Die wordt door de Turkse regering gezien als het brein achter de mislukte coup in 2016 tegen president Erdogan.
Turkije kijkt ook met wantrouwen naar de samenwerking van de VS met de Koerdische rebellen in Syrië. Washington werkte nauw samen met de Koerdische YPG-strijders in het offensief tegen de terreurgroep Islamitische Staat. Maar Ankara ziet de Koerdische rebellen als een bedreiging voor Turkije.
De VS hadden Turkije aangeboden hun Patriot-luchtverdedigingssystemen met korting aan Turkije te verkopen, maar dat was voor Ankara geen aanleiding om van de Russische S-400’s af te zien. Het Amerikaanse Congres kijkt nu naar mogelijkheden Ankara nog verder onder druk te zetten door ook de Turkse deelname aan de productie van de F-35 te schrappen. Maar dat zal volgens deskundigen nog lastig worden.
Uit ergernis over het Amerikaanse optreden beginnen de Turkse autoriteiten op hun beurt moeilijk te doen over de aanwezigheid van Amerikaanse luchtmachteenheden op de luchtmachtbasis Incirlik in het zuidoosten van Turkije. Incirlik vormt een uitvalsbasis voor Amerikaanse gevechtstoestellen die boven Syrië opereren. Bovendien liggen er ook Amerikaanse kernwapens.