Direct naar artikelinhoud

De Houdini van de politiek

Nooit kwam Didier Reynders (MR) zo in het nauw als afgelopen week. Zijn legendarische adresboekje en tactisch doorzicht keerden zich tegen hem. Hoeveel trucjes heeft hij nog achter de hand?

Geen valstrik of hij heeft die lang op voorhand doorzien, geen situatie te benard of hij geraakt eruit. Met achttien jaar op de teller zit niemand langer in de federale regering dan Didier Reynders (58). Een slangenkuil waarin hij probleemloos schijnt te overleven. De Houdini van de politiek, noemt een voormalig minister hem.

Maar sinds woensdag zit Reynders in nesten. België stemde voor het lidmaatschap van Saudi-Arabië in de VN-vrouwenrechtencommissie. Eerst zei de buitenlandminister daarvan niet op de hoogte te zijn, maar een mail toont dat zijn kabinet het licht op groen zette (zie kader).

Elke andere minister zou zwaar in de problemen komen, Reynders niet. Verschillende keren zat hij in zijn politieke carrière in een verloren positie, telkens wist hij zichzelf opnieuw uit te vinden en weer op het voorplan te treden.

Toen CD&V hem eind 2011, tijdens de vorming van de regering-Di Rupo, van het departement Financiën haalde, nam hij revanche door zijn opvolger Steven Vanackere (CD&V) aan te vallen, waarop die moegetergd ontslag nam. In 2012 verhuisde hij van Luik naar Brussel om zijn partij de grootste te maken. Toen dat mislukte - en zijn aartsvijand Charles Michel wél sterk scoorde in Waals-Brabant - leek Reynders' plaats in de regering in het gedrang. Tot overmaat van ramp greep hij naast de post van eurocommissaris. Maar kijk: hij zit nog steeds aan de top van de Belgische politiek.

Reynders eet en ademt politiek, toch rolde hij vrij laat in het vak. Hij begon als professor publieke economie aan de universiteit van Luik en was assistent op de faculteit Rechten. Eind jaren 80 belandde hij op het kabinet van justitieminister Jean Gol (PRL, nu MR), zijn grote voorbeeld en politieke vader.

In die periode werd hij als 28-jarige de piepjonge voorzitter van de NMBS. "Hij had veel invloed en stond graag in de schijnwerpers", herinnert Etienne Schouppe zich, de toenmalige directeur-generaal. Later werd hij door Jean-Luc Dehaene bij de Nationale Maatschappij der Luchtwegen geposteerd.

Later zou hij zelf naar hartelust mannetjes posteren. Zijn kabinetten zijn de afgelopen jaren geregeld leeg- en weer volgelopen. Hij rekruteert mensen om vervolgens zijn mannetjes een plaatsje te geven in de administratie, raden van bestuur of in de diplomatie. Zo heeft hij overal oren en ogen. "Hij gebruikt zijn netwerk erg intens", zegt een oud-minister.

Sterk punt wordt zwak punt

Nu keert dat zich tegen hem. De Belgische VN-ambassadeur die moest stemmen over Saudi-Arabië is Reynders' oud-kabinetschef. Mede daarom laten zijn coalitiepartners hem nog even zweten. Hij mag het zelf oplossen. Zijn sterk netwerk blijkt plots een week punt.

Maar vooral zijn geroemde inschattingsvermogen liet het afweten. Reynders kent zijn dossiers van begin tot einde, maar ideologisch doordesemd is hij niet. Hij kijkt in de eerste plaats naar het resultaat. De beslissing over Saudi-Arabië kan ook zo worden gelezen. Door een tegenstem zou België steun verliezen voor een mogelijke plaats in de VN-veiligheidsraad in 2019. Maar de diplomatieke berekening botste met de politieke realiteit in België. Hoe leg je in het parlement uit dat je Saudi-Arabië steunt als op het vrouwenrechten aankomt?

Het cynisme stuit collega's tegen de borst. "Hij is in staat om een meerwaardebelasting goed te keuren", merkt iemand op die met hem in de regering heeft gezeten. "Hij heeft genoeg deals met de PS gesloten."

Maar zijn harde imago strookt niet met hoe zijn directe omgeving hem ziet. Zijn vertrouwen is moeilijk te winnen, maar wie het pantser doorbreekt krijgt onvoorwaardelijke loyaliteit. Mensen als Waals MR-fractieleider Pierre-Yves Jeholet, Waals parlementslid Jean-Luc Crucke en federaal minister Daniel Bacquelaine zijn persoonlijke vrienden. Ze gaan samen op weekend. "Hij belt je op het moment dat je hem wil bellen", zegt een intimus. "Hij weet wanneer iemand met zorgen zit."

Familieman

Ook is hij een familieman die erg gematigd leeft. Hij geniet van een goed glas wijn uit de Loirestreek, maar drinkt vooral heel veel water, kwestie van fit te blijven. Blijven plakken doet hij zelden. "Zijn vrouw is zijn alles", zegt Jean-Luc Crucke. "Ze brengt stabiliteit." De moeder van zijn vier kinderen is zijn klankbord. Moeilijke kwesties overlegt hij met haar.

Reynders hoeft niet te vrezen voor zijn positie in de regering. Iedereen weet dat er zaken te doen zijn met hem. Omgekeerd beseffen zijn coalitiepartners dat je hem niet ongestraft aanvalt. Vraag dat maar aan Vanackere en CD&V.

Binnen zijn partij staat hij evenmin niet ter discussie, hoewel de groep rond zijn rivaal Michel nu duidelijk de bovenhand heeft. Puur electoraal heeft Reynders het voordeel dat hij incontournable is. Als Reynders wegvalt, is er niemand anders met hetzelfde gewicht om de rechterflank in Wallonië af te dekken.

Opnieuw moest hij een vluchtroute voorzien. Hij stuurde donderdag een persbericht uit dat hij niet persoonlijk op de hoogte was. Weer communiceert hij op het randje, maar op een echte leugen laat hij zich niet betrappen. Zo is hij nog lang niet aan zijn laatste trucje toe.