Wist NMBS dat Fyra onveilig was?

Thierry Breyne, topman van DVIS (Dienst Veiligheid en Interoperabiliteit der Spoorwegen), verschijnt vandaag voor de commissie van Infrastructuur in het parlement. DVIS is de hoogste veiligheidsinstantie van de spoorwegen. Zij gaf de Fyra een tijdelijke licentie om op het Belgische spoor te rijden. Breyne is door de Kamerleden uitgenodigd om zijn versie van het Fyrafiasco uit de doeken te doen. Volgens onze informatie zou de hoorzitting pijnlijk uitpakken voor de NMBS en haar topman Marc Descheemaecker.

De NMBS, die op de hoogte was van de grote veiligheidsproblemen van de Fyra, zou de veiligheidsinstantie nooit op de hoogte hebben gebracht van de defecten aan de Fyra. DVIS heeft de licentie van constructeur AnsaldoBreda pas op 18 januari geschorst. Dat gebeurde na een dringende waarschuwing van infrastructuurbeheerder Infrabel, dus niet van NMBS. De waarschuwing kwam er nadat de Fyra een onderplaat verloor op de sporen. Een uur na dat incident schorste DVIS de licentie van de Fyra.

Licentie

Op 31 mei organiseerde NMBS-topman Descheemaecker een ophefmakende persconferentie. Daarbij toonde de topman een reeks foto's waarop de gebreken aan de Fyra duidelijk te zien zijn. Zo konden pers en publiek zien hoe batterijen onder de passagierszone in brand vlogen, het dak loskwam en de deuren van de Fyra scheef hingen. "Het zou humoristisch zijn, mocht het niet zo pijnlijk zijn", zei Descheemaecker toen.

Belangrijk detail: een aantal foto's, zoals de foto waarop een stuk van het dak is losgekomen, dateert al van 2 november 2012. Dat is ruim een maand voor de lancering van de Fyra. Op dat moment moest de NMBS dus al op de hoogte zijn geweest van de gevaren ervan. Toch zou de NMBS niet hebben ingegrepen tot op het moment dat Infrabel op 18 januari de alarmbel luidde.

Wettelijk gezien is de NMBS niet verplicht om die problemen bij DVIS te signaleren. Maar aangezien de defecten zo ernstig waren, zou dat wel belangrijk zijn geweest. Bovendien had DVIS de Fyra enkel een tijdelijke licentie gegeven, omdat er een paar technische gebreken waren in het dossier van AnsaldoBreda.

"Het is een schande", zegt een expert. "Het is gemakkelijk om de zwartepiet altijd naar de anderen door te schuiven, maar het ging hier over de veiligheid van de mensen." Staatssecretaris voor Mobiliteit Melchior Wathelet (cdH), die bevoegd is voor de DVIS, wenste gisteren geen commentaar te geven. De staatssecretaris verwijst naar de commissie die vandaag plaatsvindt.

Nederlandse foto's

Of de NMBS daadwerkelijk in de fout ging, zal het onderzoek moeten uitwijzen. Zo staat het vast dat de meeste foto's van de Fyra werden gemaakt in de stelplaats van Watergraafsmeer, bij Amsterdam. Het gaat immers om Nederlandse treinen, want de Belgische toestellen werden nog niet geleverd. Het is onduidelijk wanneer de Nederlanders de alarmerende foto's hebben doorgespeeld aan de Belgische spoortop.

Zelf wenste Descheemaecker gisteren niet te reageren. In het verleden heeft de spoorbaas altijd gezegd dat de NMBS geen enkel risico heeft genomen door de Fyra met passagiers op het spoor te sturen.