'Nederland verloor al half miljard aan Fyra'
NMBS-topman Marc Descheemaecker komt morgen toelichting geven in de Kamercommissie Infrastructuur over het Fyra-debacle. Vrijdag schrapte de Belgische spoorwegen de Italiaanse hogesnelheidstrein voorgoed. Ook Nederland zou al een half miljard verloren hebben aan de problemen met de Fyra.
De Fyra zal nooit meer rijden tussen Amsterdam en Brussel. De NMBS verbreekt haar contract met de Italiaanse leverancier AnsaldoBreda en weigert de levering van de drie stellen die ze besteld had. De lijst met mankementen en fouten aan de Italiaanse hst is hallucinant: zwerfstroom in de stellen door slechte assemblage, roest na amper één maand exploitatie, een onbetrouwbaar remsysteem, oververhitte batterijen enzovoort.
Dat leverde de twee testtreinen respectievelijk 1.157 en 2.019 strafpunten op terwijl een trein al niet meer mag rijden als hij er 10 heeft (DM 1/6).
De Fyra's die reden in december en januari zijn eigendom van de Nederlandse Spoorwegen NS. "De Nederlanders hebben tot nu al zeker een half miljard euro verloren aan de problemen met de Fyra", zo zegt Bert van Wee, vervoerseconoom aan de Technische Universiteit Delft, aan de NOS. Die hoge kost is te wijten aan de 'te vroege aanleg' van de hogesnelheidslijn: hij werd in 2009 opgeleverd en kostte 7,2 miljard euro.
Bankgaranties
De NOS voegt er op zijn website aan toe dat andere vervoerseconomen de visie van Van Wee steunen. Het bedrag kan zelfs oplopen tot een miljard euro, als de lijn ook de komende jaren veel minder wordt gebruikt, zegt Van Wee. Ook de NS, het Nederlandse spoorwegbedrijf, heeft al veel financiële schade geleden. Eerder rekende het bedrijf al uit dat het om "tientallen miljoenen euro's" zou gaan. Het bedrijf betaalde 100 miljoen euro voor de Fyra-treinen.
De NMBS besliste vrijdag de bankgaranties te lichten op de al betaalde voorschotten van 37 miljoen euro. De CEO denkt dat bedrag volledig te recupereren. "De treinen zijn niet goed en AnsaldoBreda (de constructeur van de V250 Fyra) moet dit inzien", aldus Descheemaecker.
De gezamenlijke externe expert van NS en NMBS, het Britse Mott MacDonald, wijst op fundamentele problemen die enkel na lange tijd en mits forse bijkomende investeringen mogelijk kunnen worden opgelost, aldus een persbericht van de NMBS. Een tweede bureau, Concept Risk, onder de arm genomen om de betrouwbaarheid van de trein te testen stelt "serieuze vragen bij zowel het ontwerp als de bouw van de trein, met zware gevolgen voor het onderhoud".
De Italiaanse treinbouwer AnsaldoBreda, onderdeel van het industrieel concern Finmeccanica, draagt natuurlijk de hoofdverantwoordelijkheid in dit debacle. Maar het meest markante is wel dat de Dienst Veiligheid en Interoperabiliteit van de Spoorwegen (DVIS), die ressorteert onder de FOD Mobiliteit en dus onder staatssecretaris Melchior Wathelet (cdH), de Fyra vorig najaar überhaupt homologeerden. Dat betekent op zijn minst dat dit proces niet waterdicht is.
Actuadebat
Dinsdagnamiddag organiseert de voorzitter van de Kamercommissie Infrastructuur Sabien Lahaye-Battheu (Open Vld) een actuadebat over het Fyra-debacle. CEO Descheemaecker en minister van Overheidsbedrijven Labille (PS) zullen onder meer toelichting komen geven bij de beslissing om de contracten met de producent stop te zetten en debatteren over hoe het nu verder moet.