Betaalbare anticonceptie hoog op de agenda

Vandaag is internationale dag van de anticonceptie

Weer een internationale dag van weer een belangrijk probleem, hoor ik u al denken. De toegang tot voorbehoedsmiddelen is helaas wel nog altijd een probleem. Maar ik ben ook hoopvol omdat dit probleem meer aandacht krijgt.

Jaarlijks zijn er wereldwijd nog steeds meer dan 240 miljoen vrouwen die anticonceptie willen gebruiken, maar er geen toegang tot hebben. Jaarlijks sterven er nog steeds 290.000 vrouwen aan de gevolgen van zwangerschap en bevalling, waarvan vele ongepland en ongewenst. Jaarlijks zijn er naar schatting 79 miljoen ongewenste zwangerschappen waarvan 22 procent eindigt in een (onveilige) abortus. Terwijl het zo helemaal niet hoeft te zijn.

De voordelen van universele toegang tot betaalbare en kwaliteitsvolle anticonceptie zijn legio en algemeen bekend. Ik som ze toch nog even voor u op: preventie van gezondheidsrisico's bij zwangerschap en dus daling van de moedersterfte, daling van de kindersterfte, preventie van hiv en andere seksueel overdraagbare aandoeningen, besparingen in de gezondheidssector, daling van het aantal tienerzwangerschappen, een tragere bevolkingsgroei, beter voor economie en ecologie, minder ongewenste zwangerschappen en minder abortussen en - misschien wel de belangrijkste - meer vrouwen die een eigen, bewuste keuze kunnen maken.

Teken van onwil

Vrouwen én meisjes moeten het recht hebben om autonoom te kiezen of wanneer en met wie ze kinderen willen. Om zelf - bij voorkeur in samenspraak met hun partner - te bepalen of en wanneer die kinderen passen in hun leven en hoeveel ze er willen. Dit geeft hen kansen op andere vlakken. Jonge meisjes in ontwikkelingslanden kunnen door het uitstellen van hun kinderwens hun school afmaken. Ze kunnen ook een betere zorg voor hun kinderen garanderen bij een kleiner gezin. Vrouwen kunnen dan makkelijker deelnemen aan het arbeidsproces, een sleutel tot economische ontwikkeling.

Wat mij blijft verbazen is dat ondanks al deze voordelen algemene toegang tot anticonceptie nog steeds geen feit is. Voor mij een teken van onwil. Op financieel niveau, op beleidsmatig niveau, op politiek niveau, etcetera. Niettegenstaande op het terrein en op maatschappelijk niveau veel mensen en organisaties hard werken en goede initiatieven op poten zetten, is er op zijn zachtst gezegd nog veel ruimte voor verbetering.

Ik ben een volhouder. Als ik ergens echt in geloof, overtuigd ben dat het werkt en daar ook wetenschappelijk bewijs voor heb, dan geef ik niet op. Daarom ben ik ook hoopvol. Omdat er een beweging ontstaat van organisaties, instellingen en donoren die de trend mee willen ombuigen. Die willen streven naar een echte doorbraak en van dit decennium een decennium voor family planning willen maken. In juli dit jaar vond in Londen de Family Planning-top plaats waarbij overheden, industrie, ngo's, donoren, en wilde weldoeners zich schaarden achter de doelstelling om tegen 2020 het aantal 'zoekenden naar contraceptie maar niet vindenden' te halveren van 240 miljoen naar 120 miljoen vrouwen.

Daarvoor is naar schatting zo'n 4 miljard euro nodig, en die is gevonden mede door de steun van mensen zoals Bill en Melinda Gates die zonder verpinken 1 miljard euro investeren in family planning. In die wereldwijde bewustwording past ook deze World Contraception Day in, met als centrale visie een wereld waarin elke zwangerschap gewenst is. Om mensen en beleidsmakers te sensibiliseren. Hen te wijzen op de grote voordelen van universele toegang tot anticonceptie en hen aan te sporen tot actie.

Garantie op succes

Ook ik maak met plezier en overtuiging deel uit van deze beweging. Omdat ik uit mijn jarenlange ervaring als gynaecologe weet hoe belangrijk dit thema is. Met mijn vertrek naar de Wereldgezondheidsorganisatie hoop ik alvast nog een extra steentje bij te dragen en nog meer vrouwen in de wereld vooruit te helpen. Maar bij deze doe ik ook nog graag een oproep aan alle Belgische overheden en organisaties: neem nu actie en zet toegankelijke en betaalbare anticonceptie hoog op jullie agenda. In Noord en Zuid. Het is een investering met niets dan voordelen én een garantie op succes . Wat meer kunnen jullie wensen in tijden van crisis?

Marleen Temmerman is senator, professor, gynaecologe en binnenkort directeur bij de Wereldgezondheidsorganisatie.