Hevige tweestrijd in Marokko
De Marokkaanse koning heeft gisteren de leider van de islamisten en zittende premier Abdelilah Benkiran aangewezen om een regering te vormen. De islamistische PJD won de verkiezingen van vrijdag overtuigend. Met 125 van de 295 zetels in het Marokkaanse parlement versloeg ze de PAM, ook wel aangeduid als 'de partij van de koning'.
Sinds 2011 is de Marokkaanse koning niet meer vrij om een toekomstige premier aan te wijzen, maar moet hij iemand kiezen van de partij die de verkiezingen wint. Nog nooit waren de verkiezingen in Marokko zozeer een tweestrijd als nu. De twee grootste partijen lieten meteen weten dat ze elkaar uitsluiten bij de coalitievorming. Dat betekent dat de islamisten op zoek moeten naar minstens twee andere coalitiepartners.
Met de winst van de islamisten lijkt het alsof Marokko heeft gekozen voor behoudzucht. De Parti de la Justice et de Développement (PJD) laat zich inspireren door de islam. Ze wordt er steevast van verdacht van Marokko een streng-islamitisch land te willen maken: minder rechten voor vrouwen, een verbod op alcohol en ander vermaak, dat soort zaken. De Parti de l'Autenticité et Modernité (PAM), daarentegen, gaat voor een moderner Marokko. Ze belooft in haar verkiezingsprogramma meer gelijkheid voor vrouwen en een verbod op discriminatie op grond van ras, religie, volk en taal.
Venijn
In werkelijkheid draait de tegenstelling tussen de twee partijen echter om veel meer. De PAM is de partij van de bestuurlijke elite. De man die in Marokko bekend staat als "de vriend van de koning" richtte deze partij in 2008 op om de islamisten het hoofd te bieden.
Van tevoren bestond de angst dat de verkiezingen niet eerlijk zouden verlopen, omdat de monarchie en de islamisten op gespannen voet met elkaar staan. Zelfs bij het bekendmaken van de verkiezingsuitslag was er venijn. De minister van Binnenlandse Zaken, rechtstreeks benoemd door de koning, sneerde naar de islamisten dat hij "nog eens had bewezen dat hij de aanwijzingen van Zijne Majesteit toepast zoals ze hem worden opgedragen: dus totale neutraliteit en transparantie".
De PJD klaagt voortdurend over tegenwerking door verborgen krachten binnen de overheid. Een stem op de PJD kan ook een stem tegen de macht van de politieke bovenlaag zijn. En tegen de corruptie die daar voorkomt. De islamistische PJD staat bekend om haar hulp aan de armen.
Het verschil was duidelijk te merken tijdens de verkiezingscampagne. De PAM heeft geld genoeg en was alomtegenwoordig, met banieren en verkiezingsaffiches die als confetti op de grond werden gestrooid. Ook liet de partij mensen voor zo'n tien euro per dag rondgaan in de buurten om campagne te voeren.
Vertrouwen verloren in politiek
Wat veelzeggend is: het bleken uiteindelijk vooral stedelingen te zijn die voor de PJD kiezen, en het platteland dat zijn heil zoekt bij de PAM. Het symbool van de PAM is zelfs een tractor - erg aansprekend voor ongeletterde boeren.
Wel is er nog een derde grote groep: zij die zich geheel onthouden van stemmen. Slechts driekwart van de kiezers had de moeite genomen zich te registreren. Onder hen was de opkomst 43 procent. Vooral jongere kiezers uit de steden bleven thuis. Veel van hen zijn ervan overtuigd dat de politieke partijen niet de werkelijke macht in handen hebben en dat politici vooral zitting nemen in het parlement uit eigenbelang.