Direct naar artikelinhoud

Met zijn allen tegen Poetin

President Poetin verliet voortijdig de G20-top. Omdat hij moe was, luidde de officiële uitleg. In werkelijkheid kreeg hij er de wind van voren: de relatie tussen Rusland en het Westen heeft echt het vriespunt bereikt.

"Ik zal u de hand schudden, maar ik heb maar één ding te zeggen: trek u terug uit Oekraïne." Die begroeting van de Russische president Poetin door de Canadese premier Stephen Harper was tekenend voor de sfeer op de top van de G20 in Brisbane van afgelopen weekeinde. De Rus kreeg van alle kanten kritiek op de inmenging in Oekraïne. Poetin besloot eerder uit Brisbane te vertrekken, maar hij ontkende dat zijn vervroegde vertrek daarmee te maken had. "Maandag moet ik weer werken. Ik hoop nog vier of vijf uur slaap te krijgen."

Zowel de Britse premier Cameron als president Obama waarschuwden Poetin dat Rusland mogelijk nieuwe sancties boven het hoofd hangen, als het doorgaat steun te verlenen aan de pro-Russische rebellen in het oosten van Oekraïne. De Duitse bondskanselier Merkel praatte vier uur lang achter gesloten deuren op Poetin in, maar moest uiteindelijk vaststellen dat de situatie 'niet bevredigend' is. Volgens haar zijn er geen veranderingen in de opstelling van Moskou te verwachten.

De Russische president waarschuwde de westerse landen om af te zien van verdere sancties. "Willen ze onze banken failliet laten gaan? Dan gaat Oekraïne ook failliet. Hebben ze wel nagedacht over waar ze mee bezig zijn?", zei hij tegen de Duitse televisie. De Russische minister van Economische Ontwikkeling, Aleksej Oeljoekajev, erkende dit weekeinde dat Rusland te lijden heeft onder de westerse sancties en de lage olieprijs. Die hebben volgens hem vooral een ongunstig effect op de investeringen.

Verscheidene banken hebben zoveel last van de sancties dat ze nu bij de overheid aankloppen voor steun. Een deel van die steun wil de regering halen uit het Nationale Welzijnsfonds, een van de staatsfondsen die ze heeft aangelegd met de opbrengsten uit de export van olie en gas.

Het geld is eigenlijk bedoeld om de pensioenen op peil te houden, maar het Kremlin wil een deel ervan nu gebruiken om banken en bedrijven die door de sancties zijn getroffen te helpen. Een van de bedrijven is de oliegigant Rosneft, dat zelfs om 35 miljard euro aan steun heeft gevraagd.

Vandaag praten de EU-ministers van Buitenlandse Zaken over nieuwe sancties. Maar die zullen zich waarschijnlijk beperken tot maatregelen tegen sleutelfiguren onder de rebellen en hun financiers in Moskou. Voorlopig staan er geen sancties op het programma die hele sectoren van de Russische economie zouden treffen. Alles wijst erop dat Moskou niet van plan is zijn koers te wijzigen. President Poetin hield vol dat zijn land geen troepen heeft in Oekraïne, ondanks de berichten van de afgelopen weken over lange konvooien met zwaar militair materieel die van de Russische grens naar Donetsk trokken.

Poetin maakte van zijn kant net van de gelegenheid gebruik om kritiek te uiten op het besluit van de Oekraïense president Petro Porosjenko om de betaling van de pensioenen en andere uitkeringen in de door de rebellen bezette gebieden stop te zetten. Daarmee snijdt Kiev die gebieden zelf af, constateerde hij. Porosjenko voelt er weinig voor het rebellengebied financieel op de been te houden, terwijl de rebellen zich volgens Kiev niets aantrekken van van het bestand dat formeel nog van kracht is en doorgaan met hun offensief tegen het Oekraïense leger.

Het Russische optreden in Oekraïne begint ook steeds meer onrust te veroorzaken in de buurlanden. Zo trokken in Georgië dit weekend tienduizenden mensen de straat op om te protesteren tegen plannen van Rusland een verregaand samenwerkingsverdrag te tekenen met de afvallige regio Abchazië. Georgië, waarmee Rusland in 2008 een korte oorlog uitvocht, beschouwt het verdrag als een eerste stap naar annexatie van de regio, zoals ook met de Krim gebeurde.