Direct naar artikelinhoud

1.000 jaar oude schat te koop

Schattenjager Luc Heymans heeft er hemel en aarde voor moeten bewegen, maar na vijf jaar is het eindelijk zover: de duizend jaar oude schat die hij en zijn team opdoken uit het scheepswrak in West-Java wordt vandaag geveild. De waarde van de 271.000 stukken, waaronder robijnen, saffieren en zeldzaam Chinees porselein, wordt geschat op minstens 61,5 miljoen euro.

Stukken die Belgische duiker in Indonesië bovenhaalde mogelijk 61,5 miljoen waard

Dat Heymans de opbrengst van de veiling moet delen met de Indonesische overheid, kan de pret niet drukken. ‘Ik ben allang blij dat ik mijn investeerders hun 10 miljoen waar ze al jaren op wachten zal kunnen terugbetalen’, aldus de Belgische expeditieleider.

Al bij zijn eerste duik in februari 2004 besefte Luc Heymans dat het scheepswrak ten noorden van Cirebon in West-Java een bijzonder project beloofde te worden. “Toen ik die berg Chinees porselein bij het wrak zag liggen, wist ik het meteen: jackpot!”, zegt de schattenjager. “De opgravingssite was veertig bij veertig meter groot en die lag gewoon vol porselein. Achteraf bleek dan ook nog eens dat verschillende stukken dateren van de Vijf Dynastieënperiode (tussen 907 en 960 na Christus), wat heel de expeditie nog interessanter maakte.”

Het kostte Heymans en zijn 75-koppige team uiteindelijk 22.000 duikbeurten om alle 271.000 vondsten naar het oppervlak te halen. Met zijn 14.000 parels, 4.000 robijnen, 400 saffieren, gouden zwaardheft, Egyptisch glas en talloze parfumflesjes is de duizend jaar oude schat uit Cirebon meteen ook de grootste die ooit werd opgegraven. De totale waarde wordt geschat op minimum 61,5 miljoen euro. “Nu nog hopen dat er ook daadwerkelijk kopers op af zullen komen”, vertelt Heymans aan de telefoon vanuit Jakarta, waar de schat vandaag onder de hamer gaat. De opbrengst van de veiling wordt fiftyfifty verdeeld tussen Cosmix Underwater Research, het bedrijf van Heymans, en de Indonesische overheid. “Ik ben vooral opgelucht dat ik na vijf jaar eindelijk mijn investeerders zal kunnen terugbetalen. Omdat dit de eerste legale opgraving was in Indonesië, heeft het lang geduurd voor al het papierwerk in orde was. Er moesten nieuwe wetten en regels in het leven worden geroepen om deze verkoop mogelijk te maken. Gelukkig zijn onze partners steeds geduldig gebleven. Waarschijnlijk beseften ze dat ze met een rechtszaak nog langer op hun geld zouden moeten wachten (lacht). Serieus nu: er waren tijden dat het er erg slecht uitzag voor ons en dat ik al genoegen had genomen met break-even draaien.”

“Een van de grootste beproevingen uit zijn carrière”, zo noemt Heymans - nochtans een ervaren expeditieleider - het opduiken van de schat bij Cirebon. “Niet vanwege de grootte van de schat. Neen, de echte problemen begonnen pas toen we alles aan land hadden gekregen”, zucht hij. In 2005 werden Heymans en zijn crew beschuldigd van illegale schattenroof. “Het werk van een corrupt bedrijf dat ook op de schat uit was”, legt hij uit. “Een jaar lang heeft heel onze operatie stilgelegen. Alle opgedoken stukken werden verzegeld in een pakhuis. Twee van onze duikers hebben zelfs 43 dagen in de cel doorgebracht. En dat terwijl de opgraving aan alle regels voldeed. We stuurden de Indonesische overheid zelfs iedere week een dvd met beelden en info over de nieuwe vondsten. Uiteindelijk is de zaak geseponeerd door ‘gebrek aan bewijzen’. Het ministerie van de visvangst heeft zich onlangs geëxcuseerd voor die affaire.”

Zijn bijdrage aan de wetenschap vindt Heymans zijn grootste verdienste. “Toen we weer toegang tot de schat kregen, hebben we onmiddellijk foto’s, data en stalen overgemaakt aan het Mariemontmuseum in België. Zowel de ligging van het scheepswrak (zo’n 550 kilometer van Jakarta, KVDP) als de inhoud leert ons iets over de zeeroutes tussen Zuid-Azië en de Arabische landen die handelaars in de tiende eeuw na Christus gebruikten. Dat we ook sporen hebben teruggevonden van islamitische stukken kan misschien een nieuw licht werpen op de intrede van de islam in de regio. Misschien dateert die al van 960 na Christus?”

Heymans heeft inmiddels al enkele nieuwe projecten op stapel staan, waarvoor hij zijn opbrengst van de veiling goed zal kunnen gebruiken. “Het eerste wat ik ga doen als ik mijn geld ontvang? Mijn investeerders betalen en de eerste de beste vlucht naar een parelwit strand in Tahiti nemen voor wat welverdiende rust.”