Direct naar artikelinhoud

Wapens zwijgen, Gaza hapt naar adem

Israël en Hamas respecteerden gisteren een wapenstilstand van 72 uur die om 8 uur 's ochtends inging. Egypte probeert nu te bemiddelen, al dienen zich op het pad naar duurzame vrede vooral obstakels aan.

De wapens zwegen gisteren. Voor het eerst sinds 8 juli. Tussen het puin van Gaza hapten de honderdduizenden ontheemden naar adem. Ze rouwden, alweer, voor de recentste van hun 1.867 doden. Volgens VN-schattingen zijn 68 tot 75 procent van de slachtoffers burgers, onder wie meer dan 400 kinderen. Allemaal zijn ze getroffen door een van de 4.670 luchtaanvallen die Israël op Gaza uitvoerde. Van de 3.370 raketten die Hamas afvuurde op Israël werd een deel onderschept door het Iron Dome-afweersysteem. Vier Israëlische burgers kwamen om - één bij een terreuraanslag. Op het strijdtoneel sneuvelden 63 Israëlische soldaten.

De hoop was gisteravond dat het staakt-het-vuren drie dagen zal standhouden en dan kan worden verlengd om ruimte te creëren voor dialoog. In Caïro probeert de Egyptische regering pendeldiplomatie op te starten tussen delegaties van Israël en van Hamas.

De Palestijnen eisen een volledige Israëlische terugtrekking uit Gaza, het einde van de economische blokkade die sinds 2007 van kracht is en de opening van grensovergangen naar Egypte en Israël. De Israëlische regering wil vooral dat Hamas zich ontwapent.

Midden-Oostenanalist Brigitte Herremans (Broederlijk Delen/Pax Christi), die veelvuldig contact heeft met personen in de gebieden, waarschuwt voor te hoge verwachtingen. "Een eerste doel moet zijn dat beide zijden akkoord gaan om de wapens voor onbepaalde tijd te laten zwijgen." Dan pas kunnen duurzamere gesprekken worden opgestart. Geen sinecure, want de eisen liggen mijlenver uit elkaar.

"Israël maakt geen aanstalten om de handelsblokkade op te heffen. Hamas is niet van plan een ontwapening te aanvaarden". Volgens Herremans is het einde van de blokkade nochtans de enige oplossing om Gaza leefbaar te houden.

"Er moet iets gedaan worden om de openluchtgevangenis die Gaza nu is zuurstof te geven. Na de oorlog van 2008-09 kon men door de blokkade niet aan de heropbouw beginnen. Nu zijn nog eens duizenden woningen vernield. De Gazastrook was ooit een draaischijf voor handel tussen Afrika en het Midden-Oosten, maar sinds begin jaren negentig begon Israël met een bewuste isolatiepolitiek. Nu zijn de Gazanen, zoals veel Palestijnen het zelf stellen, 'een natie van bedelaars'. Tachtig procent leeft van humanitaire hulp. De internationale gemeenschap moet proberen dat tij te keren."

Legitieme verzetsbeweging

In 1993 zag het er nog goed uit. Volgens de Oslo-akkoorden die Rabin en Arafat toen tekenden, kreeg Gaza recht op een verbindingscorridor met de Westelijke Jordaanoever om één Palestijnse staat te vormen. Het fysiek verbinden van beide landsdelen doet de Israëlische regering vandaag af als een utopie, maar voor de Palestijnen is dit het uiteindelijke streefdoel. Politiek deden ze het al. Afgelopen april besloten Hamas en Fatah, dat op de Westbank regeert, een eenheidsregering te vormen. Voor de Israëlische premier Netanyahu was dat het signaal om de stekker uit de onderhandelingen te trekken, want Hamas blijft in zijn ogen een terreurorganisatie.

Netanyahu's gok om met het huidige offensief Hamas te verzwakken dreigt zich volgens Herremans als een boemerang terug te komen. "Veel Palestijnen vinden Fatah zwak en zien Hamas als legitieme verzetsbeweging. Als er nieuwe Palestijnse verkiezingen zouden komen, en die zijn nodig omdat de laatste in 2006 plaatsvonden, dan zou Hamas wel eens kunnen winnen in Gaza én op de Westoever."

De Westoever radicaliseert omdat Israëli's er in toenemende mate Palestijnen uit vruchtbare landbouwgebieden verdringt naar dichtbevolkte steden, terwijl ze er zelf nederzettingen bouwen. Herremans vreest nieuw geweld.

"De existentiële Israëlische veiligheidsangst gaat nu ten koste van de Palestijnen, maar dreigt ook terug een gevaar te worden voor Israël zelf. De eerste generatie opstandige Palestijnen gooide tijdens de eerste intifada met stenen, tijdens de tweede intifada pleegden gewapende groeperingen zelfmoordaanslagen en nu groeit een nieuwe generatie op die nooit iets anders kende dan oorlog. Hoe kun je verwachten dat zij begrip opbrengen voor de mensenrechten voor hun buren als hen zelf basisrechten worden ontzegd?"