Waarom we best niet te vroeg juichen over Arco

Wat is het probleem ook alweer?

De neergang van Dexia in 2011 sleurde ook diens grootste aandeelhouders, Arco en de Gemeentelijke Holding, mee de dieperik in. Arco was de financiële poot van het toenmalige ACW, de christelijke arbeidersbeweging die intussen door het leven gaat als Beweging.net. De regering-Leterme besliste daarop om een staatswaarborg uit te dokteren voor de 800.000 gedupeerde spaarders van Arco.

Tegen die ingreep ontstond al snel protest. Beleggersfederatie VFB en individuele aandeelhouders van Dexia vonden de waarborg discriminerend omdat hij enkel voor Arco-coöperanten zou gelden en niet voor de gewone aandeelhouders.

Ook N-VA, toen nog een oppositiepartij, verzette zich fel tegen het gebruik van belastinggeld om de Arco-put te dempen. Het Grondwettelijk Hof moest daarom oordelen of er sprake was van discriminatie. Na jarenlange procedures velde de rechtbank in juni van vorig jaar het verdict dat iedereen al voelde aankomen: de waarborgregeling van de regering-Leterme was wel degelijk ongrondwettelijk. Europa had de regeling eind 2016 al naar de prullenmand verwezen.

Hoe ziet de huidige oplossing eruit?

Bij de vorming van de regering-Michel dwong CD&V af dat het nieuwe kabinet een 'plan B' zou uitwerken voor Arco. Eind juli van vorig jaar, bij de deal over het zomerakkoord, bereikten de coalitiepartners ook een princiepakkoord hierover.

Er zou een fonds van 600 miljoen euro komen om de Arco-gedupeerden deels terug te betalen (voor zowat 40 procent van hun oorspronkelijke inleg). Dat nieuwe fonds zou gespijsd worden met 400 miljoen euro van Belfius, het genationaliseerde Belgische deel van Dexia, plus nog 200 miljoen euro uit de vereffening van Arco en een financiële tegemoetkoming van Beweging.net.

Op deze manier zou er geen belastinggeld gebruikt worden om de Arco-gedupeerden te vergoeden. Of althans niet direct. De bijdrage van Belfius zou namelijk opgehaald worden bij de beursgang van de staatsbank.

Van Overtveldt kondigde gisterenmorgen op Radio 1 aan dat hij nu vaart wil zetten achter die beursgang, aangezien de beurzen het goed doen. "Arco weegt op Belfius en het regelen van Arco in het kader van de privatisering van de bank is een optie die de regering heeft gelicht. De dossiers zijn gekoppeld. Het is logisch dat als we Belfius voor de zomer privatiseren, we dan ook een oplossing voor Arco hebben."

Waar zitten de addertjes?

Niet voor niets duurt de afhandeling van het Arco-dossier al zeven jaar. Van Overtveldt verklaart nu wel aan dat hij tegen de zomer een oplossing hoopt te forceren, maar hoe hij dit concreet zal aanpakken, blijft nog altijd een vraagteken.

De bedoeling is om bij de beursgang van Belfius een win-win op te zetten. Die beursgang zal beter verlopen als er een akkoord is over de afhandeling van Arco. En die winst kan dan weer dienen voor de Arco-gedupeerden. In theorie klinkt die redenering goed. Of de theorie zich zal vertalen in centen is een eerste vraag. Al lijkt dit niet het grootste probleem: de waarderingen die de ronde doen voor een beursgang van Belfius bedragen 7 à 9 miljard.

Een tweede vraag is: wat doet Europa? De laatste jaren schiet de Europese Commissie alles af wat ook maar naar staatssteun ruikt. Tot nu toe heeft Van Overtveldt geen zekerheid dat Europa het 'plan B' zal aanvaarden. Integendeel. Binnen de coalitie zijn er geruchten dat Europa het plan niet of slechts deels wil aanvaarden. Zo zou Europa niet meer dan 200 miljoen euro uit Belfius willen zien stromen.

Dit moet nog verder worden uitgeklaard. De federale regering heeft het advocatenkantoor Clifford Chance aangeduid om een oplossing uit te denken.

Maar geruststellend is het allerminst. Als Europa slechts de helft van de Belfius-bijdrage aanvaardt, zijn er twee opties. Ofwel moet Beweging.net het ontstane gat dichtrijden. Die kans lijkt echter microscopisch klein: voorlopig wordt uitgegaan van een bijdrage in de buurt van 30 miljoen euro. Misschien kan die iets omhoog, maar niet veel. Premier Charles Michel (MR) himself leidt de onderhandelingen met de christelijke organisatie. Ofwel gaat de terugbetaling voor de Arco-gedupeerden omlaag: van 40 procent van hun inleg nu, richting 20 à 30 procent.

Een oplossing die door de VRT wordt gesuggereerd is de uitbetaling van een eenmalig dividend door Belfius aan de Belgische overheid. Dit zou dan net voor de beursgang zelf gebeuren. "Maar dan zit je nog altijd met hetzelfde probleem: Europa zal niet toestaan dat de Belgische overheid haar eigen geld doorstort richting Arco", analyseert fiscalist Michel Maus (VUB). "Eigenlijk draait de politiek sinds 2011 toertjes rond dit fundamenteel probleem. Tot en met vandaag."

Wat zijn de reacties?

CD&V-vicepremier Peeters vindt het belangrijk dat er nog dit jaar een oplossing komt. Zijn partij belooft die al lang. Bij de nieuwjaarsreceptie van CD&V vorig jaar werd hij nog opgewacht door boze Arco-coöperanten. "Ik denk dat wanneer er een definitieve oplossing is uitgewerkt, de uitvoering zo snel mogelijk moet opstarten. Het belangrijkste is dat er nu door de minister van Financiën wordt gezegd dat hij dit jaar resoluut voor een oplossing gaat. Laat ons daaraan werken."

Beweging.net vindt het nog te vroeg om te reageren. Maar de organisatie laat wel weten dat ze wil meewerken aan elke oplossing.

Advocaat Geert Lenssens, die meer dan 3.000 Arco-gedupeerden vertegenwoordigt, blijft sceptisch. "De Arco-coöperanten zijn al verschillende keren om de tuin geleid. Eerst door Dexia en het ACW, die hen misleid hebben door Arco-aandelen te verkopen als 'risicoloze investering'. Daarna door de overheid, toen die eerst verzekerde dat ze 100 procent van hun investering zouden terugkrijgen via een staatswaarborg. En nu wordt hen nog een andere oplossing voorgehouden. Het spreekwoord zegt: een ezel stoot zich geen twee keer aan dezelfde steen. Maar bij hen is het intussen de derde keer. De mensen die ik hoor zijn heel wantrouwig."

Volgens Lenssens is er maar een oplossing: de regering moet met de coöperanten aan de tafel gaan. "Nu worden ze nergens bij betrokken. Dat is wraakroepend. Ga aan tafel. Met behulp van een bemiddelaar kan er dan aan een consensus gewerkt worden." Anders vreest Lenssens dat voor een eindeloze juridische slag. "De regering belooft nu 40 procent te compenseren, maar dat is ongeloofwaardig voor veel mensen. Zij willen wat hen eerst beloofd is: 100 procent."