Direct naar artikelinhoud

'Ik ben 23 kilo kwijt'

Met tegenzin hebben de 21 mensen zonder papieren die aan de VUB verblijven na 102 dagen hun hongerstaking stopgezet. Dienst Vreemdelingenzaken geeft hen tijd om aan te sterken, daarna wacht de terugkeer. 'Madame Block heeft gezegd: wie in hongerstaking is, krijgt niks.' Sofie Vanlommel

Het is moeilijk, herhaalt Abu Ali (32) tot drie keer toe. De rijzige Mauritaniër met een vriendelijke glimlach en een dikke, zwarte snor legt een rond koekje met witte vanillevulling opzij. Hij heeft een heel klein hapje genomen. Maandagavond kreeg hij al wat soep binnen. Zijn hongerstaking lijkt na 102 dagen ten einde. "Ik weet het allemaal niet meer", zegt hij. "Madame Block heeft gezegd: wie in hongerstaking is, krijgt niks." Hij trekt de dikke deken met gebloemd motief wat dichter om zijn dunne armen.

Zijn Algerijnse vriend rolt nog een sigaretje en zegt dat hij de vasten nog niet heeft verbroken. Bouachib Lasri (25), een Marokkaan, opent klagend en steunend de deur van het voorkamertje waar de twee mannen zitten. "Ik heb een ambulance nodig." Hij zet zich zuchtend op de trap. "Ik ben 23 kilo kwijt." Hij grijpt naar zijn gehaakte zwarte muts. "Ik heb hoofdpijn." Hij begraaft zijn voorhoofd in zijn handen. "Ik word gek van de stress." Hij zwijgt.

Boven liggen zeventien mensen zonder papieren te slapen. Bijna drie maanden overleefden ze op thee en suikerwater. Op suiker, dus. Meer dan 10 kilo gewichtsverlies, concentratiestoornissen, problemen met de spijsvertering, stoelgang en luchtwegen: iedereen heeft pijn.

Een aantal mensen is vastbesloten om verder te vasten, onder wie Bouachib. Later op de dag probeert hij uit het raam te springen, het vasten heeft niet alleen zijn lijf maar ook zijn hoofd aangetast. "Ze vinden dat er niets anders op zit dan doorgaan tot de dood. In hun thuisland wacht niets", zegt Bleri Lleshi van het Kollektief Sans papiers VUB. "De rest begrijpt dat hun strijd niets oplevert. Zij willen leven."

Inzet van de hongerstaking was een werkvergunning en recht op verblijf gedurende een jaar. Voor iedereen. Sommige hongerstakers hadden al een afwijzing op zak, anderen dienden pas een aanvraag in tijdens hun actie. De meesten verblijven al verschillende jaren in ons land. Staatssecretaris voor Asiel en Migratie Maggie De Block (Open Vld) heeft vanaf het begin van de actie, op 14 januari, volgehouden dat de regels voor iedereen dezelfde zijn - en dat de groep geen recht had op verblijf. Directeur-generaal Freddy Roosemont van Dienst Vreemdelingenzaken sprak van "chantage". Dienst Vreemdelingenzaken zegt nu dat de hongerstakers die met de actie stoppen tijd krijgen om psychisch en fysiek aan te sterken. Daarna moeten ze terug.

Op het aanbod van vrijwillige terugkeer zal niemand ingaan, zegt Lleshi. "Maar ze zullen terug moeten, alles zit vast." Volgens Lleshi, filosoof en mensenrechtenactivist, toont de actie het failliet van het asiel- en migratiebeleid aan. "Dat zijn de gevolgen van de slecht geregelde regularisatieprocedure uit 2009: je kunt perfect integreren, werken, jaren in dit land verblijven en dan nog teruggestuurd worden. Deze actie is door bepaalde politici onmiddellijk afgedaan als chantage, de publieke opinie is gevolgd.

"Omdat ngo's, die in dit land een belangrijke rol spelen in het asielvraagstuk, zwijgen en wegkijken, kunnen een paar mensen de toon zetten. Sinds de nieuwe regering aan het werk is, durft niemand nog positie in te nemen. Er is een totaal gebrek aan moed. Als we hongerstakingen in de toekomst willen voorkomen, wordt het hoog tijd voor een debat. Er zijn duizenden mensen die in dezelfde situatie zitten als de hongerstakers."

Abu Ali denkt nog niet aan morgen, laat staan aan moederland Mauritanië. "Ik ben te zwak om buiten te komen, ik kan deze kamer amper uit. Ik zie niet in hoe ik gerepatrieerd kan worden. C'est difficile, difficile."