Dictators slijpen de messen

Zowel in Algerije als in Jemen traden de veiligheidstroepen dit weekend hard op tegen de demonstranten. Al voor de betoging in Algiers zaterdag van start ging, was de politie massaal aanwezig in de hoofdstad van Algerije. Volgens de BBC zetten de autoriteiten meer dan 30.000 politiemannen in. Gepantserde wagens werden neergepoot op strategische plaatsen in de stad, waterkanonnen stonden paraat en een helikopter cirkelde continue boven het centrum van de stad.

De menigte verzamelde zaterdagmorgen op het 1 Meiplein en wou naar het Martelaarsplein marcheren. “Bouteflika buiten”, klonk het. President Abdelaziz Bouteflika is al sinds 1999 aan de macht. Maar de demonstranten bereikten nooit het Martelaarsplein, tegen de late namiddag waren er nog maar enkele honderden mensen aanwezig. De zwaarbewapende politie had het protest uit elkaar gedreven. Volgens mensenrechtenorganisaties werden honderden mensen gearresteerd. Waarnemers zijn het erover eens dat de Algerijnse autoriteiten niets aan het toeval zullen overlaten. De oppositie kondigde gisteren aan dat er volgende zaterdag een nieuwe manifestatie komt.

Een soortgelijke mars in Sanaa, de hoofdstad van Jemen, had gisteren een soortgelijke afloop. De betogers, die het einde van president Ali Badullah Saleh eisten, werden met geweld uit elkaar gedreven door regeringsgetrouwen gewapend met messen en stokken. Saleh staat al sinds 1978 aan het roer in Jemen. Hij beloofde onlangs dat hij zich niet opnieuw verkiesbaar zal stellen, maar zijn termijn loopt pas af in 2013. Aanhangers van de regering en veiligheidstroepen sloegen het protest echter gewelddadig de kop in. Volgens diverse media vielen er honderden gewonden. Een cameraploeg van CNN moest naar eigen zeggen haar beeldmateriaal afgeven aan de politie.

De komende dagen staan er nog verscheidene demonstraties gepland. Zo roept de Facebookgroep ‘Freedom and Democracy Now’ op tot een grote manifestatie in Marokko. “We roepen alle Marokkanen op om op 20 februari op straat te komen voor de waardigheid van de bevolking en voor democratische hervormingen.” Koning Mohammed VI heerst al twaalf jaar over Marokko. Hoewel hij bitter weinig politieke vrijheden toelaat, kan hij op een zekere populariteit rekenen in eigen land.

De oppositie roept nu op tot radicale constitutionele hervormingen en de introductie van een ‘ware democratie’. Op Facebook weet de organisatie zich al gesteund door tienduizenden aanhangers, maar ook regeringsaanhangers proberen via sociaalnetwerksites hun achterban te mobiliseren. Hoe de demonstratie komende zondag zal verlopen, blijft dus voorlopig afwachten.

Muammar Khadafi mag in Libië een gelijksoortige manifestatie verwachten komende donderdag. Vorige week al zat de Libische dictator samen met politieke activisten, journalisten en mediafiguren. Tijdens dat overleg maakte hij duidelijk dat zij verantwoordelijk gehouden zullen worden bij eventuele onrusten en protest. Volgens de aanwezigen was Khadafi kwaad over het Egyptische protest tegen Moebarak, waarop hij een tirade begon tegen de televisiezender Al Jazeera.

De National Conference for the Libyan Opposition (NCLO), een overkoepelende oppositieorganisatie, roept de Libiërs nu op om 17 februari massaal op straat te komen, exact vijf jaar na eerdere, soortgelijke demonstraties. Maar het repressieapparaat is nu al in werking getreden, zo blijkt uit getuigenissen van Libische activisten. Volgens hen heeft de geheime dienst verscheidene buitenlandse websites uit de ether gehaald die berichtten over de situatie in eigen land.

Iran wil in navolging van Tunesië en Egypte tot protest overgaan. Oppositieleiders Mir Hossein Mousavi en Mehdi Karroubi hebben opgeroepen tot een nieuwe ‘groene revolutie’, zoals de onlusten tegen president Mahmoud Ahmadinejad genoemd werden na de verkiezingen in 2009.

Averechts effect

De grote manifestatie zou vandaag moeten plaatsvinden. Hoe succesvol die wordt, zal echter nog moeten blijken. Karroubi staat sinds donderdag onder huisarrest, en de autoriteiten lieten duidelijk verstaan dat alle politietroepen ingezet zullen worden.

Zijn de geplande protestacties daardoor bij voorbaat mislukt? “Niet noodzakelijk”, zegt Brecht De Smet van de Middle East and North Africa Research Group van de Universiteit Gent. “Het hangt ervan af hoeveel volk er bij die geplande demonstraties op straat komt. Bij een kleine groep zal de repressie snel haar werk doen, maar bij een massale opkomst kan een hard optreden net het omgekeerde effect hebben.”