Noord-Koreaanse dictator onverwachts op bezoek bij laatste bondgenoot China

Speculaties over mysterieuze treinreis van Kim Jong-il, mogelijk verband met nucleair zeslandenoverleg

Het was Kims eerste bezoek in China, dat sinds jaren geldt als de enige bondgenoot van Noord-Korea. Het zou ook zijn eerste buitenlandse reis zijn sinds zijn vermoedelijke beroerte in de zomer van 2008. De jongste tijd waren er meer geruchten over een gepland bezoek. Begin dit jaar nodigde het Chinese staatshoofd en partijleider Hu Jintao hem uit.

De Chinese regering in Peking verwachtte al langer een positief antwoord van Noord-Korea op de pogingen om het zeslandenoverleg te hervatten. Dat overleg gaat over het stopzetten van het Noord-Koreaanse nucleaire wapenprogramma. Gisteren werd dan plots aangekondigd dat Kim via de grensstad Dandong voortreisde naar de Chinese havenstad Dalian. Hij verplaatste zich naar het buurland per trein, omdat hij niet van vliegtuigen houdt en bang is dat een raket hem wel eens uit de lucht zou kunnen halen.

Het mysterieuze gedoe is niet abnormaal omdat Kim zich vaak per trein verplaatst en zijn schaarse buitenlandse bezoeken pas bevestigd worden als hij weer terug is in zijn hoofdstad Pyongyang. Men neemt aan dat hij zelfs niet meer in het buitenland is geweest sinds zijn laatste bezoek aan China in 2006. China is Noord-Korea’s belangrijkste handelspartner en Peking heeft wellicht de grootste invloed op de onbuigzame communistische buur Noord-Korea.

Het Zuid-Koreaanse persagentschap Yonhap berichtte dat “een speciale trein” in Dandong was aangekomen en dat het station door honderden Chinese veiligheidsagenten was afgegrendeld, net zoals alle toegangswegen tot de stad. Yonhap zei ook nog dat de trein uit zeventien wagons bestond en nadien voortreed naar de havenstad Dalian, waar een konvooi van vijftien limousines klaarstond. Die gepantserde auto’s zouden zich later “in een rush naar een luxehotel” hebben gespoed.

Chinese journalisten mochten de stad niet in, terwijl een Zuid-Koreaanse ploeg, die zich om welke reden dan ook in Dalian bevond, filmverbod kreeg van de Chinese autoriteiten. De keuze van de stad Dalian is overigens geen toeval, omdat ze de belangrijkste havenstad is waarmee de zieke Noord-Koreaanse economie nog contacten heeft.

Of Kim Jong-il ook nog verder naar Peking zou reizen voor gesprekken met Chinese toppolitici, wist men gisteren niet te melden. Het bezoek komt op een moment van groeiende internationale bezorgdheid over Noord-Korea, zowel over de nucleaire plannen van het land als over de catastrofale toestand op economisch vlak. China is zijn enige bondgenoot en Peking wil het buurland wel helpen, al was het maar om onrust aan zijn grens te vermijden.

Peking kan ook druk uitoefenen op Noord-Korea om terug te keren naar het zeslandenoverleg over zijn nucleaire ambities, dat Pyongyang een jaar geleden heeft verlaten. Voor enige bezorgdheid zorgen ook de regelmatige incidenten tussen Noord- en Zuid-Korea. Velen zijn bang dat ze zouden escaleren. Het bezoek komt bovendien vlak voor het begin van de non-proliferatieconferentie in New York, waar de Iraanse president Ahmadinejad een opgemerkte bezoeker is. Net als Noord-Korea staat ook Iran onder internationale druk wegens zijn atoomplannen.

Het feit dat een dictator als Kim geen vliegtuig durft nemen en zich met een gepantserde trein verplaatst, zorgt steevast voor ironische beschouwingen. Kims voorliefde voor luxueuze treinen is bekend. In zijn straatarme land zijn zes speciale treinen permanent voor Kim gereserveerd. Ze tellen samen ongeveer negentig wagons en beschikken over conferentiezalen en slaapkamers. Eén trein rijdt altijd voorop om de veiligheid van de sporen te testen, maar vaak is het ook van de trein die daarop volgt niet zeker dat Kim Jong-il erin zit.

De staatstreinen voor het privégebruik van Kim beschikken over de meest moderne communicatiemiddelen aan boord en ze zijn gepantserd, waardoor eventuele aanvallers geen kans maken. Er is ook voortdurend een derde trein, die gevuld is met soldaten en lijfwachten. In het land zijn negentien stations permanent paraat om op elk moment de trein van Kim te ontvangen. Hij gebruikt ze vaak voor inspectiereizen naar militaire garnizoenen - de basis van zijn machtspositie - of fabrieksbezoeken. En dus ook voor staatsreizen naar het niet al te verre buitenland.