Twee 'veteranen' sturen Amerika weg van catastrofale begrotingsafgrond en recessie

De voorbije weken stevenden de VS in een rotvaart af op de 'fiscal cliff'. De begrotingsonderhandelingen tussen Democratisch president Obama en het Congres zaten muurvast. Uiteindelijk was het niet het Witte Huis, maar twee 70-jarige veteranen uit het partij-establishment van D.C. die het roer net voor de afgrond omgooiden. Dankzij een paar lange telefoondebatten zondag en maandag.

Vicepresident Joe Biden, tevens verkozen Democratisch senator uit Delaware, en Republikeins fractieleider Mitch McConnell bewezen zo dat interpersoonlijke relaties dan toch nog het verschil kunnen maken in Washington, waar de politiek in de voorbije jaren gekenmerkt werd door een verruwing en bittere rivaliteit. Biden en McConnell forceerden weliswaar geen allesomvattend akkoord, maar gooiden de begroting een reddingsboei toe. Een "onvolmaakte oplossing die het waard is", zei McConnell, "omdat ze onze kiezers beschermt tegen zeer realistische financiële verliezen."

Tweede violen

Officieel tweede violen binnen hun partij wezen ze zo ook de tenoren van hun fracties terecht. Biden leerde president Obama dat er wel degelijk te praten valt met Republikeinen. McConnell zette de halsstarrige Huis-voorzitter en machtigste Republikein van Washington, John Boehner, voor een fait accompli. Het Plan B dat Boehner rond Kerstmis naar voor schoof, enkel belastingverhogingen voor mensen die meer dan een miljoen dollar verdienen, ging in tegen de tijdgeest en was gedoemd om te falen.

Ook de senatoren zelf werden door het duo een lesje geleerd: hun oeverloze gefilibuster op de rug van de kiezers en belastingbetalers moet nu maar eens ophouden. "Twee mensen nemen nu beslissingen met ongelooflijk grote gevolgen voor dit land, terwijl 99 andere VS-senatoren en 435 Huis-leden aan de zijlijn staan", morde Republikeins senator John Thune maandagnamiddag nog in de Senaat. Tijd om hun bezwaren te uiten kregen Thune en zijn collega's 's avonds niet. Toen het akkoord werd aangekondigd, rond kwart voor negen maandagavond, was er nog slechts tijd voor een stemming. Uiteindelijk stemden zelfs Tea Party-senatoren voor.

Biden en McConnell wisten drommels goed waarom ze hun fracties in een houdgreep namen. Maandag was immers al de derde maal in twee jaar tijd dat een begrotingsafgrond dreigde. De derde keer ook dat beide veteranen op de valreep een akkoord uit de brand moesten slepen. Een eerste keer eind 2010, toen liefst een jaar lang werd gepalaverd over de aflopende belastingverlagingen van president George W. Bush - nu alsnog deels verlengd. De tweede confrontatie vond plaats in augustus 2011, tijdens een bittere strijd over de verhoging van het schuldplafond. In beide gevallen konden Obama en de Republikeinen eerst geen akkoord vinden.

Waarom slagen Biden en McConnell daar dan telkens wel in? Omdat ze na 28 jaar collegialiteit in het Congres er nog steeds in slagen om het politieke motto na te leven van historisch president Abraham Lincoln: vorm een 'team of rivals' om tot het beste win-winakkoord te komen. En omwille van hun sterke karakters lukt dat, ondanks uiteenlopende persoonlijkheden: Biden is extravert, empathisch en houdt van de schijnwerpers. McConnell is een gereserveerd, berekend politicus die liefst in achterkamertjes akkoorden sluit. Maar McConnell respecteert Biden omdat hij snel knopen doorhakt, zonder zijn tegenstanders een lesje te leren. Biden heeft ontzag voor McConnell omdat hij nooit méér belooft dan wat hij kan waarmaken. "Het zijn geen maatjes", zei een Republikeinse medewerker aan The Washington Post, "maar ze kunnen zaken doen met elkaar."

Werk niet af

Hun verstandhouding zal nu in de komende maanden nog dikwijls op de proef worden gesteld. Hun werk is nog niet af. Zelfs als hun akkoord het wetgevende proces in het Congres overleeft, is er weinig tijd. Automatische overheidsbesparingen zijn nu afgewend tot eind februari, maar een akkoord over bezuinigingen is onontbeerlijk. Biden en McConnell staan alvast klaar om hun junior-collega's de weg te wijzen, maar worden ze nog gevolgd?