Een goktycoon als rijkste vriend en geldschieter

Romney is op zijn hoede voor valkuilen. Maar als het adagio 'ken uw vrienden' overeind blijft, dan had hij beter moeten uitkijken. Het nieuws dat er een onderzoek loopt tegen het concern van zijn belangrijkste geldschieters, Sheldon Adelson, kan weleens knap vervelend worden voor de Republikeinse kandidaat.

Adelson is eigenaar van Las Vegas Sands, de grootste casinogroep in de gelijknamige stad in Nevada. Justitie in Los Angeles trekt nu na hoeveel geld er in 's mans goktenten omgaat, waar het vandaan komt en of hij de antiwitwaswet niet overtreedt. Aanleiding is de zaak tegen een Mexicaanse zakenman die verdacht wordt van drugshandel.

Grootste speelhol

Ook met zijn vestiging in Macau heeft Adelson problemen. De onder China ressorterende Portugese oud-kolonie heeft Vegas van de troon gestoten als grootste speelhol ter wereld (zie kader). De vraag luidt hoe Adelson, door Forbes bestempeld als eerste buitenlandse investeerder in China, destijds de nodige vergunningen op zak kreeg. Bekeken wordt ook of Adelsons beroep op de diensten van advocaat-politicus Leonel Alves, een Chinees met Portugese wortels, wel strookt met de Foreign Corrupt Practices Act (FCPA).

Die wet voorziet strenge straffen voor VS-investeerders in het buitenland die plaatselijke machthebbers onder tafel geld toestoppen. Alves blijkt zulke royale sommen voor zijn goede raad te hebben geëist en/of geïncasseerd dat de vraag rijst of hij en zijn superieuren niet boudweg omgekocht werden. Een decennium geleden stond er op de vlakte tegenover Macaus koloniale hart immers volstrekt niets, vandaag pronkt er een goudkleurig complex waar niet naast te kijken valt.

Adelsons avontuur in Macao tekent natuurlijk de durver en selfmademan in hem. Adelson (79) werd geboren in Boston en groeide op in een arm gezin van Joodse komaf. Zijn vader, een Litouwer, reed met een taxi en hijzelf kwam aanvankelijk als verkoper van cosmetica aan de bak. Een goed student was Adelson niet, en meer dan een snel afgebroken opleiding aan het City College in New York zat er niet in.

Adelson runde een reisbureau, sleet hypotheekleningen en verstrekte financieel advies. In 1979 pas, toen hij het Comdex-informaticasalon opzette, maakte hij zijn zakelijke doorstart. In 1988 kocht hij Sands Hotel en Casino in Las Vegas, een voormalige hangplek van Frank Sinatra. In 1991, toen hij met zijn tweede vrouw Myriam op huwelijksreis in Venetië was, deed hij inspiratie op voor zijn volgende project: het anderhalf miljard dollar kostende Venetian, een aan de Dogenstad refererend themahotel met casino. Daaraan werd vervolgens een mall vastgehaakt, compleet met kanalen, gondels en zingende gondeliers. De stap naar Macau was de logica zelve.

Politiek zat oostkuster Adelson aanvankelijk bij de Democraten. Die viel hij af toen hij fortuin begon te maken, inmiddels goed voor 25 miljard dollar. In de voorbije vier jaar koesterde Adelson een monumentale afkeer van Barack Obama. "Wat me bang maakt is de voortzetting van de socialistische economie van de jongste jaren", liet hij zich onlangs ontvallen. "De herverdeling van de rijkdom betekent alleen maar nog meer socialisme."

Toegegeven, liever dan Romney had Adelson de aartsconservatieve oud-voorzitter van het Huis van Afgevaardigden Newt Gingrich als Republikeinse kandidaat gezien. Maar in de strijd tegen Obama krijgt ook de Mormoonse oud-gouverneur 's mans steun. Volgens The Huffington Post is Adelson de grootste donateur van de Republikeinen en stortte hij, via fondsenwerving en het spijzen van Political Action Committees (PAC's of lobbygroepen), indirect een pak centen naar Romney door.

"Adelson probeert de politiek en het beleid te overheersen door de rauwe macht van het geld", zegt Shelly Berkley, een Democratisch Congreslid uit Nevada, in The New Yorker.

Alleszins zou Adelson zwaar gewogen hebben op Romneys besluit om naar Israël te reizen, vorige week. Op een fondsenwervingsdiner in Jeruzalem zat de tycoon (tevens eigenaar van Israël Vandaag, een Likoedgezinde gratis krant in Israël) glunderend naast de kandidaat. Romney zelf reageerde nog niet op de gerechtelijke perikelen van zijn sponsor.