Documentairemaker Thierry Michel Congo uitgezet

Bij zijn aankomst op de luchthaven van de Congolese hoofdstad werd Michel door de immigratiedienst gearresteerd. Daarbij werd hij onmiddellijk naar een vliegtuig begeleid dat hem naar België heeft teruggevlogen. Volgens de Congolese autoriteiten gebeurde dat omdat Michel niet beschikte over een uitreisvisum. Ze eisten bovendien dat de regisseur een document zou ondertekenen waarin hij dat zelf zou erkennen.

Michel: "Ik heb een permanent verblijfsvisum dat geldig is tot februari 2013. Een uitreisvisum is normaal gesproken niet nodig om het land binnen te mogen. De annulering van mijn visum is dan ook onwettig en duidelijk het resultaat van politieke intimidatie. Ik heb geweigerd welke verklaring dan ook te ondertekenen."

Vanuit Europese politieke hoek wordt verontwaardigd gereageerd op de feiten. Véronique De Keyzer, vicevoorzitter van de fractie van Socialisten en Democraten in, roept vandaag een persconferentie bijeen in het Europees Parlement in Brussel. De Keyzer zou normaal gesproken deze week naar Congo zijn afgereisd om er een voorstelling van Thierry Michels film bij te wonen. In een perscommuniqué zei ze gisteren: "Ik wist dat het onderwerp Chebeya in Congo een erg heikel punt is. Ik had echter niet verwacht dat de Congolese autoriteiten zo zwaar tegen Thierry Michel zouden optreden. Dit is een ernstige situatie: de vrijheid van meningsuiting en de persvrijheid in het land worden fel bedreigd. Ik ben gechoqueerd." Thierry Michel zal zelf op de persconferentie verschijnen en zegt nieuw materiaal te zullen onthullen over de verdachten in de zaak-Chebeya.

Ondertussen diende Dirk Van der Maelen (sp.a) in eigen land een parlementaire vraag in voor minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders. Van der Maelen vraagt de minister om een reactie omdat 'de uitwijzing haaks staat op de officiële doelstellingen van het Belgisch beleid ten aanzien van Congo'. De uitwijzing van de documentairemaker gaat volgens hem "in tegen het respect voor de mensenrechten en het recht op vrije meningsuiting".

Of de vertoning van de documentaire in Congo kan doorgaan, is voorlopig nog onduidelijk. Michel: "Ik kan van hieruit jammer genoeg niets doen om ervoor te zorgen dat mijn film in Congo alsnog wordt vertoond. In verschillende parochies van Kinshasa en steden als Kisangani en Lubumbashi was alles al in gereedheid gebracht om de film te vertonen. Ter plekke is er veel aandacht voor de zaak, maar ik vrees dat de Congolese autoriteiten erin zullen slagen de voorstelling te verhinderen."

De affaire-Chebeya ligt in Congo zeer gevoelig. Thierry Michel klaagt in zijn film L'affaire Chebeya, un crime d'état? de manke werking van de rechtsstaat in het land aan. Bovendien probeert hij aan te tonen dat de vermoedelijke verantwoordelijke voor de moord op Chebeya en diens chauffeur Fidèle Bazana politieke bescherming krijgt. De twee verdwenen op 1 juni 2010, net op het ogenblik dat Chebeya op het punt stond om een dossier tegen politiekopstuk John Numbi in te dienen bij het Internationaal Strafhof in Den Haag. Numbi zou in 2007 en 2008 leider zijn geweest van het zogenaamde Simba-bataljon, dat verantwoordelijk was voor de moord op honderden leden van een religieus-politieke organisatie in de provincie Bas-Congo. Volgens Thierry Michel zit Numbi, tevens hoofd van de Congolese nationale politie, achter de moorden op Chebeya en Bazana. Numbi werd echter nooit officieel in verdenking gesteld. Hij daagde tijdens het proces-Chebeya enkel op als getuige en loopt vandaag nog steeds vrij rond.

Wachten op verklaring

De gewezen Congolese minister van Justitie, Emmanuel Luzolo Bambi, had in april nog de Congolese censuurcommissie gevraagd om de verspreiding van Michels documentaire in Congo te verbieden. Michael Sakombi, persverantwoordelijke van de Congolese ambassade in Brussel, wenst niet te reageren op de feiten: "Wat wilt u dat ik zeg? Thierry Michel is naar ik hoor het land uitgezet door een fout met zijn visum. Ik wacht met u een officiële verklaring vanuit Congo af."