Direct naar artikelinhoud

De voetafdruk van een volksfeest

Muziek en luim gegarandeerd, maar scoren de Gentse Feesten ook op ecologisch vlak? De Morgen onderzocht samen met ecologisch consulent Stijn Bruers hoe milieuvriendelijk het tiendaagse festival is. 'Zijn dat chemische toiletten, mevrouw?'

'Er staan er veel. Je hoeft dus niet ver te gaan om er een te vinden. Heel duidelijk ook waar ze voor dienen." Stijn Bruers van milieuorganisatie Ecolife heeft het niet over de hoeveelheid togen op de Gentse Feesten, wel over het aantal vuilnisbakken. Met plezier buigt Bruers zich over dit eerder prozaïsche aspect van het tiendaagse festival. Hoe goed de Feesten scoren op ecologisch vlak is geen overbodige vraag, als je bedenkt dat Gent tegen 2050 een klimaatneutrale stad wil zijn.

De vuilnisbakken vallen onmiddellijk op. Op de Korenmarkt staan ze broederlijk met z'n drieën naast elkaar. Een voor pmd, een voor restafval, een voor drinkbekers. Een grondige blik in de containers doet Bruers besluiten dat het vrolijke volk in Gent dat ook schijnt te beseffen. "Herbruikbare bekers of biologisch afbreekbare bekers zouden natuurlijk beter zijn."

Dat weet ook Christophe Peeters, schepen van onder andere Financiën en Feesten (Open Vld). "Maar herbruikbare bekers voor zo'n massa volk, dat is niet doenbaar. Je moet die bekers ophalen en afwassen, veel te omslachtig. We zijn nu wel aan het nadenken over bio-afbreekbare bekers. Best mogelijk dat we die op de Gentse Feesten van 2014 zullen invoeren", maakt Peeters zich sterk.

Waar de Kortemunt uitloopt op de Groentenmarkt, is het wat langer zoeken naar de drie-eenheid. Drie bakken voor restafval slechts, waarvan er één voor meer dan de helft gevuld is met plastic bekers en flessen. Net om de hoek staat wel een pmd-bak, maar dat lijkt enkel weggelegd voor wie op de Feesten tijd en zin heeft om verder te kijken dan zijn neus lang is. "Toch valt het zwerfvuil voor zo'n massa volk goed mee", vindt Bruers. "Er ligt niet te veel afval op straat, de vuilnisbakken puilen niet uit. Er is duidelijk geïnvesteerd in het afvalbeleid."

Over afval gesproken: "Zijn dit chemische toiletten?", vraagt Bruers aan de toiletdame die de wacht houdt bij haar wc-container op de Kouter. "Nee, ze werken met water. Voor 35 cent mag je doorspoelen", klinkt het jolig. "Beter dan een chemisch toilet", zegt Bruers, "maar een droogtoilet zou nog beter zijn. Dat is een toilet met een composteerbare kunststof zak, of één waar je houtschilfers gebruikt om de uitwerpselen te bedekken. Wat overigens wel goed is aan het toiletgebeuren op de Gentse Feesten: het wc-papier is duidelijk gerecycleerd papier."

Groente met een lach

Aan een dranghek bij Sint-Baafs hangen de Tien Geboden van de Gentse Feesten te pronken. 'Komt te voet, met de tram en bus of met de velo', luidt het zevende gebod. Het vierde klinkt zo: 'Iedereen die zijn afval op straat smijt, maakt kennis met die van Ivago. Zware mannen.' (Ivago is de intercommunale vereniging voor afvalbeheer, red.) Daarnaast nodigt een bijna blanco spandoek uit om te tekenen en volgeling te worden van de Geboden. "Dat speelt in op de sociale psychologie", weet Bruers. "Onderzoek heeft aangetoond dat mensen zich sneller voor iets engageren als er meer voorgangers zijn."

Nochtans: een blik op de ondertekenaars biedt de gemiddelde misantroop weer wat extra argumenten. Hoogstens dertig kribbeltjes, waarvan minstens de helft iets in de trant van: "Groetjes, Liese!" of "Voor hete nachten: bel me!". "Zoals ik al zei: het principe is goed", lacht Bruers, "maar deze campagne is veel te onpersoonlijk. Tegelijk is dit het enige wat we gezien hebben rond directe communicatie over ecologie. Nochtans is het belangrijk dat burgers zien dat de overheid het meent met haar beleid."

Tijd voor een glas. Een dat fris is en wat parelt, dat is gepermitteerd bij deze temperaturen. "Een pintje is ietsje beter dan een glas wijn qua voetafdruk", stelt Bruers meteen gerust. "Dezelfde hoeveelheid akkerland levert in verhouding meer liters bier op dan wijn."

Broeierig of niet, ook op eten wordt niet ingeboet in feestelijke tijden. Al snel wordt duidelijk dat je voor vegetarische alternatieven niet op de Gentse Feesten moet zijn. Het is hamburger en worst wat hier de klok slaat. "Rundvlees heeft de grootste ecologische voetafdruk", legt Bruers uit. "Kip heeft de laagste, en varkensvlees zit daar ergens tussenin. Plantaardige vleesvervangers scoren uiteraard veel lager."

Tersluiks spiedt Bruers naar de binnenkoer van de Vleeshallen, waar een tiental hammen uitbundig hangt te bungelen aan het plafond. En waar er broodjes zijn voor jachtige passanten. "Hier is onevenwichtig veel vlees aanwezig", oordeelt Bruers. "Drie soorten broodjes met vlees, een met kaas en groenten. Zonde dat vegetarisch vaak nog hoogstens kaas betekent, terwijl er zo veel alternatieven zijn. Bovendien is kaas qua ecologische impact vergelijkbaar met kip of varkensvlees. De voetafdruk van veganistische kaas is liefst vijf keer minder dan die van gewone."

Enkele luttele meters verder, op de Poeljemarkt, serveren ze omelet. Met of zonder spek. "Heeft de stad specifieke richtlijnen aan jullie gegeven over vegetarisch eten?", wil Bruers weten van de aardige mevrouw die eimengsels in de vormpjes giet. "Er is ons gevraagd om zo weinig mogelijk met vlees te werken, maar dat is eerder om niet te veel concurrentie te hebben met de andere vleeskramen. Ecologische motieven hebben daar weinig mee te maken, peins ik", luidt het antwoord.

Regenboog of vrouw?

En dan, na drie uur wurmen door het feestgedruis, komen we er eindelijk een tegen. Een kraam die uitsluitend vegetarisch voedsel aanbiedt: hazelnootburgers en 'chicken-style' burgers. "Sojakip is dat", legt de jongen achter de toonbank uit, "met groenten en knoflooksaus. Geen echte kip dus, maar het smaakt er wel naar. Hoewel, dat weet ik eigenlijk niet zeker, want ik heb zelf al tien jaar lang geen kip meer gegeten." Eventjes herschikt hij zijn schort, en dan voorziet hij enkele meisjes van groenteburgers, cupcakes, en zijn breedste glimlach.

Eén ding nog, zegt Bruers. "Het viel me op dat er weinig tot geen flyers of folders worden uitgedeeld. Een goede zaak." En dan moet hij zich de stad uit haasten. Even na 23 uur vertrekt de laatste trein richting Antwerpen. "Jammer dat er geen latere treinen of bussen zijn naar andere grote steden. Maar daar heeft de organisatie van de Gentse Feesten wellicht weinig over te zeggen, dat is een zaak voor de NMBS en De Lijn. Nu goed, het is nobel van de organisatie dat er dag en nacht bussen pendelen tussen het centrum en de drie grote parkings aan de rand van de stad."

En dan verdwijnt hij, Stijn. Zijn hoofd staat naar zijn trein. Amper is hij uit het zicht verdwenen, of een vrouw gekleed in alle kleuren van de regenboog staat te zwaaien met het nachtprogramma van de Gentse Feesten. Een stadsplan ter grootte van een landkaart. Hoe meer de avond donkerte en koelte doet neerdalen over de stad, hoe meer de bodem met papier bezaaid raakt. En met drinkbekers. De toiletten draaien overuren. De straten krijgen stilaan ook hun deel.