Mens draagt zelf schuld voor overstromingen

Dat de mens de opwarming van de aarde bevordert, en bij uitbreiding ook het klimaat beïnvloedt, is op zich geen nieuws. De toverformule die zegt dat er tussen de zes à zeven procent meer water in de wolken komt wanneer de atmosfeer 1 graad Celsius opwarmt, is zelfs redelijk algemeen aanvaard. Maar tot nu toe vond geen enkel computermodel de vingerafdrukken van de mens op één welbepaalde sneeuwstorm of overstroming. De menselijke impact op de capriolen van het weer blijkt namelijk verschrikkelijk moeilijk in te schatten. Maar de onderzoekers waar Nature over publiceert, slagen daar nu wel in - met dank aan een combinatie van computermodellen, meteorologische observaties en een flinke scheut waarschijnlijkheidsberekening.

Impact onderschat

Zo vonden klimaatonderzoekers van de Universiteit van Victoria in Canada statistisch relevante correlaties tussen gegevens van weerstations in het noordelijk halfrond en simulaties van de regenval die tussen 1951 en 1999 uit acht klimaatmodellen in Noord-Amerika, Europa en het noorden van Azië rollen. Volgens de onderzoekers lijken die regenvalprojecties en de metingen van de weerstations soms wel exacte kopieën. En dat bewijst, vinden ze, dat er een menselijke hand in overvloedige regenval te herkennen is. “Als het rapport ons iets leert”, staat er te lezen in Nature, “dan is het dat we de impact van de opwarming van het klimaat op het overstromingsrisico zwaar onderschatten.” Met andere woorden: de onvoorzichtige manier waarop wij met het klimaat omspringen, doet het vaker regenen in het noordelijk halfrond. En daardoor hebben we ook vaker overstromingen in te dijken.

Een andere studie waarover Nature bericht, schrijft de vernietigende overstromingen in Engeland en Wales integraal toe aan de opwarming van de aarde. Die overstroming, die plaatsgreep in de natste herfst die de Britten in 250 jaar gekend hadden, zette 10.000 huizen onder water.

Onderzoekers van Oxford University vergeleken duizenden projecties van de atmosfeer met simulaties over hoe die eruitgezien zou hebben als er geen door mensen veroorzaakte uitstoot was geweest. Vervolgens paste hij de resultaten van die vergelijking toe op de toestand in de Britse rivierbassins. En zijn conclusie was overduidelijk: in negen op de tien gevallen gaven de computermodellen aan dat het risico op overstromingen met 20 procent gestegen was door de onvoorzichtige manier waarop wij, mensen, omspringen met het klimaat. In twee op de drie gevallen bleek het risico op overstromingen zelfs te zijn verdubbeld. Volgens de wetenschappers was dat bijvoorbeeld bij de enorme overstromingen in het jaar 2000 in Engeland en Wales het geval.

De vaststellingen van de twee onderzoekers zouden ingrijpende gevolgen kunnen hebben. Zowel voor overheden die hun klimaatpolitiek moeten stroomlijnen of hun ruimtelijke ordening aan de nieuwe realiteit moeten aanpassen, als voor verzekeraars die polissen tegen stormschade en natuurrampen aan de man brengen. Als wetenschappelijke studies aangeven dat de opwarming van de aarde het risico op overstromingen met twintig procent heeft doen toenemen, kan de schade die uit die overstromingen voortvloeit in principe verhaald worden op de mensen en de bedrijven die tot die opwarming van de aarde bijgedragen hebben.

Schadevergoedingen

De rekening daarvan kan behoorlijk hoog oplopen. Na de overstromingen in het Verenigd Koninkrijk in 2000 betaalden verzekeraars voor 1,3 miljard pond aan vergoedingen uit. Het is niet uitgesloten dat ze een deel daarvan zouden kunnen recupereren van bedrijven die te veel CO2 in de lucht spuwen, of van overheden die te weinig maatregelen hebben genomen om de risico’s in te dijken.

De lidstaten van de EU worden geacht om nog dit jaar een risicoprofiel op te stellen van hun rivierbassins en hun kustgebieden. Tegen 2013 moeten de gebieden met hoog overstromingsrisico in kaart gebracht zijn, en twee jaar later moeten er plannen liggen om het risico van overstromingen te verminderen.