Heldin van Oekraïne doet Rusland steigeren
De Oekraïense overwinning op het Songfestival, waarbij de Belgische Laura Tesoro tiende eindigde, heeft een storm van verontwaardiging losgemaakt. Russische politici zijn frontaal in de aanval gegaan tegen de organisatie, want die had het politiek beladen liedje '1944' van Oekraïne moeten diskwalificeren.
De winst van Jamala's liedje is het resultaat van "een informatieoorlog tegen Rusland", foeterde de Russische parlementariër Jelena Drapeko. "Rusland wordt gedemoniseerd. Dat we allemaal slecht zijn, dat onze atleten aan de doping zitten, dat onze vliegtuigen het luchtruim van andere landen binnendringen."
Senator Konstantin Kosatsjev sprak van een "nederlaag voor de muziek. De overwinning ging duidelijk niet naar het beste liedje. Politieke opvattingen overstegen eerlijke competitie."
Al ver voor de finale waren Russische politici verbolgen over het liedje '1944' van Susana Jamaladinova. De politieke lading van het nummer zou in strijd zijn met de reglementen van het festival. Die verbieden politieke uitingen.
Jamala zong over de deportatie van 240.000 Tataren op de Krim. Josef Stalin zette de Tataren op de trein naar Centraal-Azië omdat hij hen verdacht van collaboratie met Hitler. Duizenden kwamen om. Jamala zou politiek bedrijven door aandacht te willen vragen voor de huidige situatie op de Krim. Sinds de Russische annexatie van het schiereiland klagen de Tataren weer over onderdrukking: Tataarse activisten zijn verbannen, gevangengenomen en soms spoorloos verdwenen.
Songfestival Kiev boycotten
Jamala maakt er geen geheim van politieke bedoelingen te hebben. "Natuurlijk gaat het ook over 2014", zei ze tegen de Britse krant The Guardian, verwijzend naar de annexatie van twee jaar geleden. In interviews zei ze te vrezen dat de geschiedenis zich herhaalt op de Krim.
De European Broadcasting Union trof geen politiek aan in het nummer: Jamala mocht meedoen. In tegenstelling tot bijvoorbeeld Georgië, dat in 2009 niet mocht deelnemen met 'We Don't Want to Put in': een te duidelijke woordspeling op de naam van de Russische president die vlak voor het festival in oorlog geraakt was met Georgië.
De winst van Jamala betekent dat het festival volgend jaar in Kiev plaatsvindt. Dat brengt een kostenpot van ongeveer 30 miljoen euro met zich mee. Een zware last voor Oekraïne, dat vorig jaar niet deelnam aan het Songfestival vanwege de penibele financiële situatie. Ook zal het conservatieve Oekraïne ervoor moeten zorgen dat lgbt's veilig het 'Europese homofeest' kunnen bezoeken.
In Rusland gaan stemmen op om het festival te boycotten of om propaganda in te sturen. Maria Zakharova, de woordvoerder van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken, stelde voor om een nummer over de Syrische president Assad af te vaardigen. Ze gaf een voorzetje voor de songtekst: "Assad bloody, Assad worst. Give me prize, that we can host."
Vicepremier Rogozin wil rockzanger Sergej Shnoerov naar Kiev sturen. Shnoerov staat in Rusland bekend om zijn obscene taalgebruik. "Denk niet dat hij zal winnen, maar hij zal voor iedereen passende woorden klaar hebben", aldus de vicepremier van Rusland.
Ook de staats-tv sprak schande van de uitslag in Stockholm. Volgens zender Rossija 24 konden "de organisatoren de uitslag naar hun wens aanpassen" dankzij het nieuwe puntensysteem.
In Oekraïne gaat het onder politici evenmin over de muziek zelf. Ex-premier Arseni Jatsenjoek zag Jamala's succes als een overwinning op Rusland. Op Facebook schreef hij: "Oekraïne zal blijven winnen. De Krim is van Oekraïne."
Gewone Oekraïeners en Russen waren zaterdag niet bezig met politieke oorlogsvoering. Russische kijkers gaven Jamala 10 van de 12 punten. Oekraïeners gaven het Russische liedje zelfs de volle 12 punten.