'Een serie maken is: kalm blijven en niet panikeren'
Na The Bridge, Borgen en The Killing verovert opnieuw een Scandinavische dramaserie ons scherm. Jeppe Gjervig Gram, succesvol Deens serieschrijver en het creatief brein achter deze nieuwe serie Follow the Money, doet het geheim van de Scandinavische misdaadreeksen uit de doeken.
"Jammer dat je geen Deens spreekt", zegt Jeppe Gjervig Gram, terwijl hij naar grote bladen bomvol zinnen wijst. "Anders had je al geweten hoe de laatste aflevering van mijn volgende seizoen zou eindigen." Het kantoor van de hoofdscenarist in het enorme gebouw van de Deense openbare omroep lijkt wel behangen met scenario's.
Gjervig Gram zat in het schrijversteam van de bejubelde politieke serie Borgen. Hij is tegenwoordig het brein en de hoofdscenarist van de nieuwe Deense serie Follow the Money, verkocht aan grote zenders als BBC en bij ons te zien op Canvas. Een serie over de financiële wereld: klinkt saai, maar dat is niet zo. Zoals in de betere Scandinavische thriller wordt ook hier het verhaal afgekruid met een pittige misdaadsaus.
"Het wordt tijd dat meer mensen leren hoe dat financiële spel in elkaar zit. Het zijn alleen de mensen die er geld mee verdienen, die weten hoe het wereldje werkt", zucht Gjervig Gram. "Maar de tv-serie was nooit bedoeld als belerend vingertje. Het draait nog altijd om entertainment. Ik zit in de showbusiness."
Is de serie er gekomen uit woede over de financiële wereld?
Jeppe Gjervig Gram: "Na de financiële crisis merkte ik hoe fragiel het hele systeem is. Als een grote bank crasht in New York heeft dat tot hier gevolgen. Opeens besef je hoe de hele wereld gelinkt is aan dat geldsysteem. Het is als een natuurkracht, maar gemaakt door de mens. We kunnen er niet aan ontsnappen, zelfs als we dat willen. Ik werd geprovoceerd door hoe weinig ik eigenlijk wist. We zouden moeten luisteren wanneer er belangrijk financieel nieuws op tv komt, maar we zappen weg."
Hoe vertaalt u zo'n saai thema dan naar iets spannends?
"Het is een complex onderwerp. Maar bij DR (de belangrijkste zender van de Deense openbare omroep, SF) volgen we het doublestoryprincipe. Je schrijft een goed crimeverhaal, wat op zich al moeilijk genoeg is. Daarbovenop komt een metaverhaal dat iets over de samenleving van vandaag zegt en een gevoel omhelst dat bij alle Denen leeft. Als dat niet het geval is, krijg je geen groen licht. We doen dat niet alleen omdat we een openbare omroep zijn, ik geloof ook oprecht dat het onze series beter maakt en je een groot publiek bereikt."
Het helpt vast als dat kan op een plek waar je veel tijd en grote budgetten krijgt.
"Dat is waar. We krijgen ook veel creatieve vrijheid. Mijn bazin heeft als dogma dat een serie één duidelijke visie moet hebben. De bepalende stem komt van de hoofdschrijver. Ik krijg alleen maar aantekeningen van haar en andere creatieve partners. Uiteindelijk ben ik diegene die beslis of ik daarnaar luister of niet. Dat komt door het respect dat DR heeft voor de schrijver en dat is een groot geheim in het succes."
Hebben ze dat bij andere omroepen te weinig? Je ziet dat veel series sterk beginnen, maar dat ze dat niveau niet kunnen aanhouden.
"Ik begrijp dat wel. Televisie is duur, zeker als je hoogwaardige series als de onze wilt maken.
Het is een risicovolle onderneming. Wij maken weinig series en leggen al onze eieren in één mand. Je moet kalm blijven en niet panikeren. Maar zeker bij commerciële omroepen is dat niet evident. Zij willen de formule die altijd werkt, of een zesde seizoen van The Killing omdat het zich al heeft bewezen. Maar zo maak je uiteindelijk middelmatige of zelfs slechte televisie."
Hoe belangrijk zijn kijkcijfers voor de Deense openbare omroep?
"We moeten heel hoge kijkcijfers halen. Mijn baas heeft liever niet dat ik dat zeg, omdat we nu eenmaal geen commerciële omroep zijn, maar je moet op zijn minst een miljoen kijkers halen. Als je geen miljoen haalt, moet je op zijn minst verdedigen wat je eigenlijk aan het doen bent."
Hoelang blijft dit internationale succes duren? Is het nog verrassend als de BBC uw serie koopt?
"Dat is gek en het blijft moeilijk te geloven. Het zal ook niet altijd zo blijven. We drijven mee met een golf, maar golven komen en gaan. We weten niet hoelang we op die golf zullen kunnen meezwemmen."
Dit interview vond plaats in Kopenhagen. De reiskosten werden betaald door Lumière, de verdeler van de serie.