Europa broedt op minimumtaks voor multinationals

Multinationals die in Europa actief zijn, betalen een minimumbelastingtarief. Ze maken gebruik van een wettelijke regeling waarbij ze hun winst verschuiven en die boeken in het land met het laagste belastingtarief, met behulp van rente- en royaltybetalingen. Dat zijn vergoedingen voor het gebruik van bijvoorbeeld een merknaam of patenten.

Er ligt bij Europese ambtenaren een oefening op tafel waarbij alle lidstaten minstens 10 procent belasting moeten heffen op dergelijke inkomsten. Als een land waar het geld van een bedrijf samenkomt geen belasting of minder dan 10 procent belasting heft, dan kunnen andere EU-landen de heffing alsnog doen. Dat achterhaalde de Nederlandse krant Trouw, en werd bevestigd door de Nederlandse staatssecretaris van Financiën Eric Wiebes. Volgens Wiebes heeft het voorstel wel geen draagvlak. Nederland is evenmin voorstander van de plannen.

Prijsvork

Het voorstel grijpt in in de fiscale soevereiniteit van de Europese lidstaten. Daardoor alleen al is het een heel erg gevoelig thema. Waarnemers geven het voorstel dan ook geen schijn van een kans, toch niet op de korte termijn. Bij het kabinet van minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA) klinkt het dat "er al geruime tijd besprekingen lopen binnen Ecofin (Europese ministers van Financiën, red.) over een verdere fiscale harmonisering. Met betrekking tot dat minimumtarief van 10 procent zijn wij niet echt betrokken. We kunnen ons voorstellen dat daar geen draagvlak voor is. In Ecofin gingen de besprekingen steeds over een eventuele tariefvork, zonder dat daar percentages aan gekoppeld werden."

Veel Europese landen strijden met elkaar om grote internationale bedrijven naar zich toe te trekken. Ze gebruiken daarvoor lage belastingtarieven of uitzonderingen. Een minimumtarief zou een heuse primeur zijn voor Europa.

Professor fiscaal recht Michel Maus zegt dat het een kwestie van tijd is voor het tot zo'n ingrijpende stap komt. "De voorbije decennia zijn de lidstaten elkaars fiscale concurrenten geweest. Via rulings en allerhande gunstmaatregelen staken ze elkaar de loef af. Dat botst almaar meer op juridische bezwaren. Nu is men in concurrentie getreden met het belastingtarief zelf. Verschillende landen, ook België, kondigen aan dat ze hun vennootschapsbelasting zullen verlagen. Je kunt je daarbij de vraag stellen hoe ver je die limbodans laat gaan. Het is een race to the bottom."

Maus ziet in het idee dan ook een parallel met het algemene btw-tarief, dat binnen Europa niet onder 15 procent mag gaan. Als dat te bereiken is, dan moet dat gelden voor de belastingen binnen Europa ook, denkt Maus.

Dat Europa zijn beleid omtrent multinationals anders inkleedt dan vroeger, is duidelijk - getuige het robbertje vechten dat Europees commissaris Vestager de voorbije maanden voerde met tal van lidstaten en hun fiscale gunstmaatregelen jegens grote internationale bedrijven.

Nu gaat het nog over een vrij technisch gegeven als rente en royalty's. Een eerste stap. De ultieme stap kan een echte Europese vennootschapsbelasting zijn, waarbij niet alleen de basis waarover je heft in heel Europa gelijk wordt geschakeld, maar waarbij een land ook wordt gedwongen ten minste een bepaald minimumtarief te hanteren. "Om 28 lidstaten zover te krijgen, is er nog werk aan de winkel", beseft ook Maus. "Anderzijds, de geest is uit de fles. En de brexit kan daarbij het ultieme duwtje in de rug betekenen. Het Verenigd Koninkrijk aast op een eigen fiscaal gunstregime. Als Europa daar paal en perk aan wil stellen, dan moet het eerst een eigen fiscale ondergrens bepalen. Je kunt geen eisen stellen aan handelspartners als je zelf geen greep hebt op de eigen Europese fiscaliteit."

Los nog van de interne Europese keuken is er het internationale luik. Zolang de VS, Rusland, China en Azië niet meedoen, kan een eengemaakt Europees belastingklimaat Europa geld kosten.