Ramptoestel brak wellicht in de lucht

Terwijl in Rusland gisteren een dag van nationale rouw was afgekondigd om de 224 slachtoffers van de vliegtuigramp in Egypte te betreuren, werd elders volop gespeculeerd over de oorzaak van de crash van zaterdag. De vrees dat het om een raketaanslag of bomexplosie gaat, lijkt vooralsnog ongegrond.

Russische luchtvaartdeskundigen zeiden gisteren na een bezoek aan de rampplek dat het vliegtuig waarschijnlijk al in de lucht uit elkaar is gereten. De verspreiding van de wrakstukken over een gebied van liefst 20 kilometer zouden hierop duiden. "Er is iets heel vreemds gebeurd met dit toestel, maar niets wijst erop dat het om een raketaanval of een bom gaat", reageert de Nederlandse luchtvaartdeskundige Benno Baksteen.

Zwarte dozen

Beelden die te zien zijn op de vliegverkeerssite Flightradar24 wijzen erop dat het vliegtuig vol terugkerende vakantiegangers na de start in elk geval te snel is gestegen. "Hierdoor verliest het toestel voorwaartse snelheid en kan het zomaar naar beneden zakken", legt Baksteen uit. De snelle daling zou volgens de Russische luchtvaartexpert Alexander Fridlyand veroorzaakt kunnen zijn door een bomexplosie in de bagageruimte van het vliegtuig. Maar, zo zei hij tegen persbureau AP, het kan ook dat een technische storing brand heeft veroorzaakt, waardoor beide vliegtuigmotoren ineens uitvielen.

Zaterdagmorgen stortte de Airbus A321 van de Russische chartermaatschappij Kogalimavia neer in de Sinaï-woestijn. Het toestel, dat op weg was naar Sint-Petersburg, zou direct al na het opstijgen vanaf het vliegveld bij de Egyptische badplaats Sharm el-Sheikh technische problemen hebben gekregen en van de radar zijn verdwenen. Geen van de 224 voornamelijk Russische passagiers heeft de ramp overleefd.

Gisteravond tastte iedereen nog in het duister over de oorzaak van de ramp. Onderzoek naar de zwarte dozen, die beide op de rampplek zijn gevonden, zal uitsluitsel moeten geven over wat zich in de cockpit heeft afgespeeld. Uit de wrakstukken op de grond zal kunnen worden afgelezen of het toestel al in de lucht uit elkaar is gespat of dat dit bij de crash op de grond is gebeurd.

Wilayat Sinai, een fundamentalistische organisatie die zegt gelieerd te zijn aan Islamitische Staat (IS), beweerde kort na de ramp dat zij het vliegtuig zou hebben neergehaald, maar de Russische en Egyptische autoriteiten ontkennen dat in alle toonaarden.

Ook defensiespecialisten beklemtonen dat het onwaarschijnlijk is dat IS het vliegtuig uit de lucht heeft geschoten. Jihadisten hebben in het gebied vooral schouderraketten met een bereik van hoogstens 3.000 meter. Die zogeheten manpads, draagbare wapens van Russische makelij met luchtdoelraketten die vanaf de schouder worden afgevuurd, zouden nooit het Russische toestel hebben kunnen raken, dat op 9.400 meter hoogte vloog.

21.000 vluchten

Het onrustige noordelijke deel van de Sinaï wordt bovendien streng gecontroleerd door zowel Egypte als Israël. Er vinden voortdurend patrouilles plaats met vliegtuigen die beschikken over geavanceerde radarsystemen. Als fundamentalisten over sterkere wapens zouden beschikken dan schouderraketten, zouden die wel worden opgemerkt.

Het onderzoek naar de oorzaak van de vliegtuigramp kan maanden duren, zo waarschuwde de Egyptische president Abdel Fattah al-Sisi tijdens een televisietoespraak. "Dit is een ingewikkelde zaak en er is breed onderzoek met gebruik van geavanceerde techniek nodig."

In Rusland hebben luchtvaartautoriteiten volgens persbureaus alle vluchten met het type Airbus A321 van Kogalimavia stilgelegd. Het neergestorte toestel uit 1997 had 21.000 vluchten gemaakt. Volgens experts hoeft de ouderdom van het toestel geen probleem te zijn, zolang het vliegtuig goed is onderhouden. Of dit het geval was moet nader onderzoek uitwijzen.

Diverse media meldden zondag dat de copiloot vlak voor vertrek zou hebben geklaagd over de gebrekkige technische toestand van het toestel. Dit zou zijn vrouw tegen de Russische staatszender NTV hebben gezegd. Volgens de Russische persbureaus was er in elk geval genoeg brandstof aan boord. Ook de crew zou onlangs nog medisch zijn gekeurd en in goede conditie hebben verkeerd. De Egyptische minister van Transport, Mohamed Hossam Kemal, weersprak gisteren dat de piloot melding had gemaakt van technische problemen en een noodlanding had willen maken.

Gisteren zijn honderd Russische reddingswerkers en onderzoekers gearriveerd op de plek van de ramp om de Egyptische en Franse reddingswerkers te assisteren bij het zoeken naar slachtoffers en het analyseren van de brokstukken van het toestel. De Russen zouden DNA hebben meegebracht van familieleden, om de slachtoffers te kunnen identificeren. De wrakstukken liggen verspreid over 20 vierkante kilometer bij het stadje Bir Hasana. Tot gisteravond waren 163 lichamen geborgen.