Japan wil China inhalen in wedloop om Afrika
Japan wil de komende vijf jaar 3.200 miljard yen, ruim 24 miljard euro, in de ontwikkeling van Afrika investeren. Dat heeft de Japanse premier Shinzo Abe gezegd. De aankondiging wordt gezien als een poging van Japan om de achterstand op China in Afrika goed te maken.
In zijn jacht op grondstoffen is China in de afgelopen jaren Japan ver voorbij gestoken op het vlak van investeringen in en handel met Afrika. Peking hecht grote waarde aan de betrekkingen, getuige het feit dat de nieuwe president Xi Jinping eerder dit jaar Afrika als een van zijn eerste reisdoelen had. De Japanse premier Abe, die net als Xi ook dit jaar pas aantrad, liet zijn Afrikaanse gasten weten ook snel langs te zullen komen. Behalve voor de grondstoffen wordt Afrika door de Aziatische grootmachten ook interessant gevonden vanwege de hoge economische groei van gemiddeld 6 procent.
Geen voorwaarden
De achterstand van Japan op China verleidde de Ethiopische premier Hailemariam Desalegn tot het wrijven van enig zout in die wond bij zijn gastheer. "Het is ironisch dat Japanse investeringen in het Afrikaanse continent ver achter zijn gebleven bij het niveau dat het land zou kunnen hebben bereikt in vergelijking met enkele relatieve nieuwkomers." Behalve op China duidde hij daarmee ook op Brazilië, dat ook in toenemende mate interesse toont.
Abe wil nu met een mix van publieke hulpgelden en private investeringen de opgelopen achterstand goed maken. De benadering doet daarbij Chinees aan, want ook Japan zet in op grote infrastructurele werken. Door Afrikaanse landen via wegen, bruggen en spoorverbindingen beter te ontsluiten zou Afrika nog eens 2 procent extra groei kunnen behalen, zo hebben Japanse beleidsmakers berekend.
Het Japanse geld wordt ingezet "om de infrastructuur te bouwen die Afrika zelf denkt nodigt te hebben", aldus Abe. Die soepele opstelling is gekopieerd van China. Anders dan Europa stellen de Chinezen bij hulp geen voorwaarden als goed bestuur en respect voor mensenrechten. Eén bescheiden voorwaarde had Abe wel - hij hoopt op Afrikaanse steun voor de Japanse kandidatuur voor de Zomerspelen van 2020.
Voor Afrikaanse leiders is de mondiale belangstelling voor het eigen continent uiteraard welkom, maar er is wel verzet tegen de perceptie van Afrika als leverancier van grondstoffen. "Dat moet veranderen", stelde premier Desalegn van Ethiopië. Investeringen moeten volgens hem gaan bijdragen aan een economie die meer doet dan grondstoffen exporteren.