Trend: journalisten kiezen voor fictie

Vlaanderen

Een geheim mogen we u nu al wel verklappen. Hét buzzboek van deze literaire entree is geschreven door een debutant: De dag dat we Andy zijn arm afzaagden van Marnix Peeters (46). Drie jaar lang werkte hij boven op een berg in de Oostkantons aan dit sprookje voor volwassenen. Uitgever Robbert Ammerlaan nam zijn ontdekking mee van De Bezige Bij naar De Bezige Bij Antwerpen. Marnix Peeters is vast medewerker van De Morgen en werkte eerder als muziekredacteur voor Humo en als topinterviewer voor Het Laatste Nieuws.

Het is waarschijnlijk van Erwin Mortier geleden dat een Vlaamse debutant met zo veel gedruis in de markt werd gezet (zie Zeno). De kans dat de lancering van dit boek succes zal hebben, is niet denkbeeldig. Het valt op dat de grote Vlaamse en Nederlandse kanonnen dit najaar zwijgen en dat biedt veel ruimte aan nieuwkomers of aan jong talent dat eerder al debuteerde maar nu hoopt op een doorbraak.

Journalisten die schrijver worden lijkt wel dé trend van dit najaar. Knack-journalist Chris Stoop publiceert begin september opnieuw een fictieroman (bij De Bezige Bij). Moedermoord is gebaseerd op ware feiten: een familiedrama. De Stoop herwerkte de stof tot fictie.

Journaliste en columniste Ann De Craemer schreef met De seingever een roman over het rijke Vlaamse wielerleven, die haar debuut moet bevestigen.

Grande-uitgever Koen Van Wichelen (45) debuteert met de verhalenbundel Pleidooi voor een warmere samenleving en andere beslommeringen bij Atlas/Contact.

Dat het genre van het korte verhaal in Vlaanderen steeds meer aan belang wint, moet ook blijken uit de publicatie, in oktober, van een nieuwe verhalenbundel van Annelies Verbeke (Veronderstellingen, bij De Geus). Verbeke ontpopt zich steeds meer als de voorvechtster van het korte verhaal in Vlaanderen.

Begin september publiceert De Bezige Bij Antwerpen de debuutroman van Maarten Inghels (24). De handel in emotionele goederen gaat over een handelaar die de bezittingen van de doden opruimt. Inghels publiceerde eerder alleen poëzie, en het is dus reikhalzend uitkijken naar wat hij kan als prozaïst.

Diezelfde uitgever heeft nog meer Vlaams geweld in de aanbieding: angry-maar-niet-meer-zo-young-man en De Morgen-columnist Jeroen Olyslaegers (44) wijdt zich steeds vaker aan proza. Zijn boek Wij uit 2009 werd zeer lovend ontvangen en Winst houdt, zoals we van hem gewoon zijn, de vinger aan de pols van de samenleving. Het boek handelt over een kunsthandelaar na de crash van de euro.

Geen Tom Lanoye in deze najaarsaanbieding. Geen Erwin Mortier. Geen Stefan Brijs of Dimitri Verhulst. Geen Yves Petry. Peter Terrin, Christophe Vekeman en Koen Peeters losten hun salvo's al voor de zomer. Maar een literair seizoen zou geen literair seizoen zijn zonder nieuwe Brusselmans (Guggenheim in de mode, bij Prometheus). De Hoofdman van de Vlaamse letteren wordt trouwens bejubeld in het feestboek Alles oké? Nee. 30 jaar schrijverschap, met bijdragen van Lanoye, Ronald Giphard en Herman Koch.

Nederland

Bij onze noorderburen nemen topauteurs als A.F.Th. van der Heijden, Herman Koch en Arnon Grunberg even vakantie, maar desondanks is het fictieaanbod ook daar erg aantrekkelijk. Marente de Moor (AKO 2011) neemt in oktober in De overtreder (Querido) de lezer mee naar Rusland voor het verhaal van een korporaal die na de val van de muur een gevluchte ondergeschikte gaat zoeken.

Thomas Roosenboom publiceerde al sinds 2003 geen roman meer, maar komt in november met De rode loper. De ex-winnaar van de AKO en de Libris Literatuurprijs voert een ex-roadie ten tonele die in de jaren zeventig een bioscoop begint in een gekraakte garage.

Het boek waar de Nederlandse boekenwereld het meest naar uitkijkt, is ongetwijfeld Pier en oceaan van Oek de Jong. Het boek, van achthonderd pagina's, wordt door Atlas Contact aangekondigd als een "magnum opus". Het vertelt het verhaal van Abel Roorda, zijn ouders en grootouders tussen de hongerwinter van 1944 en de komst van de welvaart in de jaren zestig.

David Pefko, die dit jaar de Libris Literatuurprijs won, publiceert Daar komen de vliegen bij Prometheus.

Verder is het uitkijken naar de romans van Tommy Wieringa (Dit zijn de namen, Bezige Bij) en Bart Chabot (Triggerhappy, zijn romandebuut) en naar Logboek 1991-1992 van Harry Mulisch. Deze uittreksels uit zijn dagboek behandelen de periode dat De ontdekking van de hemel verscheen, het boek dat hem wereldfaam bezorgde.

Gerard Reve, die andere Grote Dode, wordt onder de aandacht gehouden door de publicatie (bij Balans) van Ons leven met Reve, een document humain van Willem Bruno van Albeda en Hendrik Lambertus van Manen. Zij zijn beter bekend als Teigertje en Woelrat allebei voormalige partners van Reve.

Anderstalige fictie

Hét boek van het najaar, zo schreeuwt uitgeverij De Geus in een aparte folder, wordt In tijden van oorlog van Alexis Jenni. Dit boek won de Prix Goncourt en vertelt het verhaal van Victor Salagnon, de man die drie oorlogen meemaakte: de Tweede Wereldoorlog, de oorlog in Indochina en de burgeroorlog in Algerije.

Een andere bestseller bij De Geus is Broers van de Chinese auteur Yu Hua Het boek is een schelmenroman over een vrouwverslaafde parvenu die als miljonair eindigt en een arbeider die door vast te houden aan zijn principes zijn mooie vrouw niet kan onderhouden.

Nog een internationale topauteur is Lawrence Norfolk (bekend van Het woordenboek van Lamprière). De Bezige Bij geeft zijn nieuwe historische roman Het feestmaal van John Saturnall uit. Het boek is bevolkt met heksen, koningen en woeste dorpelingen tijdens de Engelse burgeroorlog in 1625.

Bij Prometheus wordt de nieuwe roman van Tom Wolfe (Het vreugdevuur der ijdelheden) aangeboden. Terug naar het bloed schetst in 600 bladzijden een panoramisch beeld van het moderne Amerika. Protagonisten zijn een politieman, een Cubaanse burgemeester, een journalist en een seksverslavingspsychiater.

Diezelfde uitgeverij haalt ook Zadie Smith (Witte tanden) van stal. Haar roman NW, genoemd naar een postcode van een sociale woonwijk in Londen, beschrijft het levensgevoel van stadsbewoners overal ter wereld.

Non-fictie

Er verschijnen ook non-fictieboeken per strekkende meter. Eind september lanceert De Bezige Bij Voor Europa van Guy Verhofstadt en Daniel Cohn-Bendit. In dit boek, dat in heel Europa in verschillende talen wordt uitgebracht, belijden de liberale en de groene politicus hun geloof in een Verenigd Europa.

In Vlaanderen zal het boek Vrijheid - Liberalisme in tijden van cholera van Karel De Gucht ongetwijfeld stof doen opwaaien. Het verschijnt een paar dagen na de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober. Dat doet vermoeden dat De Gucht zich vrij kritisch zal uitlaten over de toestand van de (Vlaamse) liberalen en dat hij het campagneplezier van Alexander De Croo niet wil verpesten. Als de Open Vld een slechte uitslag haalt in oktober, kan dit boek wel eens de katalysator worden van een paleisrevolutie in de Melsensstraat.

N-VA-parlementsleden The Francken en Sarah Meyers willen het asieldebat "opentrekken" in hun boek België, land zonder grens (Davidsfonds). Diezelfde uitgever publiceert ook De taalgrens van Brigitte Raskin en hoopt hiermee het communautaire debat te voeden.

Nog voer voor de verkiezingspagina's en -programma's van de komende weken: Meneer de burgemeester van Peter Vandekerckhove (Manteau). Hij ging praten met een reeks archetypische (ex-)burgemeesters. Als dit boek even goed is als Meneer doktoor, is het nu al een klassieker. Dat er ooit een tv-serie van komt, staat in de sterren geschreven.

Uitgevers en tv-zenders werken trouwens steeds nauwer samen of spelen in op elkaar. Zo wordt de reeks over übergangster Patrick Haemers die op VIER zal lopen, aangegrepen door Manteau en Lannoo om respectievelijk een boek over Patrick Haemers (door Jeroen Wils) en Denise Tyack (door Peter Boeckx) op de markt te gooien.

Bij Manteau wordt veel verwacht van Voor Vlaanderen, Volk en Führer het doctoraatsonderzoek van Aline Sax (UGent). Volgens Bruno De Wever is dit onderzoek "uitgemond in een boek dat zonder enige twijfel tot de standaardliteratuur over de collaboratie in Vlaanderen zal gaan behoren". Sax prikt de mythe door van de Vlaamse idealist of de katholieke oostfrontstrijder die geen ideologische verwantschap had met het nazisme.

Nog politiek, maar dan wel pas in januari (ook bij De Bezige Bij) is Frisse democratie - Een dringende oproep tot vernieuwing van David Van Reybrouck. De auteur van Congo zette zijn schouders onder de burgertop G1000. Wat Van Reybrouck leerde voor, tijdens en na de top, moet zijn neerslag vinden in dit boek, dat te laat komt om verkiezingsdebatten te voeden.

Internationaal is het uitkijken naar Interventies - Een leven in oorlog en vrede van Kofi Anan, voormalig secretaris-generaal van de Verenigde Naties (Atlas Contact).

Mark Bowden, de auteur van het verfilmde boek Black Hawk Down, publiceert met De afrekening het definitieve onderzoek naar de jacht op en de moord op Osama bin Laden.

Anne Sinclair heeft het in Rue La Boétie niet over de strapatsen van haar ex DSK, maar wel over haar grootouders (De Bezige Bij Antwerpen).

In het lichtere genre zijn er de brieven van John Lennon door Beatlesbiograaf Hunter Davies (uitgeverij Spectrum), de biografie van Mick Jagger van Philip Norman (Thomas Rap), het levensverhaal van Leonard Cohen (I'm Your Man) van Sylvie Simmons (Nijgh & Van Ditmar), de biografie van Dani Klein (De Bezige Bij Antwerpen) en... Seks voor Dummies van Dr. Ruth Xestheimer, beter bekend onder haar voornaam (Pearson).

Thrillerfanaten kunnen uitkijken naar een nieuwe van R.J. Ellory (Bekraste zielen) over een tweeling die wordt ontvoerd door een psychopaat. En van Stephen King verschijnt (tegelijk met het Engelse origineel) Dr. Sleep, het vervolg op De Shining

En de stripliefhebbers kijken uit naar Het definitieve Cowboy Henkboek van Kamagurka en Herr Seele, naar Ook dikke Billie Walter van Willy Linthout (Bronzen Adhemar, 2009) en naar de biografie van Marten Toonder door Wim Hazeu.

Nooteboom over Claus

Een opvallende titel voor de poëzieliefhebbers: Licht overal bevat nieuwe gedichten van Cees Nooteboom. Onder meer een vers over de laatste maanden van wijlen Hugo Claus: "Hij weet, / verdwijnen zullen de vormen van woorden / in zijn kelk alleen nog maar droesem, / de lijnen niet meer verbonden".