Direct naar artikelinhoud
StandpuntCathy Galle

Middeleeuwse toestanden. Maar de Zweedse gordel wordt nog steeds gebruikt in Vlaamse woon-zorgcentra om bewoners te ‘beveiligen’

Middeleeuwse toestanden. Maar de Zweedse gordel wordt nog steeds gebruikt in Vlaamse woon-zorgcentra om bewoners te ‘beveiligen’
Beeld AFP

Cathy Galle is journalist bij De Morgen. 

Beschaving lees je af aan de manier waarop een samenleving met zijn zwaksten omgaat. Als we die uitspraak in het achterhoofd houden, dan zijn de meest recente cijfers van het Agentschap Zorg en Gezondheid over fixatie in de woon-zorgcentra toch even slikken.

Een op de vijf bewoners van een woon-zorgcentrum wordt overdag gefixeerd, leren de cijfers ons. ’s Nachts is dat zelfs 42,50 procent. Waarbij we volgens experten dan nog een kanttekening moeten maken. Het gaat hier om Vlaamse gemiddelden. Er zijn dus ook rusthuizen waar 50 tot 60 procent van de bewoners gebonden of van de vrijheid beroofd wordt.

Lees ook

Lees ook
Beeld BAS BOGAERTS

Nog steeds vier op de tien rusthuisbewoners vastgebonden

en In dit woon-zorgcentrum worden bejaarden niet gefixeerd: ‘Beter vallen dan altijd vastgebonden’

Fixatie is volledig wat u zich bij het woord voorstelt: alle middelen gebruiken om ervoor te zorgen dat een mens zich niet meer vrij kan bewegen. Dat kan gaan van de rem van de rolstoel permanent vastzetten, het opsluiten in de kamer, het platspuiten met medicatie tot het effectief vastbinden in bed of zetel. Het hele gamma dus.

‘Beveiligen’

Daarbij valt vooral het gebruik van de Zweedse gordel op. Het bindt een persoon namelijk aan heupen en buik vast aan het bed. Om het veilig te houden, wordt best ook een arm of been vastgebonden. Gebeurt dat niet, dan is de kans groot dat de band gaat bewegen als de patiënt onrustig is. Zo kan de gordel gemakkelijk naar boven schuiven, richting borst. Wie dan ineens zijn benen uit bed gooit, kan zichzelf ophangen. 

Middeleeuwse toestanden. Maar de Zweedse gordel wordt nog steeds gebruikt in Vlaamse woon-zorgcentra om bewoners te ‘beveiligen’, zo heet dat dan. Vooral om ervoor te zorgen ze niet zouden vallen. 

Tekort

Het kan nochtans zonder fixatie. Een aantal woon-zorgcentra heeft nu al een fixatie-arm of zelfs -loos beleid. De hamvraag is: waarom volgen de anderen niet? Soms ligt het aan intern beleid van een centrum. Er zijn nog altijd leidinggevenden die er geen graten in zien om een tachtigjarige voortdurend aan bed en zetel te kluisteren. 

Maar heel vaak ook ligt het aan een tekort aan personeel. Want om een fixatiearm beleid te voeren, moet je op zoek gaan naar andere manieren om met je bewoners om te gaan. En moet je ze vaak ook heel intensief in de gaten houden. Dat kost tijd, middelen en mensen.

De fixatiecijfers zijn dus voor een stuk een symptoom van de gezondheid van onze ouderenzorg. Niet erg bemoedigend. En de toekomst ziet er ook al niet rooskleurig uit. Het tekort aan verzorgenden dreigt de komende jaren alleen maar groter te worden. Neem daar de vergrijzing bij en de prognose dat het aantal personen met dementie tegen 2050 nog zal verdubbelen, en je weet dat de volgende regeringen beter andere katjes zouden geselen dan zich de vraag te stellen of we nu wel of niet een zevende staatshervorming nodig hebben. Om maar iets te noemen.