Intercity's vervangen tijdelijk Fyra

Het ultimatum is een clausule in het contract met constructeur AnsaldoBreda. Pas na een periode van drie maanden kan de NMBS zich terugtrekken uit het contract en haar geld terugeisen. "AnsaldoBreda heeft recht op drie maanden om de treinstellen fundamenteel in orde te brengen. Wij zullen binnen drie maanden dus een strenge evaluatie maken. Als die negatief uitdraait, dan schorten we het contract meteen op", aldus CEO Marc Descheemaecker.

Michel Jadot, directeur internationale reizigersverkeer, trok gisteren het boetekleed aan. "Wij zijn hier niet fier op. Ik bied alle reizigers mijn excuses aan. Wij zijn verantwoordelijk om voor hen te zorgen." Jadot voegde eraan toe dat er vanaf dit weekend weer intercity's tussen België en Nederland rijden. Zij vertrekken om de twee uur, zeven dagen op zeven. Onderweg zal de intercity niet stoppen. Jadot: "Die oplossing drong zich op toen de Fyra van de sporen werd gehaald."

De hst maakt dus plaats voor een gewone trein, zoals de oude Beneluxtrein. "Toch is dit nog geen overwinning voor de pendelaar", reageert Kees Smilde van reizigersvereniging TreinTramBus. "Wij vinden de inspanningen van de NMBS zeer mager. De intercity's zullen enkel tussen Antwerpen en Roosendaal rijden. Wie vanuit Brussel naar Amsterdam reist, moet dus nog altijd twee keer overstappen."

TreinTramBus schat de reistijd tussen Amsterdam en Brussel op 3,5 uur. "Dat is 35 minuten langer dan met de oude Beneluxtrein. En dan maar hopen dat je geen overstap mist", zegt Smilde. Volgens hem is de nieuwe intercity niet meer dan gemorrel in de marge. Hij pleit voor de terugkeer van de Beneluxtrein. "Die staat simpelweg geparkeerd bij Amsterdam. Ze kunnen vrijwel meteen worden ingezet."

Volgens professor Pieter Vansteenwegen (KULeuven), die een doctoraat maakte over de dienstregeling bij de spoorwegen, worden de problemen van de Fyra niet aangepakt. "Waarom is die Fyra er überhaupt gekomen? Wie heeft daar belang bij? Niet de reiziger, want die heeft al een hogesnelheidsverbinding met de Thalys." Ook hij beschouwt de terugkeer van de Beneluxtrein als beste optie. "Die was zeker niet ideaal, maar deed tenminste wat hij moest doen."

Of dat plan ook haalbaar is, valt te betwijfelen. "De herinvoering van de Beneluxtrein is technisch onmogelijk, want zijn rijpaden zijn al opnieuw verdeeld in Nederland. Bovendien is het onze oprechte hoop dat AnsaldoBreda de Fyra nog kan maken. Niet alleen voor ons, maar ook voor de Nederlanders. Zij kregen van de Italianen al negen Fyra's. We hebben er dus alle belang bij dat de Fyra binnenkort weer gewoon kan rondrijden."

De NMBS stelt hoe dan ook AnsaldoBreda in gebreke voor de geleden schade. "De levering van de Fyra's is al meer dan vijf jaar vertraagd. De NMBS en haar reizigers hebben zware schade geleden", zegt Descheemaecker. Hoeveel die schadevergoeding zal zijn, wil de spoorbaas niet kwijt. "Onze experten gaan de komende weken berekenen welke schadevergoeding wij zullen eisen van de Italianen." De kersverse minister van Overheidsbedrijven Jean-Pascal Labille op zijn beurt liet weten dat hij bij de NMBS een studie gevraagd heeft naar de juridische en financiële gevolgen als de Fyra wordt opgegeven.

Inmiddels wordt ook de investering van 63 miljoen euro door de NMBS bevroren. Als het Belgische spoor beslist om uit het contract met AnsaldoBreda te stappen, zal ze de betaalde voorschotten terugeisen. "Met een vraag aan de bank kunnen we alle betalingen, zowat 60 procent van de totale investering, volledig recupereren", maakt Descheemaecker zich sterk. En later ook: "Dat getuigt van het voorzichtige financiële beheer van de NMBS."

Overigens gelooft de NMBS nog altijd in het imago van de Fyra. "Natuurlijk is het merk zwaar beschadigd, maar dat is marketing mumbo jumbo. Wat ik zeker weet, is dat de Eurostar bij zijn lancering ook een fiasco was. Vandaag heeft de Eurostar een marketingaandeel van 80 procent. De hoop voor de Fyra is dus zeker nog niet verloren."