Baas in eigen raam op de Wallen

Start Foundation, die zich inzet om kwetsbare groepen met een achterstand tot de arbeidsmarkt aan het werk te helpen, gaat met behulp van de gemeente kamers in vier panden op de Amsterdamse Wallen uitbaten. Een nieuwe onderneming van sekswerkers gaat de ramen huren. Het experiment met een sociale verhuurder is een lang gekoesterde wens van de gemeente, die zo machtige tussenpersonen op de Wallen buitenspel wil zetten en de werkomstandigheden voor prostituees denkt te verbeteren.

Het gaat om veertien ramen in vier voormalige bordelen. Start Foundation maakt de aankoop vandaag bekend, tijdens een persconferentie waar ook burgemeester Eberhard van der Laan aanwezig is. Nadat het fonds de panden van de gemeente heeft gekocht, worden de kamers verhuurd aan My Red Light. Deze nieuwe stichting omschrijft zichzelf als "het eerste seksbedrijf in Nederland en Europa waar sekswerkers zelf de dienst uitmaken".

Het gemeentebestuur probeert sinds 2007 de uitbuiting van prostituees, mensenhandel en het samenklonteren van criminele organisaties op de Wallen intensief tegen te gaan. De afgelopen tien jaar zijn veel bordeelhouders uitgekocht en is het aantal ramen met meer dan een kwart teruggebracht, tot 320 nu. Uiteindelijk blijven er 308 open.

'Coöperatie van sekswerkers'

Volgens de gemeente maakt hun afhankelijkheid van raamexploitanten het voor sekswerkers lastig eisen te stellen over werkomstandigheden. Van der Laan zit dus in een lastig parket. Prostituees eisen ramen waar zij veilig en tegen een schappelijk tarief hun werk kunnen doen, terwijl overgebleven pandjesbazen, die volgens de autoriteiten het risico op 'misstanden' op de Wallen vergroten, juist geld als water verdienen.

Van der Laan zoekt de oplossing dus in "een coöperatie van sekswerkers". Zijn hoop is dat sekswerkers 'meer zelfstandig' hun werk kunnen doen in "een prostitutiebranche zonder misstanden en met goede werkomstandigheden".

Het experiment wordt lang niet door alle sekswerkers met open armen ontvangen. De ironie wil dat de economische positie van veel prostituees door het sluiten van ramen juist is verslechterd. Door de groeiende concurrentie om beschikbare werkplekken is de huurprijs op veel plekken gestegen. Een nachtdienst kost een sekswerker tegenwoordig zo'n 175 euro huur, waar dit vorig jaar nog 165 euro was. Vrouwen met onvoldoende klanten om de kamerhuur op te brengen zien zich hierdoor genoodzaakt via internet of in andere steden werk te zoeken.

Belangenvereniging Proud noemt het project hierom 'één groot afleidingsmanoeuvre'. Woordvoerster Yvette Luhrs: "Dat veertien ramen aan sekswerkers worden teruggegeven verandert niets aan het feit dat steeds meer vrouwen hun baan kwijtraken omdat zoveel ramen worden gesloten."

Volgens Luhrs is My Red Light "erg leuk voor die dames", maar schiet de rest van de sekswerkers er niets mee op. "Zoveel sekswerkers willen zelf exploitant worden, maar die vergunning wordt nooit afgegeven. Dit prestigeproject is een hele kleine pleister op een grote stinkende wonde."

Koning van de Wallen

De locatie voor het experiment, bij de Boomsteeg midden in het Wallengebied, was al langer bekend. Het gaat om panden die NV Stadsgoed in 2007 voor 25 miljoen euro kocht van 'dikke Charles' Geerts. Terwijl de voormalige 'koning van de Wallen' van zijn geld genoot in Kenia, zocht Stadsgoed voor veel ramen nieuwe bestemmingen, zoals werkruimtes voor jonge modeontwerpers. De panden rond de Boomsteeg hield Stadsgoed achter de hand als 'wisselgeld' voor exploitanten die elders in de stad ramen zouden sluiten. Dit wisselgeld gebruikt Van der Laan nu als vestigingsplaats voor een 'schoon' seksbedrijf.

De gemeente Amsterdam heeft contractueel het eerste recht van koop op de ramen van Stadsgoed (dat inmiddels 1012Inc heet), maar Van der Laan wilde liever niet zelf huisbaas worden van het sekswerkersbedrijf. Naar eigen zeggen vanwege mogelijke belangenverstrengeling bij het controleren van de vergunningen van prostituees, maar volgens critici wilde Amsterdam ook koste wat kost voorkomen dat de panden de facto een 'gemeentebordeel' zouden worden.

Na anderhalf jaar zoeken kan de gemeente dus de Start Foundation naar voren schuiven. Amsterdam koopt de panden van 1012Inc, om ze daarna direct door te verkopen aan het private investeringsfonds. De bedragen zijn vooralsnog onbekend.

Ook Rabobank Amsterdam en de Rabobank Foundation willen hun naam aan het uitzonderlijke project verbinden. Zij helpen met de financiering van My Red Light en stellen startkapitaal beschikbaar voor zaken als de inrichting van de werkplekken en het bouwen van de website.