'Regering bant pottenkijkers'
De regering zet de transparantie over Belgische wapenleveringen aan risicolanden op de helling. Momenteel is Delcredere, de openbare instelling die dergelijke leveringen verzekert, gebonden aan de wet op de openbaarheid van bestuur. Dat wil de regering aanpassen. 'Dit is een handige manier om dossiers weg te houden van pottenkijkers.'
Een omstreden levering van machinegeweren door FN Herstal aan Nepal dwong minister Magda Aelvoet (Agalev) in 2002 tot ontslag. De bewuste levering was namelijk verzekerd door Delcredere, een openbare instelling die wordt gefinancierd met overheidsgeld. Delcredere is een dochteronderneming van Credendo, dat u misschien kent van de slogan 'Turning uncertainties into opportunities'.
Het systeem werkt als volgt: Belgische bedrijven die willen investeren of exporteren naar risicolanden vinden vaak geen verzekeraar die de risico's op wanbetaling en de politieke gevaren wil dekken. Omdat de overheid Belgische bedrijven wil ondersteunen, komt Delcredere vaak tussen. Baggeraars als Jan De Nul en Deme maken van dit systeem gebruik, maar dus ook wapenbedrijven als FN Herstal of CMI.
Aangezien het om overheidsgeld gaat, vallen die tussenkomsten onder de wet op de openbaarheid van bestuur. Wie dat wil, kan inzage krijgen in de dossiers van Delcredere.
Daar komt binnenkort wellicht een einde aan. Vandaag ligt in het parlement een wetswijziging op tafel waardoor Delcredere niet langer gebonden zou zijn aan die wet. Een schande, vindt sp.a-Kamerlid Dirk Van der Maelen. "Als overheid kun je niet eender wat verzekeren. Mensenrechten, milieurechten en dergelijke mogen niet worden geschonden. Daarom moet daar transparantie over zijn, en moeten parlementsleden, journalisten en andere personen de gelegenheid krijgen om die documenten in handen te krijgen."
Bedrijfsgeheim
Nu laat die transparantie vandaag al te wensen over. Bevoegd staatssecretaris Pieter De Crem (CD&V) wilde de afgelopen jaren in het parlement zelden iets kwijt over bedrijven die door Delcredere verzekerd worden. Telkens weer schermde hij met het bedrijfsgeheim. Toch is de wetswijziging ingrijpend, zegt Diederik Cops van het Vredesinstituut. "De wetswijziging zou betekenen dat de parlementaire controle nog kleiner wordt."
Volgens De Crem is de wijziging noodzakelijk om Delcredere zijn werk te laten doen. Als de instelling bedrijven niet kan garanderen dat hun gegevens beschermd worden, luidt de redenering, dan kan ze niet doen waarvoor ze is opgericht: kredieten en verzekeringen verstrekken.
Van der Maelen erkent dat bepaalde informatie in de dossiers gevoelig kan zijn. "Maar het kan niet dat een heel dossier onder het bedrijfsgeheim valt. Dit is een handige manier om dossiers te sluiten voor pottenkijkers." Die redenering lijkt te worden gevolgd door de Raad van State. In een advies waarschuwt die dat de wet vernietigd dreigt te worden door het Grondwettelijk Hof.
Bij De Crem klinkt het dat de Raad van State enkel "om verduidelijking" vraagt. "Alle transparantie die kan worden gegeven, wordt gegeven, en zal ook in de toekomst worden gegeven", voegt zijn woordvoerder eraan toe.
Met die uitleg neemt Van der Maelen geen genoegen. "De Crem gaat zeer ver mee in de wensen van het bedrijfsleven", concludeert hij.