Meer fantast dan journalist
De Nederlandse krant Trouw trekt 126 artikelen terug van zijn gewezen sterreporter Perdiep Ramesar. De jonge journalist, die altijd open deuren vond waar die voor anderen gesloten bleven, blijkt jarenlang personages en verhalen te hebben verzonnen.
Daags voor de Europese verkiezingen van 22 mei zoog VVD-leider Geert Wilders alle aandacht naar zich toe met een wandeling door de Schilderswijk in Den Haag. Volgens een kort daarvoor op de voorpagina van kwaliteitskrant Trouw verschenen reportage gold in deze wijk de sharia. Vrouwen hadden het er lastig om zich te vertonen zonder hoofddoek, oudere Nederlanders konden er hun hond niet meer uitlaten, stond er. Oudere moslimvaders zouden het hebben overgenomen van de politie. Volgens de politie sloeg de krant de bal mis, maar dat kon Wilders niet deren.
Dit weekend maakte Trouw bekend dat het dit artikel en nog eens 125 van de hand van journalist Perdiep Ramesar (36) 'intrekt'. Zestien jaar na de ontmaskering van de Amerikaanse journalist-fantast Stephen Glass - zie de film Shattered Glass - kan ook Nederland lessen trachten te trekken.
Onafhankelijke commissie
Ramesar ging vanaf 2009 voor Trouw werken, en maakte al snel naam als straatrat die dag na dag het onmogelijke leek te verwezenlijken. Een exclusief verhaal over de club van roodharigen, een interview met een prostituee die haar nier afstond, een reportage met een vluchtelingenfamilie uit Eritrea in een benzinestation.
Zijn eigen collega's plaatsten al een tijdje vraagtekens bij het werk van Ramesar, zeker toen ze bij verificatie van zijn verhalen van 28 personages geen enkel spoor wisten terug te vinden op sociale media, LinkedIn of de telefoongids. Veel namen bleken niet te bestaan. Eind vorige maand gaf Ramesar schoorvoetend toe dat hij wel eens namen had verzonnen.
Trouw liet daarop zijn hele journalistieke oeuvre onderzoeken door een onafhankelijke commissie, en die laat er nu weinig van heel. Van de prostituee met de verkochte nier tot het dubbelinterview met "twee Nederlandse jihadisten": niets van wat Ramesar publiceerde is traceerbaar. Zelfs iets simpels als het benzinestation waar hij de vluchtelingen zegt te hebben gesproken, situeerde hij eerst in Roosendaal en daarna in Chaam.
Ramesar werd vorige maand ontslagen en weigerde alle medewerking aan de commissie.
Medebepalend voor Wilders' succes
Veel van de verhalen waar Ramesar mee kwam, schreef hij op bevel van zijn oversten. Nadat een net verschenen boek melding maakte van 'spookjongeren', jongelui die zich bewust laten uitschrijven bij de gemeente, kreeg hij de opdracht er een te zoeken. Wat lukte. De case op zich roept volgens de commissie vragen op: "Is het niet ongerijmd dat een persoon die als 'spook' door het leven wil gaan ervoor kiest om in Trouw met naam en toenaam te worden genoemd?"
Het rapport van de commissie laat zien dat de krant zich veel ellende had kunnen besparen door eerder te gaan verifiëren. De commissie toetste in zijn stukken aangetroffen namen aan de landelijke familienamenbank en kwam aan een lijst van 52 onbestaande. Het lijkt het voornaamste talent te zijn geweest van de journalist: geloofwaardig klinkende namen verzinnen.
In een reportage over de Poolse gemeenschap bedacht hij Peter Woczini, Anatol Czecinski en Mik Krasczewski. Waren het Turken, dan kwam hij met Hakan Ehmet, Yilmaz Yildirim en Kadem Celgür. Zijn jihadisten werden Jaliel Ghamza, Faisal Ghoulen en Firuz Kergün. In een eenvoudig stukje over een aangespoelde walvis, kon hij het niet laten er 'Jacqueline Oosterdam uit Den Haag' bij te fantaseren.
Zelfs toen hij door de krant naar een bijeenkomst van de PVV werd gestuurd verkoos de journalist personages en leeftijden te verzinnen, eerder dan met de aanwezigen te praten. Hier kwam hij met Henk Binsberger (55), Frits Pentz (43) en Anna Verduinen (36).
De commissie beoordeelt ook het ophefmakende verhaal de Schilderswijk, medebepalend voor Wilders' succesvolle campagne, als gebaseerd op "ontraceerbare bronnen".