Economische sancties kunnen Russische beer flink pijn doen
Rusland mag de voorbije dagen dan al in ware blitzkrieg-stijl de Krim geannexeerd hebben, de kans bestaat dat het zich daarmee op economisch vlak in de eigen voet geschoten heeft. De impact van de sancties die de voorbije dagen zowel vanuit Europa als vanuit de VS zijn aangekondigd, wordt nu stilaan overal voelbaar.
De klanten van enkele Russische banken zagen de voorbije dagen plots hun kredietkaarten geblokkeerd. De vier financiële instellingen, waaronder Bank Rossiya - volgens Amerikaanse overheidsbronnen de 15e bank van Rusland - zouden allemaal banden hebben met Russen die sinds de feitelijke annexatie van de Krim op de zwarte lijst van de VS figureren.
Door de economische sancties is het Amerikaanse bedrijven, en dus ook kredietkaartgiganten Visa en Mastercard, voortaan verboden om nog zaken te doen met deze banken. Volgens een woordvoerder van Bank Rossiya kwam de blokkering van de kredietkaarten totaal onverwacht, en gaat het ook om een onwettige maatregel. De reactie van president Poetin liet overigens niet lang op zich wachten: hij ontkende dat de geviseerde bank ook maar iets te maken zou hebben met de acties op de Krim, en kondigde prompt aan dat hij vandaag een rekening zou openen bij Bank Rossiya. Toch lijkt dit soort sancties voorlopig vooral van symbolisch belang: ruim 99 procent van de activiteiten van Visa in Rusland zou vooralsnog niet te lijden hebben onder de impact ervan.
Voor een aantal grote Russische bedrijven uit de mijn- en grondstoffenindustrie dreigt de westerse boycot op termijn veel concretere en zwaardere gevolgen te hebben. Dat bleek vrijdag al bij het afsluiten van de beurs in Moskou. Beursindex RTS - zowat de Russische Bel20 - noteerde 1,3 procent lager dan bij de beursopening. Onder meer gasgigant Gazprom moest 0,9 procent prijsgeven, terwijl staalbedrijf NLMK bijna 2 procent verloor. De grootste klap was voor gasproducent Novatek, dat bijna 10 procent van zijn beurswaarde verloor. Dat bedrijf is deels in handen van tycoon Gennadi Timchenko (61), een selfmade industrieel die volgens Forbes een persoonlijk vermogen van ruim 14 miljard heeft. Hij is al jarenlang nauw bevriend met Poetin en woont in Genève.
Onrust
Ook op langere termijn dreigen de sancties een verregaande impact te krijgen. Ratingagentschappen Standard & Poor's en Fitch lieten immers weten dat ze de Russische economische rating van 'stabiel' naar 'negatief' willen herzien. Daardoor wordt Rusland voortaan op hetzelfde niveau ingeschat als pakweg Italië, Zuid-Afrika of Brazilië.
Voor de Russen, die vorig jaar met een groei van amper 1,3 procent al de zwakste stijging in vijf jaar lieten optekenen, komt de verlaagde rating bijzonder ongelegen. Het vertrouwen in de al slabakkende economie dreigt zo nog verder af te nemen, en westerse banken en investeerders zullen wellicht tweemaal nadenken voor ze nog kapitaal in Russische bedrijven pompen. Ook het risico op een kapitaalvlucht uit Moskou is niet denkbeeldig, terwijl een kwakkelende economische groei op wat langere termijn ook voor binnenlandse onrust kan zorgen.
Het eerdere dreigement van Poetin om de westerse sancties met tegenmaatregelen te beantwoorden, lijkt dan ook voornamelijk bedoeld voor eigen binnenlands gebruik. "Als Rusland op zijn beurt economische sancties tegen het Westen zou afkondigen, dreigen de gevolgen voor de Russische economie ronduit catastrofaal te zijn," liet Natalia Orlova, hoofdeconome van de belangrijke Alfa Bank in Moskou, zich enkele dagen terug al ontvallen. "Ruim 40 procent van de Russische binnenlandse consumptie bestaat immers uit ingevoerde producten."